Mięsień żwacz człowieka

Gruczoły ślinowe prawej strony i mięsień żwacz w środku.

Warstwy głęboka i powierzchowna żwacza zaznaczone strzałkami.

Mięsień żwacz człowieka

Warstwa głęboka

Warstwa powierzchniowa

Mięsień żwacz (musculus masseter) – parzysty mięsień żucia, znajdujący się po obu stronach głowy. Mięsień można z łatwością wyczuć na sobie, układając palce na kątach żuchwy, a następnie zaciskając zęby.

Anatomia

Posiada dwie warstwy – powierzchowną (z włóknami biegnącymi ukośnie) i głęboką (z włóknami biegnącymi pionowo). Przyczep początkowy warstwy powierzchownej to dolny brzeg kości jarzmowej, zaś warstwy głębokiej to głównie łuk jarzmowy, jednak część włókien przechodzi pod łukiem do dołu skroniowego oraz torebki stawowej i krążka stawowego SSŻ. Przyczep końcowy obu warstw to powierzchnia zewnętrzna kąta żuchwy, tzw. guzowatość żwaczowa; niektóre włókna biegną dookoła kąta żuchwy i łączą się z włóknami mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego.

Czynność

Skurcze żwacza unoszą żuchwę (przy otwartych ustach) i przyciskają do siebie zęby szczęki i żuchwy, umożliwiając tym samym gryzienie i przeżuwanie pokarmu. Część włókien współdziała ponadto przy wysuwaniu żuchwy (warstwa powierzchowna – włókna biegnące skośnie).

Unerwienie

Unerwienie stanowi gałązka nerwu żuchwowego (V₃) - trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego.

Badanie

Część powierzchowną z łatwością bada się palpacyjnie zewnątrzustnie, natomiast część głęboką trzeba równocześnie wewnątrzustnie i zewnątrzustnie w ten sposób, że palcem wskazującym jednej ręki bada się wewnątrzustnie a palcem wskazującym drugiej – zewnątrzustnie lub używa się do tego analogicznie palca wskazującego i kciuka jednej ręki.

Bibliografia

• Stanisław W. Majewski: Gnatofizjologia stomatologiczna. Normy okluzji i funkcje układu stomatognatycznego. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 39. ISBN 978-83-200-3639-8.