Miękka zgnilizna

Miękka zgnilizna – grupa bakteryjnych chorób roślin, u których dominującym objawem chorobowym jest mokra zgnilizna. Jest to taki rodzaj zgnilizny, podczas której tkanki opanowane przez patogeny ulegają rozkładowi i stają się miękkie[1]. Główną bakterią wywołująca ten rodzaj zgnilizn jest Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum, ale u niektórych roślin wykryto też inne towarzyszące jej gatunki bakterii, a niektóre miękkie zgnilizny wywołane są przez inne bakterie[2].

Bakterie są endobiontami żyjącymi wewnątrz organizmu rośliny. Po wniknięciu do niego bakterie zakłócają funkcjonowanie błony komórkowej, powodując wyciek z komórek wody, kationów i związków organicznych do przestrzeni międzykomórkowej. Powstaje w ten sposób mikrośrodowisko umożliwiające im pobieranie substancji pokarmowych i rozmnażanie się. Rozmnażają się przez podział w postępie geometrycznym. W wyniku tego po pewnym czasie następuje rozkład komórek rośliny, a ich treść zamienia się w śluzowatą, wodnistą masę o zmienionej barwie z nagromadzoną w niej dużą ilością metabolitów. W błonie komórkowej niektórych bakterii (np. Pseudomonas syringae, Pseudomonas viridiflava) są specyficzne białka będące ośrodkiem krystalizacji lodu. Powodują one, że woda na powierzchni rośliny lub w jej przestrzeniach międzykomórkowych zamarza w temperaturze wyższej niż normalnie. Powstające przy tym kryształki lodu powodują macerację komórek rośliny, dzięki czemu mogą one być przez bakterie szybciej zasiedlone[1].

Wśród roślin uprawianych w Polsce wyróżnia się następujące miękkie zgnilizny (w nawiasie wywołujące je patogeny):

  • gnicie korzeni i miękka zgnilizna cebul tulipana (Globisporangium ultimum)
  • miękka zgnilizna begonii (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna cantedeskii (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum, Paenibacillus polymyxa)
  • miękka zgnilizna cyklamena (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum, Dickeya chrysanthemi)
  • miękka zgnilizna dalii (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna difenbachii (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum, Dickeya dadantii subsp. dieffenbachiae)
  • miękka zgnilizna draceny (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna filodendrona (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna gloriozy (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna hiacynta (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna kaktusów (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna kanny (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna kosaćca (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna krokusa (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna lilii (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna maku (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna narcyza (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna sałaty (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum, Pseudomonas marginalis var. marginalis, Pseudomonas viridiflava)
  • miękka zgnilizna sansewieri (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)
  • miękka zgnilizna tulipana (Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum)[2].

Przypisy

  1. ↑ a b Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia. Podstawy fitopatologii, t. 1, Poznań: PWRiL, 2010, ISBN 978-83-09-01-063-0.
  2. ↑ a b Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.