Międzynarodowa Szkoła Leninowska

Międzynarodowa Szkoła Leninowska
„Leninówka”

Международная ленинская школа

Siedziba Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w pałacyku Gagarinych w Moskwie (1929–1931)
Data założenia	1925
Data likwidacji	1943
Typ	uczelnia organizacji partyjnej
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Adres	Moskwa, ul. Worowskiego 25a (ул. Воровского), obecnie ul. Powarskaja (ул. Поварская)
Członkostwo	Komintern
Położenie na mapie Moskwy Międzynarodowa Szkoła Leninowska „Leninówka”
Położenie na mapie Rosji Międzynarodowa Szkoła Leninowska „Leninówka”
55°45′21″N 37°35′21″E/55,755833 37,589167

Międzynarodowa Szkoła Leninowska, tzw. „Leninówka” (Международная ленинская школа) – instytucja edukacyjna Kominternu, założona w Moskwie w celu szkolenia działaczy ruchów rewolucyjnych krajów Europy i Ameryki, która funkcjonowała w latach 1925–1938.

Historia

Szkoła powstała w 1925 jako instrument „bolszewizacji” Międzynarodówki Komunistycznej, formalnie w wyniku uchwały podjętej na V Kongresie Kominternu (1924), na bazie uruchomionych w 1923 kilkumiesięcznych kursów marksizmu-leninizmu. Oficjalnie funkcjonowała jako komórka Instytutu Marksa-Engelsa-Lenina KC KPZR, była zakonspirowaną sekcją Kominternu, podlegającą bezpośrednio Wydziałowi Organizacyjnemu Międzynarodówki Komunistycznej, od 1932 Wydziałowi Kadr. Pomiędzy 1926 a 1938 przeprowadziła szkolenie 3 500 słuchaczy z 59 krajów, głównie z Europy i Ameryki Płn., podczas gdy np. inna instytucja, również powiązana z Kominternem, Komunistyczny Uniwersytet Robotników Wschodu, była odpowiedzialna za kształcenie studentów z krajów kolonialnych. Duża grupa studentów pochodziła z Niemiec (370), Czechosłowacji (320), po 200–225 z Francji, Polski, Włoch, Stanów Zjednoczonych i Chin, 180 z Austrii, 150 z Wlk. Brytanii, po 135 z Hiszpanii i Finlandii; 60 z innych krajów, w tym z ZSRR, Rumunii, Bułgarii, Grecji i Kanady. Zajęcia prowadzili uchodźcy weterani komunistyczni mieszkający w Moskwie, pochodzący z Niemiec, Włoch, Węgier, jak też wykładowcy Rosyjscy. Wśród bardziej znaczących osób, które były w szkole, byli członkowie Komitetu Centralnego WKP(b): Józef Stalin, Łazar Kaganowicz, Nikołaj Bucharin, Karol Radek, Grigorij Zinowjew; dyplomaci: Fjodor Rotsztein, Fiodor Raskolnikow, oraz przywódcy Kominternu: Béla Kun, Piotr Stuczka, Otto Kuusinen, Yrjö Sirola^[1]. Słuchacze Szkoły w trakcie okresu nauki byli traktowani jak obywatele radzieccy, a więc korzystali z prawa wyborczego, ze służby zdrowia, wczasów i sanatoriów; byli też członkami WKP(b).

Od 1924 funkcjonowały w Kraskowie pod Moskwą kilkumiesięczne kursy, określane jako Szkoła Partyjna KPP, od 1929 jako polska filia „Leninówki” w postaci krótkoterminowych, dziewięciomiesięcznych kursów. Jednym z kursantów był np. Władysław Gomułka.

W 1940 szkoła była reaktywowana jako roczna Szkoła Polityczna Kominternu, mieszcząc się początkowo w Nagornoje, a następnie w Puszkino koło Moskwy, później ewakuowano ją na Uralu do Kusznarenkowa koło Ufy, Baszkortostan (1941–1943), gdzie funkcjonowała pod „przykryciem” technikum rolniczego^[2].

Minister oświaty decyzją z 10 maja 1950 podjął decyzję o uznaniu ukończenia pełnego kursu „Leninówki” za równoznaczne z ukończeniem szkoły wyższej w PRL^[3].

Nazwę „Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej” nosił również Instytut Nauk Społecznych przy Wydziale Międzynarodowym Komitetu Centralnego KPZR (Институт общественных наук при Международном отделе ЦК КПСС) (1962–1991).

Sekcje

Zajęcia odbywały się w grupach:

• A Sekcja Niemiecka: Niemcy, Szwajcaria, Holandia, Austria (przed 1936) 1926–1937^[1]
• B Czechosłowacka: 1930–1938
• D Amerykańska: USA, Kanada 1934–1936
• E Angielska: Wielka Brytania, Irlandia, Australia, Nowa Zelandia (St. Zjedn. i Kanada do 1934) 1926–1937
• F Skandynawska: Szwecja, Norwegia, Dania 1930–1937
• G Węgierska: 1930–1936
• I Francuska: Francja, Belgia 1926–1937
• K Włoska: 1930–1938
• Kh Łotewska: 1934–1936
• L Hiszpańska: Hiszpania, Portugalia, Ameryka Centralna i Południowa 1930–1938
• M Bułgarska: 1933–1938
• N Rumuńska: 1931–1937
• O Grecka: Grecja, Cypr 1933–1937
• R Fińska: 1930–1937
• S Polska: 1931–1936
• Sh Jugosłowiańska: 1934–1936
• T Litewsko-Estońska: 1933–1937
• Ts Chińska: 1930–1938
• Ya Austriacka: 1936–1938

Rektorzy

• 1926–1930: Nikołaj Bucharin^[4]
• 1930–1931: Klaudia Kirsanowa
• 1932: Wilhelm Pieck
• 1933–1937: Klaudia Kirsanowa
• 1937–1938: Wyłko Czerwenkow

Przewodniczącym Rady Szkoły był Palmiro Togliatti.

Absolwenci

Siedziba

Szkoła mieściła w kompleksie budynków dworu Gagarinych przy ul. Worowskiego 25a (ул. Воровского), obecnie ul. Powarskaja (ул. Поварская) (1929–1931).

Przypisy

Bibliografia

• Адибеков Г.М.: Организационная структура Коминтерна, 1919-1943, Росспэн Москва 1997, 286 с., ISBN 5-86004-112-8
• Julia Köstenberger: Die Internationale Lenin-Schule (1926-1938), [w:] Michael Buckmiller i Klaus Meschkat (red.), Biographisches Handbuch zur Geschichte der Kommunistischen Internationale: Ein deutsch-russisches Forschungsprojekt, Akademie Verlag Berlin 2007
• Mirosław Szumiło: Wspomnienia Romana Zambrowskiego z Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w Moskwie (1929–1931), KOMUNIZM: system–ludzie–dokumentacja, nr 1/2012
• Mirosław Szumiło: Akademie czerwonej elity, Biuletyn IPN pamiec.pl, nr 5 (14)/2013
• Mirosław Szumiło: I sekretarze Komitetów Wojewódzkich PPR (1944–1948) — portret zbiorowy, Dzieje Najnowsze, Rocznik XLV — 2013
• Alastair Kocho-Williams: Stalin’s Students: the International Lenin School, 1926-1938, Aberystwyth University