Mgławica Carina
 Mgławica Carina w całości (ESO) | |
| Odkrywca | Nicolas Louis de Lacaille |
|---|---|
| Data odkrycia | 1751 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | |
| Rektascensja | 10h 45m 08,5s |
| Deklinacja | –59° 52′ 04″ |
| Odległość | |
| Jasność pozorna mgławicy | |
| Rozmiary kątowe | 120' × 120'[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary | 260 ly |
| Alternatywne oznaczenia | |
| Mgławica Kila, NGC 3372, ESO 128-EN013, GC 2197 | |
 Położenie w gwiazdozbiorze Kila jako NGC 3372 | |
Mgławica Carina (również NGC 3372) – mgławica emisyjna i obszar H II w gwiazdozbiorze Kila. Znajduje się w ramieniu Strzelca w odległości około 7500 lat świetlnych. Jej rozmiary są szacowane na 260 lat świetlnych.
Carina jest jedną z największych i najjaśniejszych mgławic. Uwzględniając jej słabsze zewnętrzne filary, rozciąga się na 300 lat świetlnych. Pył i gaz mgławicy są rozgrzewane przez młode gwiazdy w centrum. Są to masywne gwiazdy typu widmowego O3, odkryte po raz pierwszy właśnie w tej mgławicy, a zarazem najbliższe Ziemi gwiazdy tego typu widmowego. Wewnątrz mgławicy są również trzy gwiazdy Wolfa-Rayeta o typie widmowym WN, które prawdopodobnie wyewoluowały z gwiazd typu O3 o bardzo dużych prędkościach wyrzucania masy.
Obserwacje w podczerwieni wykazały, że części mgławicy poruszają się w różnych kierunkach z prędkościami dochodzącymi do 230 km/s. Zderzenia obłoków molekularnych poruszających się z takimi prędkościami rozgrzewają je do wysokich temperatur, powodując emisję wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego. Prawdopodobnie ruch ten jest wywołany potężnymi wiatrami gwiazdowymi.
Odkryta w 1751 roku przez Nicolasa Louisa de Lacaille, który obserwował ją z Afryki Południowej.
Eta Carinae
Jednym z najlepiej znanych szczegółów NGC 3372 jest błękitny nadolbrzym gwiazda Eta Carinae. Jest to centralna gwiazda jonizująca wielki obszar H II. Znajduje się ona we fragmencie mgławicy nazywanym Dziurką od Klucza. Jest około 100–150 masywniejsza od Słońca, osiągając jasność 5 milionów Słońc. Jej masa dochodzi do teoretycznych granic osiąganych przez gwiazdy. W ciągu 6 sekund emituje taką ilość energii, jaką Słońce w ciągu roku. Jej wiatr gwiazdowy wydmuchuje co roku masę równą masie Jowisza, 100 miliardów razy więcej niż Słońce. W przyszłości zakończy ona życie jako supernowa, prawdopodobnie niszcząc gwiazdy i planety w promieniu kilku tysięcy lat świetlnych.
Gromady gwiazd
W pobliżu mgławicy znajduje się spora liczba gromad gwiazdowych. Większość jest prawdopodobnie obiektami pierwszego planu, leżącymi przed mgławicą. W samej mgławicy z całą pewnością znajdują się dwie gromady: Trumpler 14 i Trumpler 16. Gwiazda Eta Carinae należy do gromady Trumpler 16, nazywanej też Gromadą Eta Carinae.
Mgławica Eta Carinae (OALM, Montevideo, Urugwaj)
Obiekty astronomiczne w NGC 3372, zasięg gromad gwiazd zaznaczono błękitnymi owalami
Przypisy
Bibliografia
- Encyklopedia Wszechświat, PWN, 2006, ISBN 978-83-01-14848-5.
- Robert Gendler, Niebo, Carta Blanca, 2007, ISBN 978-83-60887-00-4.
Linki zewnętrzne
- Richard Powell: NGC 3372 – Mgławica Eta Carinae. [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2015-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-13)].
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Ciemne obłoki w NGC 3372
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Dziurka od Klucza
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Góry pyłu w Mgławicy Kila
- Mgławica w powiększeniu
- Mgławica Carina w bazie SIMBAD (ang.)
Media użyte na tej stronie
This labeled image identifies some of the significant features in the Carina Nebula region. The rectangles outline the details in the accompanying photographs. Several of the brightest stars are identified by their catalog numbers (CPD=Cape Observatory Photographic Durchmusterung, HD, HDE=Henry Draper Catalog), among the hottest, heaviest stars known. The brighter stars outside of the compact cluster Trumpler 14 belong to another larger cluster, Trumpler 16, which also includes the peculiar star Eta Carinae. Several of these are multiple systems: HD 93129 includes three stars. HD 93160 and HD 39161 are a binary system and HD 93161 is itself binary.
Autor: Fedaro (Fernando da Rosa) y Santiago Roland, Licencja: CC BY-SA 3.0
View of the Carina Nebula taken from the Astronomy Observatory of Los Molinos (OALM) (es) located in Montevideo, Uruguay. The picture is based on 9 frames of 2 minutes exposure time each with a Nikon Df and a catadioptric Nikkor 500mm f/8 lense, apart from the dark, bias and flat frames for the post-processing. For the post-processing a dedicated software for this kind of photography (PixInsight) was used that merges the images, analyses the brightness scale, reduces the noise and enables the management of saturation and dynamic range.
Autor: ESO, Licencja: CC BY 4.0
Colour-composite image of the Carina Nebula, revealing exquisite details in the stars and dust of the region. Several well known astronomical objects can be seen in this wide field image : to the bottom left of the image is one of the most impressive binary stars in the Universe, Eta Carinae, with the famous Keyhole Nebula just adjacent to the star. The collection of very bright, young stars above and to the right of Eta Carinae is the open star cluster Trumpler 14. A second open star cluster, Collinder 228 is also seen in the image, just below Eta Carinae. The Carina Nebula also bears the NGC 3372 designation. On this image, North is up and East is to the left. The field of view is 0.55 x 0.55 degrees, covering a 72 x 72 light-year region at the distance of the nebula.
Autor: Szczureq, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gwiazdozbiór Kila. Mapa została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Wersję wektorową stworzył Szczureq według wzoru z wersji rastrowej, której autorem jest BlueShade.