Mianowanie na pierwszy stopień oficerski (Polska)

Pierwszy stopień oficerski nadaje w Polsce Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej[a] na wniosek Ministra Obrony Narodowej[b][c][1], natomiast mianowanie na ten stopień stanowi element ceremoniału wojskowego, nawiązujący do średniowiecznej tradycji rycerskiej – pasowania na rycerza.

Patent oficerski z 1938 r.
Akt mianowania na stopień ppor. Sił Zbrojnych PRL z 1979 r.
Mianowanie na pierwszy stopień oficerski przez Ministra ON, gen.armii W.Jaruzelskiego, lata 70 XX w.

Historia

Promocja oficerska w Szkole Głównej Służby Pożarniczej, 2021 r.[d]

Pierwszym stopniem oficerskim jest w polskich Siłach Zbrojnych stopień podporucznika; przyznawany jest on – w warunkach pokoju – po ukończeniu uczelni wojskowej, uczelni cywilnej wraz ze studium wojskowym lub przeszkoleniem wojskowym oraz ukończeniu kursu oficerskiego (obecnie absolwent uczelni musi ukończyć jedynie kurs, uczelniane studium wojskowe i przeszkolenie wojskowe zlikwidowano), absolwentom uczelni instytucji podległych Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji np. Szkoła Główna Służby Pożarniczej[2]. Na stopień podporucznika mogą być także mianowani podoficerowie zawodowi, którzy w wyniku ukończenia studiów nabyli odpowiednie kwalifikacje i złożyli stosowne egzaminy. Może być mianowany również żołnierz, który dokonał czynu świadczącego o szczególnym męstwie lub za wyjątkowe zasługi oraz żołnierz, który zmarł lub utracił zdolność do służby wojskowej na skutek wykazanego bohaterstwa[3][e]. Wyjątkowo prymusi promowani byli na stopień porucznika, a w jednym przypadku kapitana.

Współcześnie uroczystość wręczenia pierwszego stopnia oficerskiego odbywa się publicznie, na placu apelowym np. jednostki wojskowej, Komendy Wojewódzkiej lub na centralnym placu miasta, z udziałem rodzin mianowanych podchorążych. Wręczenia dokonuje zazwyczaj generał (admirał) służby czynnej. Ceremonia odbywa się przez dotknięcie przez generała szablą lewego ramienia przyklękającego przed nim na jednym kolanie podchorążego. Po tej czynności świeżo mianowany oficer wstaje i przyjmuje od generała gratulacje[f].

Jeśli promocja absolwenta Akademii Marynarki Wojennej odbywa się na okręcie, przy schodzeniu nowo mianowanego oficera z jego pokładu, towarzyszy mu świst trapowy (należny oficerom) wykonywany przez 8 marynarzy, która to liczba jest zarezerwowana dla admirała. Ma to symbolizować życzenia awansu właśnie do tego stopnia.

Analogiczny ceremoniał stosowany jest przy promocjach funkcjonariuszy na pierwszy stopień oficerski Straży Granicznej[5], Policji (na stopień podkomisarza)[6], PSP (na stopień młodszego kapitana)[2], Służby Więziennej[7] itd.[8]

Uwagi

  1. ↑ W czasach PRL mianowannia dokonywała Rada Państwa w drodze uchwały[11].
  2. ↑ Mianowania na stopnie oficerskie generałów i admirałów wydawane są w Polsce również przez Prezydenta na wniosek Ministra Obrony Narodowej[1].
  3. ↑ Mianowania na inne stopnie oficerskie wydawane są przez Ministra Obrony Narodowej[10].
  4. ↑ Ceremonia pokazana na zdjęciu odbyła się w maju 2021 roku, w czasie pandemii COVID-19, dlatego wszyscy uczestnicy mają na twarzach maski.
  5. ↑ Postanowieniem Prezydenta z 22 maja 1990 na stopień podporucznika mianowany został pośmiertnie chor. Marek Czarnecki, który poległ w czasie pełnienia obowiązków dowódcy warty[4].
  6. ↑ Sposób przeprowadzenia ceremonii mianowania na pierwszy stopień oficerski w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej reguluje załącznik do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej[9].

Przypisy

  1. ↑ a b Dz.U. z 2021 r. poz. 372 art. 76 ust. 4
  2. ↑ a b Promocja oficerska absolwentów Szkoły Głównej Służby Pożarniczej (pol.). BBN, 2013-05-04. [dostęp 2022-04-01].
  3. ↑ Mazur 1997 ↓, s. 403.
  4. ↑ Mazur 1997 ↓, s. 407.
  5. ↑ Ewelina Szczepańska: Promocja oficerska w Centralnym Ośrodku Szkolenia SG w Koszalinie (pol.). Komenda Główna Straży Granicznej, 2016-05-23. [dostęp 2022-04-01].
  6. ↑ Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie (pol.). W: Promocje Oficerskie [on-line]. WSP. [dostęp 2022-04-01].
  7. ↑ Promocja oficerska funkcjonariuszy Służby Więziennej 2021 (pol.). Centralny Zarząd Służby Więziennej, 2021. [dostęp 2022-04-01].
  8. ↑ Promocja oficerska w SOP (pol.). BBN, 2019-08-01. [dostęp 2022-04-01].
  9. ↑ Ceremoniał Wojskowy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (pol.). W: Załącznik do decyzji Nr 392/MON Ministra Obrony Narodowej [on-line]. Ministerstwo Obrony Narodowej, 2014-09-30. s. 105-111. [dostęp 2022-03-30].
  10. ↑ Dz.U. z 2021 r. poz. 372 art. 76 ust. 5
  11. ↑ Dz.U. z 1967 r. poz. 220 art. 65 ust. 4

Bubliografia

  • Aleksander Mazur: Ceremoniał promocyjny w Wojsku Polskim 966–1996. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1997. ISBN 83-11-08696-6.

Media użyte na tej stronie

Sily zbrojne-podporucznik.jpg
nominacja na stopień podporucznika w LWP z 1979 r. absolwenta Szkoły Oficerów Rezerwy
Patent oficerski 1938.jpg
Autor: Janwiki1970, Licencja: CC BY-SA 4.0
Patent oficerski z 22 września 1938.
Promocja w SG SP (2021).jpg
Autor: mł. kpt. Grzegorz Trzeciak, Gabinet Komendanta Głównego PSP, Licencja: CC BY 3.0
Promocja oficerska w Szkole Głównej Służby Pożarniczej, 4.05.2021: nominacja na stopień młodszego kapitana pożarnictwa; po prawej, trzymający szablę, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, nadbrygadier Andrzej Bartkowiak