Międzyrzecczyzna

Pałac Potockich w Międzyrzecu Podlaskim - siedziba właścicieli Ordynacji Międzyrzeckiej

Międzyrzecczyzna (ziemia międzyrzecka) - mikroregion i kraina historyczna na Południowym Podlasiu obejmująca miasto i gminę Międzyrzec Podlaski oraz gminy Drelów i Kąkolewnica[1].

Region ten do k. XIV w. był przedmiotem sporu i wpływów Polski, Jaćwingów, Litwy, Rusi Halickiej i Zakonu Krzyżackiego[2]. W 1511 r. rozgorzały spory graniczne między właścicielem dóbr Janem Janowiczem Zabrzezińskim a starostą łukowskim. Od XIV w. do 1616 r., z krótkimi przerwami, obszar znajdowały się w granicach Litwy. W latach 1382–1384, 1440–1443 podporządkowany był książętom mazowieckim, a w latach 1569–1574 Koronie[3]. W 1616 r. na sejmie wileńskim przydzielono Międzyrzec Koronie. Do 1795 r. region znajdował się w ziemi mielnickiej województwa podlaskiego[4]. Pierwszym znanym z imienia właścicielem ziemi międzyrzeckiej był Abraham z Jaxów Chamiec herbu Gryf, który otrzymał te tereny od Władysława Jagiełły za zasługi wojenne w 1390 roku. Pierwsza parafia w Międzyrzecu Podlaskim powstała w 1174 roku Tereny te od XV w. tworzyły zwarty obszar dóbr magnackich, przechodzących na kolejnych właścicieli prawie zawsze drogą dziedziczenia. Od XV w. granice nie ulegały większym zmianom i obejmowały teren trochę większy niż obszar rzymskokatolickiej parafii św. Mikołaja w granicach z końca XIX w. z wyraźnym centrum dóbr w Międzyrzecu Podlaskim. Przynależność do scentralizowanych dóbr klucza międzyrzeckiego spajała ekonomicznie i kulturowo okolice Międzyrzeca Podlaskiego. Na przestrzeni stuleci wytworzyły się tu specyficzne stosunki społeczne i etniczne (wsie bojarskiej,Bagnosze, Rekuny, Litwaki) odróżniające dobra międzyrzeckie od sąsiednich[5]. Tereny te później wchodziły w skład Ordynacji Międzyrzeckiej należącej do rodów Czartoryskich i Potockich[6].

W roku 1947 z inicjatywy władz miejskich i w latach 1998–2001 przy reorganizacji podziału administracyjnego Polski planowane było utworzenie powiatu międzyrzeckiego z siedzibą w Międzyrzecu Podlaskim[7][8][9][10][11][12]. Nigdy jednak do tego nie doszło.

Przypisy

  1. ↑ Termin ten stosowany jest w literaturze regionalnej dla określenie mikroregionu kulturowo-geograficznego, np.: Feliks Olesiejuk, "Zwyczaje i obrzędy ludu Międzyrzecczyzny", Drelów 2000; Piotr Aleksandrowicz, "Dzieje kościołów Międzyrzecczyzny", w: "Rocznik Międzyrzecki"/ red. Marian Kowalski, t. I, 1969, str. 115-134 i wiele innych w Rocznikach Międzyrzeckich
  2. ↑ Józef Geresz, "Międzyrzec Podlaski dzieje miasta i okolic", 2001, str.11-14
  3. ↑ Józef Geresz, "Międzyrzec Podlaski dzieje miasta i okolic", 2001, str.29, 34, 47
  4. ↑ Czesław Miazga, "Dzieje ziemi podlaskiej od początku powstania państwa polskiego do 1569 r.", w: "Rocznik Międzyrzecki", t. XLI, Międzyrzec Pdl. 2011, str. 23
  5. ↑ Adolf Pleszczyński, "Opis historyczno-statystyczny parafii międzyrzeckiej", Międzyrzec Pdl. 2000; Adolf Pleszczyński, "Bojarzy międzyrzeccy studium etnograficzne", Warszawa 1892; Jan Adamowski, "Wartości i wyróżniki kultury tradycyjnej południowego Podlasia" źródło: http://www.krainaserdecznosci.pl/public/ckfinder/userfiles/files/PodlasieJanAdamowski.pdf
  6. ↑ Adolf Pleszczyński, Opis historyczno-statystyczny parafii międzyrzeckiej, Międzyrzec 2000, str. 30-66
  7. ↑ Mieczysław Lipka, "Byłem burmistrzem w Międzyrzecu Podlaskim w latach 1944-1947:, "Rocznik Międzyrzecki" / red. Marian Kowalski, t. X-XXI-XXII, 1988-1989-1990, s. 215.
  8. ↑ Odpowiedź na interpelację w sprawie utworzenia powiatu Międzyrzec Podlaski, orka2.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-25].
  9. ↑ Interpelacja w sprawie utworzenia powiatu Międzyrzec Podlaski, orka2.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-25].
  10. ↑ Interpelacja w sprawie powołania powiatu międzyrzeckiego w woj. lubelskim, orka2.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-25].
  11. ↑ Odpowiedź na interpelację w sprawie powołania powiatu międzyrzeckiego w woj. lubelskim, orka2.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-25].
  12. ↑ Aneks 4 do druku nr 538, ww2.senat.pl [dostęp 2017-11-25].

Media użyte na tej stronie