Międzynarodowe Dni i Tygodnie ONZ

Flaga ONZ.

Zgromadzenie Ogólne ONZ podczas obrad w siedzibie w Nowym Jorku.

Międzynarodowe Dni i Tygodnie ONZ – grupa okolicznościowych dni i tygodni proklamowanych przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych i jej wyspecjalizowane organizacje oraz agendy, m.in. UNESCO, UNICEF, Światową Organizację Zdrowia (ang. WHO), ONZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa (ang. FAO), czy Międzynarodową Organizację Pracy (ang. ILO, pol. MOP), a także inne organizacje działające pod ich auspicjami.

Dni te obchodzone są dorocznie przez system ONZ, celem zwrócenia uwagi społeczeństwa na problemy tego świata i zapobiegania im, oraz zwiększenia działań w niesieniu pomocy potrzebującym w życiu społeczno-politycznym, militarnym, edukacyjnym, kulturalnym i zdrowotnym^[a].

Okolicznościowe dni obchodzone w ONZ

Styczeń

27 stycznia: Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu; Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

• 27 stycznia
  • Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu

Luty

• 2 lutego
  • Światowy Dzień Mokradeł^[1]
• 4 lutego
  • Światowy Dzień Walki z Rakiem (WHO)
• 6 lutego
  • Międzynarodowy Dzień Zerowej Tolerancji dla Okaleczania Żeńskich Narządów Płciowych (od 2003 z inicjatywy pierwszej damy Nigerii Stelli Obasanjo, WHO od 2006)^[2]
• 11 lutego
  • Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce, ang. International Day of Women and Girls in Science (rezolucja A/RES/70/212 z 22 grudnia 2015)^[3][4][5];
• 13 lutego
  • Światowy Dzień Radia (UNESCO od 2012)
• 20 lutego
  • Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej
• 21 lutego
  • Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego (UNESCO)

Marzec

8 marca: Międzynarodowy dzień Kobiet w Afganistanie (2002).

• święta ruchome
  • trzecia niedziela marca – Międzynarodowy Dzień Inwalidów (ustanowiony przez MOP)
  • ostatnia sobota marca – poparcie dla akcji Godzina dla Ziemi^[6]
• 1 marca
  • Zero dla Dyskryminacji, ang. Zero Discrimination Day (ustanowione przez ONZ w 2015 w ramach programu UNAIDS)^[7]
• 3 marca
  • Międzynarodowy Dzień dla Ucha i Słuchu
• 8 marca
  • Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie
• 20 marca
  • Międzynarodowy Dzień Szczęścia (rezolucja A/RES/66/281 z 12 lipca 2012)^[8]
  • Dzień języka francuskiego (w ramach dni języków w ONZ, ang. Language Days at the UN)^[9]
• 21 marca
  • Światowy Dzień Poezji (UNESCO)
  • Międzynarodowy Dzień Nowruz
  • Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową, rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową
  • Światowy Dzień Zespołu Downa (od 2005; pod auspicjami ONZ od 2012)
  • Międzynarodowy Dzień Lasów, Międzynarodowy Dzień Lasów i Drzew (rezolucja z 28.11.2012 z inicjatywy FAO)
• 22 marca
  • Światowy Dzień Wody
• 23 marca
  • Światowy Dzień Meteorologii^[10] (WMO)
• 24 marca
  • Światowy Dzień Gruźlicy
  • Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar
• 25 marca
  • Międzynarodowy Dzień Solidarności z Uwięzionymi i Zaginionymi Pracownikami ONZ
  • Międzynarodowy Dzień Pamięci Zniesienia Transatlantyckiego Handlu Niewolnikami
• 27 marca
  • Międzynarodowy Dzień Teatru (ustanowiony w 1961 przez ITI, działający pod auspicjami UNESCO)

Kwiecień

• 2 kwietnia
  • Światowy Dzień Świadomości Autyzmu (z inicjatywy Kataru popartej przez ONZ w 2008)
• 4 kwietnia
  • Międzynarodowy Dzień Wiedzy o Minach i Działań Zapobiegających Minom
• 6 kwietnia
  • Międzynarodowy Dzień Sportu dla Rozwoju i Pokoju (ustanowione przez ONZ w 2013; rezolucja A/RES/67/296)^[11]
• 7 kwietnia
  • Światowy Dzień Zdrowia (WHO, WHA/A.2/Res.35)
  • Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa w Rwandzie
• 12 kwietnia
  • Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych (ustanowiony w 2011 w 50. rocznicę 1. lotu załogowego Jurija Gagarina)
• 18 kwietnia
  • Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków (UNESCO – ICOMOS)
• 20 kwietnia
  • Dzień języka chińskiego (w ramach dni języków w ONZ)^[9]
• 22 kwietnia
  • Międzynarodowy Dzień Matki Ziemi (od 2010)
• 23 kwietnia
  • Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich (UNESCO)
  • Dzień języka angielskiego (w ramach dni języków w ONZ)^[9]
• 24 kwietnia
  • Światowy Dzień Zwierząt Laboratoryjnych
• 25 kwietnia
  • Światowy Dzień Malarii (WHO)
• 26 kwietnia
  • Światowy Dzień Własności Intelektualnej
• 28 kwietnia
  • Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy (ang. World Day for Safety and Health at Work , od 2003 ustanowiony przez ILO)
• 29 kwietnia
  • Międzynarodowy Dzień Tańca (ITI pod auspicjami UNESCO)
  • Dzień Pamięci o Ofiarach Wojen Chemicznych (OPCW, ONZ)
• 30 kwietnia
  • Międzynarodowy Dzień Jazzu (UNESCO, od 2012)

Maj

31 maja: Światowy Dzień bez Papierosa.

• święta ruchome
  • Dzień Vesak (rezolucja ONZ 54/115 z 1999)^[12]
  • 2. weekend maja – Światowy Dzień Ptaków Wędrownych (UNEP)
• 3 maja
  • Światowy Dzień Wolności Prasy
• 8 i 9 maja
  • Czas Upamiętniający i Jednoczący Tych, Którzy Stracili Życie Podczas II Wojny Światowej
• 12 maja
  • Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek (ICN, WHO)
• 15 maja
  • Międzynarodowy Dzień Rodzin
• 17 maja
  • Światowy Dzień Społeczeństwa Informacyjnego jako kontynuacja Światowego Dnia Telekomunikacji (z inicjatywy ITU pod patronatem UNESCO)
• 18 maja
  • Międzynarodowy Dzień Muzeów (ustanowione przez ICOM, Międzynarodową Radę Muzeów, działającą przy UNESCO)
• 21 maja
  • Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej – w Trosce o Dialog i Rozwój
• 22 maja
  • Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej
• 23 maja
  • Międzynarodowy Dzień Końca Przetoki Położniczej (ONZ, rezolucja A/RES/67/147)^[13]
• 25 maja
  • Światowy Dzień Mleka^[14] (ustanowione przez FAO)
• 29 maja
  • Międzynarodowy Dzień Uczestników Misji Pokojowych ONZ^[15]
• 31 maja
  • Światowy Dzień bez Papierosa (WHO)

Czerwiec

14 czerwca: Światowy Dzień Krwiodawcy.

• 1 czerwca
  • Światowy Dzień Rodziców (rezolucja ONZ z 2012 A/RES/66/292))
• 3 czerwca
  • Światowy Dzień Roweru
• 4 czerwca
  • Międzynarodowy Dzień Dzieci Będących Ofiarami Agresji
• 5 czerwca
  • Światowy Dzień Środowiska
• 6 czerwca
  • Dzień języka rosyjskiego (w ramach dni języków w ONZ)^[9]
• 8 czerwca
  • Światowy Dzień Oceanów (ustanowione na Szczycie Ziemi w 1992^[16] roku; przez Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowione w 2008^[17], pierwsze obchody w ONZ w 2009)
• 12 czerwca
  • Światowy Dzień Sprzeciwu wobec Pracy Dzieci (od 2002 ustanowione przez ILO)
• 14 czerwca
  • Światowy Dzień Krwiodawcy (m.in. WHO, ustanowiony 14 czerwca 2004, w dzień urodzin Karla Landsteinera)
• 15 czerwca
  • Światowy Dzień Świadomości Znęcania się nad Osobami Starszymi (rezolucja 66/127 z 9 marca 2012)^[18]
• 17 czerwca
  • Światowy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą
• 19 czerwca
  • Światowy Dzień Anemii Sierpowatej (UNESCO od 2009)^[19]
• 20 czerwca
  • Światowy Dzień Uchodźcy
• 21 czerwca
  • Międzynarodowy Dzień Jogi (od 2015; rezolucja A/RES/69/131)^[20]
• 23 czerwca
  • Dzień Służby Publicznej
  • Międzynarodowy Dzień Wdów (od 2011, rezolucja ONZ A/RES/65/189 z grudnia 2010)^[21][22]
• 25 czerwca
  • Dzień Marynarza, Dzień Żeglarza (IMO)
• 26 czerwca
  • Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii, właśc. Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Nadużywaniu Środków Odurzających i Leków oraz ich Nielegalnemu Handlowi
  • Międzynarodowy Dzień Pomocy Ofiarom Tortur
• 27 czerwca
  • Światowy Dzień Rybołówstwa^[23] (ustanowione przez ONZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa w 1984 roku)
• 30 czerwca
  • Międzynarodowy Dzień Planetoid (od 2017)

Lipiec

• święta ruchome
  • pierwsza sobota lipca – Międzynarodowy Dzień Spółdzielczości
• 11 lipca
  • Światowy Dzień Ludności (UNDP)
• 15 lipca
  • Światowy Dzień Umiejętności Młodzieży (z inicjatywy Sri Lanki (draft A/C.3/69/L.13/Rev.1))^[24]
• 18 lipca
  • Międzynarodowy Dzień Nelsona Mandeli
• 28 lipca
  • Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby (w dzień ur. Barucha Samuela Blumberga ustanowiony przez ELPA w 2004; w WHO od 2011, wcześniej jako Światowy Dzień Świadomości WZW 1 października od 2007, następnie 19 maja od formalnego uznania WHD w 2010)
• 30 lipca
  • Międzynarodowy Dzień Przyjaźni (rezolucja A/RES/65/275 z 27 kwietnia 2011)^[25]
  • Światowy Dzień przeciwko Handlowi Ludźmi^[26] (rezolucja A/RES/68/192)^[27]

Sierpień

9 sierpnia: Międzynarodowy Dzień Ludności Tubylczej na Świecie, lapońska grupa.

• 9 sierpnia
  • Międzynarodowy Dzień Ludności Tubylczej na Świecie (do 9 sierpnia 2014r.)
• 12 sierpnia
  • Międzynarodowy Dzień Młodzieży
• 19 sierpnia
  • Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej (ustanowiony w 2008)
• 23 sierpnia
  • Międzynarodowy Dzień Pamięci o Handlu Niewolnikami i jego Zniesieniu (z inicjatywy UNESCO w 1998 roku, rezolucja 29C/40)
• 29 sierpnia
  • Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu wobec Prób Jądrowych (proklamowane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ na 64 sesji, 30 października 2009)
• 30 sierpnia
  • Międzynarodowy Dzień Ofiar Wymuszonych Zaginięć (rezolucja A/RES/65/209 z 21 grudnia 2010)^[28]

Wrzesień

21 września: Międzynarodowy Dzień Pokoju; Japoński Dzwon Pokoju w siedzibie ONZ w Nowym Jorku.

• święta ruchome
  • ostatni pełny tydzień września – Światowy Dzień Morski^[b] (ang. World Maritime Day, ustanowiony przez IMO)^[29][30]
  • ostatnia niedziela września
    • Światowy Dzień Serca (WHO, z inicjatywy WHF od 2000)
    • Międzynarodowy Dzień Głuchych (wieńczący powstały później Międzynarodowy Tydzień Głuchych ustanowiony w 1958 przez Światową Organizację Głuchych (WFD), pozostającą w oficjalnej współpracy z ECOSOC, UNESCO, MOP, WHO i Radą Europy)
• 5 września
  • Międzynarodowy Dzień Dobroczynności (rezolucja A/RES/67/105)^[31]
• 8 września
  • Międzynarodowy Dzień Alfabetyzacji (pod patronatem UNESCO)
• 10 września
  • Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom (WHO)
• 12 września
  • Dzień Narodów Zjednoczonych dla Współpracy Południe-Południe (od 2011, wcześniej 19 grudnia)^[32]
• 15 września
  • Międzynarodowy Dzień Demokracji (ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2007)^[33]
• 16 września
  • Międzynarodowy Dzień Ochrony Warstwy Ozonowej (ang. World Ozone Day, proklamowany przez ONZ w 1994, obchodzony w rocznicę podpisania Protokołu Montrealskiego z 1987)
• 21 września
  • Międzynarodowy Dzień Pokoju
• 23 września
  • Międzynarodowy Dzień Języków Migowych^[34]
• 27 września
  • Światowy Dzień Turystyki (UN WTO)
• 28 września
  • Światowy Dzień Wścieklizny (ONZ, WHO^[35] i UE – Kalendarz weterynaryjny UE 2009-2011)^[36]
• 30 września
  • Międzynarodowy Dzień Tłumacza (z inicjatywy FIT-IFT, organizacji afiliowanej przez UNESCO)

Październik

24 października: FN-bakelse z okazji Dnia NZ w Szwecji (24 października 2009).

• święta ruchome
  • pierwszy poniedziałek października – Światowy Dzień Habitatu (ang. World Habitat Day, ONZ – Ludzkie Osady, według Unesco: Światowy Dzień Ludzkich Siedlisk, według Rady UE: Światowy Dzień Siedlisk – fauny i flory – natural Habitat); w Polsce: 1. dekada października – Światowy Dzień Mieszkalnictwa^[37]
  • drugi czwartek października – Światowy Dzień Wzroku
• 1 października
  • Międzynarodowy Dzień Osób Starszych
  • Międzynarodowy Dzień Muzyki^[38] (od 1975 roku, z inicjatywy IMC działającej pod auspicjami UNESCO)
• 2 października
  • Międzynarodowy Dzień bez Przemocy
• 5 października
  • Światowy Dzień Nauczyciela (UNESCOPRESSE, vol.4, no.17, p.9)^[39]
• 7 października
  • Światowy Dzień Bawełny^[1]
• 9 października
  • Światowy Dzień Poczty (UPU)
• 10 października
  • Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego^[40] (pod patronatem WFMH i WHO)
• 11 października
  • Międzynarodowy Dzień Dziewczynek (rezolucja A/RES/66/170 z 19 grudnia 2011)^[41]
• 12 października
  • Dzień języka hiszpańskiego (w ramach dni języków w ONZ)^[9]
• 13 października
  • Międzynarodowy Dzień Ograniczania Skutków Katastrof (od 2009, wcześniej 2. środa października, jako Międzynarodowy Dzień Ograniczania Klęsk Żywiołowych)^[42]
• 15 października
  • Międzynarodowy Dzień Kobiet Wiejskich
  • Światowy Dzień Mycia Rąk
• 16 października
  • Światowy Dzień Żywności (w rocznicę utworzenia FAO)
• 17 października
  • Międzynarodowy Dzień Walki z Ubóstwem
• 18 października
  • Światowy Dzień Menopauzy i Andropauzy (WHO)
• 20 października
  • Światowy Dzień Statystyki (rezolucja nr 64/267 z 3 czerwca 2010)
• 24 października
  • Dzień Narodów Zjednoczonych – rocznica wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych w 1945
  • Światowy Dzień Informacji na temat Rozwoju
• 27 października
  • Światowy Dzień Dziedzictwa Audiowizualnego (UNESCO)
  • Światowy Dzień Miasta (rezolucja A/RES/68/238)^[43]

Listopad

21 listopada: Światowy Dzień Telewizji w Mali.

• święta ruchome
  • druga lub trzecia środa listopada – Światowy Dzień POChP^[44], Światowy Dzień Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (w ramach programu WHO i amerykańskiego Narodowego Instytutu Serca, Płuc i Krwi)
  • trzeci czwartek listopada – Światowy Dzień Filozofii (UNESCO)
  • trzecia niedziela listopada – Światowy Dzień Pamięci o Ofiarach Wypadków Drogowych
• 2 listopada
  • Międzynarodowy Dzień Zakończenia Bezkarności Popełniania Zbrodni wobec Dziennikarzy^[45] (rezolucja A/RES/68/163)^[46]
• 6 listopada
  • Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Wyzyskowi Środowiska Naturalnego podczas Wojen i Konfliktów Zbrojnych
• 10 listopada
  • Światowy Dzień Nauki dla Pokoju i Rozwoju (UNESCO)
• 12 listopada
  • Światowy Dzień Zapalenia Płuc, Światowy Dzień Pneumonii (WHO)
• 14 listopada
  • Światowy Dzień Cukrzycy (rezolucja A/RES/61/225)
• 16 listopada
  • Międzynarodowy Dzień Tolerancji
• 19 listopada
  • Światowy Dzień Toalet (projekt A/67/L.75)^[47]
• 20 listopada
  • Dzień Industrializacji Afryki, Dzień Uprzemysłowienia Afryki
  • Powszechny Dzień Dziecka
• 21 listopada
  • Światowy Dzień Telewizji
• 25 listopada
  • Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet
• 29 listopada
  • Międzynarodowy Dzień Solidarności z Narodem Palestyńskim

Grudzień

1 grudnia: Symbol solidarności z zakażonymi HIV i chorymi na AIDS.

• 1 grudnia
  • Światowy Dzień AIDS
• 2 grudnia
  • Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Zniesienie Niewolnictwa
• 3 grudnia
  • Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami
• 5 grudnia
  • Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, Międzynarodowy Dzień Wolontariusza Wspierającego Rozwój Gospodarczy i Społeczny (rezolucja A/RES/40/212)
  • Światowy Dzień Gleby (FAO; rezolucja (A/RES/68/232)
• 7 grudnia
  • Międzynarodowy Dzień Lotnictwa Cywilnego
• 9 grudnia
  • Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Korupcji
• 10 grudnia
  • Dzień Praw Człowieka
• 11 grudnia
  • Międzynarodowy Dzień Terenów Górskich
• 18 grudnia
  • Międzynarodowy Dzień Migrantów
  • Dzień języka arabskiego (w ramach dni języków w ONZ)^[9]
• 20 grudnia
  • Międzynarodowy Dzień Solidarności (od 2006 na zakończenie pierwszej Dekady Walki z Ubóstwem)

Okolicznościowe tygodnie obchodzone w ONZ

• Światowy Tydzień Bezpieczeństwa na Drodze (koordynowany przez WHO)^[48]
  • 1. Tydzień – 23–29 kwietnia 2007
  • 2. Tydzień – 6–12 maja 2013
• pierwszy tydzień lutego
  • Światowy Tydzień Zgody Między Wyznaniami (od 2011)
• 21–27 marca
  • Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową
• ostatni tydzień kwietnia
  • Światowy Tydzień Działań na rzecz Edukacji (UNESCO)
• 24–30 kwietnia
  • Światowy Tydzień Szczepień (WHO)^[49]
• 25–31 maja
  • Tydzień Solidarności z Ludami Zamieszkującymi Niesamorządne Terytoria
• 1–7 sierpnia
  • Światowy Tydzień Karmienia Piersią (kampania WABA w zespół z UNESCO, koordynowany przez WHO)^[50]
• 4–10 października
  • Światowy Tydzień Przestrzeni Kosmicznej
• 24–30 października
  • Tydzień Rozbrojenia
• tydzień w którym przypada 11 listopada
  • Światowy Tydzień Nauki i Pokoju (rezolucja 43/61 z grudnia 1988)

Zobacz też

• Language Days at the UN (dni języków w ONZ)
• międzynarodowe lata i dekady ONZ
• święta państwowe oraz inne okolicznościowe dni i święta obchodzone i obserwowane w Polsce

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Konferencje i obchody organizowane przez ONZ. Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie (UNIC Warsaw. [dostęp 2012-03-25].
• Dni, tygodnie, dekady proklamowane przez UNESCO. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2012-03-25].
• Światowe Dni Obchodzone przez WHO. Biuro WHO w Polsce. [dostęp 2015-07-05].
• Uinted Nations List of International Days and Weeks. UN. [dostęp 2022-08-27]. (ang.).
• International Weeks. UN. [dostęp 2012-03-25]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Wypowiedzi Sekretarza Generalnego z okazji dni okolicznościowych (1997-2012) – Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie (UNIC Warsaw)
• Światowy Szczyt 2005, Nowy Jork, 14-16 września 2005 r. - UNIC Warsaw
• Konferencje i obchody ONZ na oficjalnej stronie ONZ, Nowy Jork (ang.)