Mgławica Mrówka
| ||
 Mgławica Mrówka (HST) | ||
| Odkrywca | Donald Menzel | |
| Data odkrycia | 1922 | |
| Dane obserwacyjne (J2000) | ||
| Gwiazdozbiór | Węgielnica | |
| Typ | planetarna | |
| Rektascensja | 16h 17m 13,392s | |
| Deklinacja | –51° 59′ 10,31″ | |
| Odległość | 4500 ly | |
| Jasność pozorna mgławicy | 13,8m | |
| Rozmiary kątowe | 50" × 12" | |
| Charakterystyka fizyczna | ||
| Wymiary | 3 ly | |
| Alternatywne oznaczenia | ||
| Menzel 3, ESO 225-9 | ||
Mgławica Mrówka (również Menzel 3) – bipolarna mgławica planetarna znajdująca się w konstelacji Węgielnicy. Została odkryta w 1922 roku przez amerykańskiego astronoma Donalda Menzla. Mgławica ta znajduje się w odległości około 4500 lat świetlnych od Ziemi, a rozmiary każdego z bąbli mgławicy szacowane są na 1,5 roku świetlnego.
Nazwa mgławicy została jej nadana z powodu kształtu oglądanego już przez nawet niewielkie teleskopy. Istnieją dwie teorie opisujące powstanie nietypowego kształtu tej mgławicy. Według pierwszej centralna gwiazda jest ciasnym układem podwójnym, którego siły grawitacji formują gaz mgławicy. Według drugiej mgławica ta jest klasycznym układem bipolarnej mgławicy planetarnej, której stygnąca gwiazda odrzuciła materię w postaci dwóch płatów. Kierunek wyrzucanej materii byłby zależny od pola magnetycznego gwiazdy centralnej. Niezależnie od tego, która teoria jest słuszna, odrzucona materia gwiazdowa porusza się z prędkością około 1000 km/s i zderza z poruszającym się wolniej ośrodkiem.
Zobacz też
Bibliografia
- Praca zbiorowa Encyklopedia Wszechświat, Rok wydania: 2006, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, ISBN 978-83-01-14848-5.
- Mark Garlick Wielki Atlas Kosmosu, Rok wydania: 2006, Wydawnictwo: Buchmann, ISBN 83-60158-13-4.
Linki zewnętrzne
- Mgławica Mrówka w bazie SIMBAD (ang.)
- Mgławica Mrówka w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
Media użyte na tej stronie
The Ant planetary nebula (Menzel 3 or Mz 3). STScI-PRC2001-05
This NASA/ESA Hubble Space Telescope image reveals the ant's body as a pair of fiery lobes protruding from a dying, Sun-like star. Though approaching the violence of an explosion, the ejection of gas from the dying star at the center of Mz3 has intriguing symmetrical patterns unlike the chaotic patterns expected from an ordinary explosion. Scientists using the Hubble space telescope would like to understand how a spherical star can produce such prominent, non-spherical symmetries in the gas that it ejects.
One possibility is that the central star of Mz3 has a closely orbiting companion that exerts strong gravitational tidal forces, which shape the outflowing gas. For this to work, the orbiting companion star would have to be close to the dying star, about the distance of the Earth from the Sun. At that distance the orbiting companion star wouldn't be far outside the hugely bloated hulk of the dying star. It's even possible that the dying star has consumed its companion, which now orbits inside of it, much like the duck in the wolf's belly in the story "Peter and the Wolf."
A second possibility is that, as the dying star spins, its strong magnetic fields are wound up into complex shapes. Charged winds moving at speeds up to 1000 kilometers per second from the star, are able to follow the twisted field lines on their way out into space. These dense winds can be rendered visible by ultraviolet light from the hot central star or from highly supersonic collisions with the ambient gas that excites the material into florescence.
Astronomers Bruce Balick (University of Washington) and Vincent Icke (Leiden University) used Hubble to observe this planetary nebula, Mz3, in July 1997 with the Wide Field Planetary 2 camera. One year later, astronomers Raghvendra Sahai and John Trauger of the Jet Propulsion Lab in California snapped pictures of Mz3 using slightly different filters. This intriguing image, which is a composite of several filters from each of the two datasets, was created by the Hubble Heritage Team.