Międzynarodówka Chłopska

Międzynarodówka Chłopska, potocznie Krestintern (ros.  Крестьянский интернационал) – komunistyczna organizacja międzynarodowa zrzeszająca partie chłopskie utworzona u boku Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu) w Moskwie, istniejąca w latach 1923–1939.

Aleksandr Smirnow, sekretarz generalny organizacji 1923–1928

Wasił Kołarow, sekretarz generalny organizacji 1928–1939

Powstanie

Krestintern został powołany decyzją Międzynarodówki Komunistycznej w 1923 r.^[1] Powołanie przez rosyjskich komunistów organizacji zrzeszającej partie chłopskie wynikało z różnych czynników politycznych. Okres pomiędzy 1921 a 1929 r. charakteryzował się w Rosji wyjątkową tolerancją wobec drobnych rolników i handlu w tym zakresie (NEP). Ponadto porażki ruchów rewolucyjnych w Europie Środkowej (rewolucje w Niemczech i na Węgrzech) oraz niepowodzenie w wojnie przeciwko Polsce zahamowały rozprzestrzenianie komunizmu. W tej sytuacji Moskwa poszukiwała możliwości powiększenia wpływów komunistycznych w krajach sąsiadujących z ZSRR innymi drogami, a ponieważ były to kraje słabo zindustrializowane potencjalnych stronników postanowiono znaleźć w masowych w tych krajach ruchach chłopskich^[2]. Jednym z bezpośrednich impulsów były wydarzenia w Bułgarii, gdzie w wyniku wojskowego puczu obalono chłopski rząd Aleksandyra Stambolijskiego (jego samego zamordowano), a następnie zduszono powstanie wzniecone przez partię Stambolijskiego Bułgarski Ludowy Związek Chłopski i Bułgarską Partię Komunistyczną, nakłonioną do tego przez Komintern^[1][3].

Działalność

Działalność Krestinternu była bardzo ograniczona. Odbyły się tylko dwa jej kongresy^[4]. Na pierwszym kongresie w 1923 r. powołano na pierwszego sekretarza Aleksandra Smirnowa, który piastował to stanowisko do 1928 r. (pełnił też równolegle funkcję komisarza ds. rolnictwa ZSRR)^[5] Jednym z jego zastępców był polski komunista Tomasz Dąbal^[6]. Od 1928 r. do rozwiązania organizacji na jej czele stał pochodzący z Bułgarii Wasił Kołarow^[7].

Celem organizacji było oddziaływanie na organizacje chłopskie w celu ich zbliżenia z partiami komunistycznymi, jednak udawało się to w niewielkim stopniu. Krestintern zdobył pewien wpływ wśród organizacji robotników rolnych z krajów kolonialnych; już w pierwszym wydaniu organu prasowego Krestinternu swoje artykuły publikował m.in. Hồ Chí Minh^[8]. Jednak dość rzadkie były przypadki współpracy organizacji z niekomunistycznymi ruchami chłopskimi. Przez krótki tylko czas, w 1924 r. do Krestinternu dołączyła Chorwacka Partia Chłopska (jej przywódca, Stjepan Radić, próbował wykorzystać ten związek do nacisku na rząd jugosłowiański w celu zwiększenia chorwackiej autonomii)^[8]. Przez pewien czas współpracował także z Krestinternem chiński Kuomintang (do zerwania doszło w 1927 r., po masakrze chińskich komunistów w Szanghaju dokonanej przez Kuomintang)^[8]. Stopniowo zmieniało się także podejście do zagadnienia wsi w samej Moskwie – prochłopscy działacze jak Nikołaj Bucharin byli stopniowo odsuwani przez Stalina, a w 1929 r. rozpoczęto w ZSRR politykę eliminowania kułaków i kolektywizacji rolnictwa^[9]. W tym okresie działalność Krestinternu już zanikała^[8], a organizacja rozwiązana została w 1939 r.^[10]

Przypisy

Bibliografia

• Wojciech Roszkowski: Dąbal Tomasz. W: Wojciech Roszkowski, Jan Kofman: Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century. London, New York: Routledge, 2015, s. 183. ISBN 978-0-7656-1027-0. [dostęp 2017-06-01].
• Olga Velikanova: Popular Perceptions of Soviet Politics in the 1920s: Disenchantment of the Dreamers. Palgrave Macmillan, 2013. ISBN 978-1-349-44059-7. [dostęp 2017-06-01].
• Saturnino M. Borras Jr, Marc Edelman, Cristóbal Kay: Transnational Agrarian Movements: Origins and Politics, Campaigns and Impact. W: Transnational Agrarian Movements Confronting Globalization. ed. Saturnino M. Borras Jr., Marc Edelman, Crisóbal Kay. Wiley-Blackwell, 2008, s. 1–36. ISBN 978-1-4051-9041-1. [dostęp 2017-06-01].
• R.J. Crampton: Eastern Europe in the Twentieth Century – And After. Wyd. II. London, New York: Routledge, 1997. ISBN 0-203-44546-5. [dostęp 2017-06-01].
• Branko Lazitch: Kolarov, Vasil. W: Branko Lazitch: Biographical Dictionary of the Comintern. współpr. Milorad M. Drachkovitch. Stanford: The Hoover Institution Press, 1986, s. 224–225. ISBN 0-8179-8401-1. [dostęp 2017-06-02].
• Xenia Joukoff Eudin, Harold H. Fisher: Soviet Russia and the West 1920-1927: A Documentary Survey. współpr. Rosemary Brown Jones. Stanford: Stanford University Press, 1957. [dostęp 2017-06-01].