Miasta w Polsce

Rozmieszczenie miast w Polsce (stan z 1 stycznia 2019)

Budynki Warsaw Spire – Warszawa

(c) Hstoffels, CC-BY-SA-3.0

Wawel – Kraków

Stary Ratusz – Wrocław

Księży Młyn – Łódź

Archikatedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła – Poznań

(c) Krzysztof Rakowski, CC BY-SA 3.0

Kościół św. Katarzyny – Gdańsk

Rynek Sienny – Szczecin

(c) Kazimierz Mendlik, CC BY-SA 3.0

Opera Nova – Bydgoszcz

Panorama Starego Miasta – Lublin

Kamienica Ginzburga – Białystok

Spodek – Katowice

Kościół garnizonowy – Olsztyn

Miasta w Polsce – miejscowości podstawowe w Polsce o charakterze miejskim, posiadające prawa miejskie. Od 1 stycznia 2022 roku na terenie Polski są 964 miasta, w tym 302 samodzielne gminy miejskie, w tym 107 miast prezydenckich, 66 miast na prawach powiatu, 37 miast powyżej 100 000, 18 miast będących siedzibami władz wojewódzkich, 11 miast będących siedzibami sądu apelacyjnego^[1].

W polskich miastach organem wykonawczym będącym jednocześnie organem administracji publicznej jest prezydent miasta lub burmistrz. Organem stanowiącym i kontrolnym jest rada miejska lub rada miasta i gminy.

Miasta prezydenckie, w tym miasta na prawach powiatu, wojewódzkie i będące siedzibami sądu apelacyjnego

Miasto zarządzane przez prezydenta miasta (tzw. miasto prezydenckie, obecnie 107) to odpowiednik anglojęzycznego city. Status ten nadawany jest z mocy prawa wszystkim miastom powyżej 100 000 mieszkańców (obecnie 37) oraz miastom na prawach powiatu (obecnie 66), przy czym w stanie na rok 2022 wszystkie miasta spełniające warunek pierwszy spełniają również drugi (w przeszłości wyjątkiem był Wałbrzych). Istnieją jednak wyjątki uwarunkowane politycznie lub historycznie niespełniające żadnego z obydwu ww. kryteriów: status ten zachowały m.in. 3 stolice dawnych województw (Piła, Ciechanów, Sieradz), a także 38 innych miejscowości nienależących do żadnej z ww. kategorii, które zachowały go z różnych względów historycznych. Spośród 37 miast powyżej 100 000 mieszkańców 18 jest siedzibą wojewody lub sejmiku wojewódzkiego i nosi nieformalne określenie miasta wojewódzkiego. 11 spośród nich jest siedzibą sądu apelacyjnego i innych ponadregionalnych instytucji, stanowiąc główne ośrodki administracyjno-gospodarcze kraju, wśród nich jego stolicę jako jedyne miasto o ponadmilionowej populacji i jedyne, odnośnie którego obowiązuje dedykowana tzw. ustawa warszawska regulująca niektóre szczegółowe zagadnienia nieujęte w ustawach o samorządzie gminnym i samorządzie powiatowym.

Miasta te to (kursywą oznaczono miasta na prawach powiatu, pogrubioną czcionką miasta wojewódzkie, a gwiazdką* miasta będące siedzibami sądu apelacyjnego):

• 1 miasto powyżej 1 000 000: Warszawa*
• 4 miasta od 500 000 do 1 000 000: Kraków*, Wrocław*, Łódź*, Poznań*
• 6 miast od 250 000 do 500 000: Gdańsk*, Szczecin*, Bydgoszcz, Lublin*, Białystok*, Katowice*
• 26 miast od 100 000 do 250 000: Gdynia, Częstochowa, Radom, Rzeszów*, Toruń, Sosnowiec, Kielce, Gliwice, Olsztyn, Zabrze, Bielsko-Biała, Bytom, Zielona Góra, Rybnik, Ruda Śląska, Opole, Tychy, Gorzów Wielkopolski, Elbląg, Płock, Dąbrowa Górnicza, Wałbrzych, Włocławek, Tarnów, Chorzów, Koszalin
• 45 miast od 50 000 do 100 000: Kalisz, Legnica, Grudziądz, Jaworzno, Słupsk, Jastrzębie-Zdrój, Nowy Sącz, Jelenia Góra, Siedlce, Mysłowice, Konin, Piła, Piotrków Trybunalski, Inowrocław, Lubin, Ostrów Wielkopolski, Suwałki, Stargard, Gniezno, Ostrowiec Świętokrzyski, Siemianowice Śląskie, Głogów, Pabianice, Leszno, Żory, Zamość, Pruszków, Łomża, Ełk, Tomaszów Mazowiecki, Chełm, Mielec, Kędzierzyn-Koźle, Przemyśl, Stalowa Wola, Tczew, Biała Podlaska, Bełchatów, Świdnica, Będzin, Zgierz, Piekary Śląskie, Racibórz, Legionowo, Ostrołęka
• 25 miast od 35 000 do 50 000: Świętochłowice, Wejherowo, Zawiercie, Skierniewice, Starachowice, Wodzisław Śląski, Starogard Gdański, Puławy, Tarnobrzeg, Kołobrzeg, Krosno, Radomsko, Otwock, Skarżysko-Kamienna, Ciechanów, Kutno, Sieradz, Zduńska Wola, Świnoujście, Żyrardów, Bolesławiec, Nowa Sól, Knurów, Oświęcim i Sopot.

Statystyki miast w Polsce

W roku 1997 w miastach mieszkało 61,89% ludności Polski i był to najwyższy wynik w historii^[2].

Polskie miasta należą do następujących przedziałów wielkości pod względem liczby mieszkańców (według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 1 stycznia 2020)^[3]:

• 1 miasto powyżej 1 000 000
• 4 miasta od 500 000 do 999 999:
• 6 miast od 250 000 do 499 999:
• 26 miast od 100 000 do 249 999:
• 46 miast od 50 000 do 99 999
• 94 miasta od 25 000 do 49 999
• 221 miast od 10 000 do 24 999
• 187 miast od 5000 do 9999
• 220 miast od 2500 do 4999
• 140 miast od 1000 do 2499
• 9 miast poniżej 1 000.

Najludniejsze miasta w Polsce

Największe miasta w Polsce według liczby mieszkańców (31 marca 2021 - wyniki NSP 2021)^[4]:

Lp.	Miasto	Województwo	Liczba mieszkańców	Gęstość zaludnienia [osoby/km²]
1.	Warszawa	mazowieckie	1 860 281	3597
2.	Kraków	małopolskie	800 653	2450
3.	Wrocław	dolnośląskie	672 929	2298
4.	Łódź	łódzkie	670 642	2287
5.	Poznań	wielkopolskie	546 859	2088
6.	Gdańsk	pomorskie	486 022	1855
7.	Szczecin	zachodniopomorskie	396 168	1318
8.	Bydgoszcz	kujawsko-pomorskie	337 666	1919
9.	Lublin	lubelskie	334 681	2270
10.	Białystok	podlaskie	294 242	2881

Największe miasta w Polsce pod względem powierzchni

Największe miasta w Polsce według powierzchni^[5]:

Lp.	Miasto	Województwo	Powierzchnia [ha]
1.	Warszawa	mazowieckie	51 724
2.	Kraków	małopolskie	32 685
3.	Szczecin	zachodniopomorskie	30 060
4.	Łódź	łódzkie	29 325
5.	Wrocław	dolnośląskie	29 282
6.	Zielona Góra	lubuskie	27 832
7.	Gdańsk	pomorskie	26 196
8.	Poznań	wielkopolskie	26 191
9.	Świnoujście	zachodniopomorskie	20 207
10.	Dąbrowa Górnicza	śląskie	18 873

Najstarsze miasta w Polsce na prawie niemieckim

W XIII wieku lokowano 230 miast. Na Śląsku 128, w Wielkopolsce 38, w Małopolsce 29, w ziemiach łęczyckiej i sieradzkiej 17, na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej 9, na Pomorzu Gdańskim 5 i na Mazowszu 4^[6].

Najnowsze miasta w Polsce

Prawa miejskie regularnie nadawane są kolejnym miejscowościom. Po 1990 roku nowe miasta nie zostały utworzone jedynie w latach 1995, 1999, 2002, 2012 i 2013. Najnowszymi miastami w kraju są:

• 1 stycznia 2022 prawa miejskie otrzymały^[7]: Bolimów, Cegłów, Iwaniska, Izbica, Jedlnia-Letnisko, Kaczory, Lutomiersk, Nowe Miasto, Olsztyn i Pruszcz
• 1 stycznia 2021 prawa miejskie otrzymały^[8]: Budzyń, Dubiecko, Goraj, Kamieniec Ząbkowicki, Kamionka, Koźminek, Sochocin, Solec nad Wisłą, Wiskitki i Wodzisław.
• 1 stycznia 2020 prawa miejskie otrzymały^[9]: Czerwińsk nad Wisłą, Piątek, Lututów i Klimontów.
• 1 stycznia 2019 prawa miejskie otrzymały^[10]: Koszyce, Lubowidz, Nowa Słupia, Nowy Korczyn, Oleśnica, Opatowiec, Pacanów, Pierzchnica, Szydłów i Wielbark.
• 1 stycznia 2018 prawa miejskie otrzymały^[11]: Józefów nad Wisłą, Łagów, Otyń, Radoszyce, Sanniki, Tułowice i Wiślica.
• 1 stycznia 2017 prawa miejskie otrzymały^[12]: Mielno, Morawica, Opatówek i Rejowiec.
• 1 stycznia 2016 prawa miejskie otrzymały^[13]: Jaraczewo, Lubycza Królewska, Siedliszcze i Urzędów.
• 1 stycznia 2015 prawa miejskie otrzymały^[14]: Chocz i Stopnica.
• 1 stycznia 2014 prawa miejskie otrzymały^[15]: Dobrzyca, Modliborzyce, Mrozy, Stepnica i Zaklików.

Lista miast w Polsce w porządku alfabetycznym

Poniższa lista zawiera miasta w Polsce w porządku alfabetycznym. W nawiasach kod województwa według ISO 3166-2:PL (z użyciem polskich znaków).

Skróty nazw województw:

• DŚ – dolnośląskie

• KP – kujawsko-pomorskie
• LU – lubelskie
• LB – lubuskie
• ŁD – łódzkie
• MA – małopolskie
• MZ – mazowieckie
• OP – opolskie
• PK – podkarpackie
• PD – podlaskie
• PM – pomorskie
• ŚL – śląskie

• ŚK – świętokrzyskie
• WN – warmińsko-mazurskie
• WP – wielkopolskie

• ZP – zachodniopomorskie

Indeks

A – B – C – Ć – D – E – F – G – H – I – J – K – L – Ł – M – N – O – P – R – S – Ś – T – U – W – Z – Ż

A

© Mateusz War. / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0

Plac Tadeusza Kościuszki – Aleksandrów Łódzki

• Aleksandrów Kujawski (KP)
• Aleksandrów Łódzki (ŁD)
• Alwernia (MA)
• Andrychów (MA)
• Annopol (LU)
• Augustów (PD)

   (wróć do indeksu)

B

Bardo

Rynek – Bielsko-Biała

   (wróć do indeksu)

C

Rynek – Cieszyn

Jasna Góra – Częstochowa

   (wróć do indeksu)

Ć

Ruiny zamku – Ćmielów

• Ćmielów (ŚK)

   (wróć do indeksu)

D

Dobczyce

   (wróć do indeksu)

E

Stare Miasto – Elbląg

• Elbląg (WN)
• Ełk (WN)

   (wróć do indeksu)

F

• Frampol (LU)
• Frombork (WN)

   (wróć do indeksu)

G

Główny dworzec kolejowy – Gdynia

Estakada kolejowa – Gorzów Wielkopolski

   (wróć do indeksu)

H

Mierzeja Helska – Hel

• Hajnówka (PD)
• Halinów (MZ)
• Hel (PM)
• Hrubieszów (LU)

   (wróć do indeksu)

I

• Iława (WN)
• Iłowa (LB)
• Iłża (MZ)
• Imielin (ŚL)
• Inowrocław (KP)
• Ińsko (ZP)
• Iwaniska (ŚK)
• Iwonicz-Zdrój (PK)
• Izbica (LU)
• Izbica Kujawska (KP)

   (wróć do indeksu)

J

Ratusz – Jarocin

   (wróć do indeksu)

K

Kazimierz Dolny

Pałac Biskupów Krakowskich – Kielce

Rynek – Korfantów

   (wróć do indeksu)

L

(c) Zbigniew Czernik, CC BY-SA 3.0

Rynek – Lubawa

   (wróć do indeksu)

Ł

Plac Wolności – Łódź

   (wróć do indeksu)

M

Mikołajki

Rynek – Mrocza

   (wróć do indeksu)

N

Bazylika – Nysa

   (wróć do indeksu)

O

Ratusz – Opole

   (wróć do indeksu)

P

Stary Rynek – Poznań

Rynek – Prudnik

Rynek – Pułtusk

   (wróć do indeksu)

R

Pałac Sandomierski – Radom

Ratusz – Rzeszów

   (wróć do indeksu)

S

Zamek Sielecki – Sosnowiec

Zamek – Sucha Beskidzka

Park – Syców

   (wróć do indeksu)

Ś

Rynek – Świecie

   (wróć do indeksu)

T

Archikatedra śś. Janów – Toruń

   (wróć do indeksu)

U

Sanktuarium – Ustrzyki Dolne

• Ujazd (OP)
• Ujście (WP)
• Ulanów (PK)
• Uniejów (ŁD)
• Urzędów (LU)
• Ustka (PM)
• Ustroń (ŚL)
• Ustrzyki Dolne (PK)

   (wróć do indeksu)

W

Pałac – Wleń

   (wróć do indeksu)

Z

Kościół św. Jana Chrzciciela – Zabrze

Ratusz – Zielona Góra

   (wróć do indeksu)

Ż

   (wróć do indeksu)

Zobacz też

• dane statystyczne o miastach w Polsce
• aglomeracje w Polsce
• miasta w Polsce o największym wzroście i spadku ludności
• miasta w II Rzeczypospolitej
• najstarsze miasta Polski
• nowe miasta w Polsce
• miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich
• miejscowość statystyczna
• dawne osiedla typu miejskiego w Polsce
• prezydenci miast w Polsce w kadencji 2018–2023
• Związek Miast Polskich
• konurbacja – aglomeracja – obszar metropolitalny – megalopolis
• najmniejsze miasto Polski

Przypisy

Bibliografia

• World Gazetteer (ang.)

Polska – tematy i zagadnienia

Historia	Kalendarium Stolica Władcy Historia kobiet w Polsce Prehistoria ziem polskich Historia Polski (do 1138) Polska w okresie rozbicia dzielnicowego Historia Polski (1320–1386) Historia Polski (1386–1492) Historia Polski (1492–1572) Historia Polski (1572–1697) Historia Polski (1697–1763) Historia Polski (1764–1795) Pod zaborami (1795–1918) Polska w czasie I wojny światowej II Rzeczpospolita Polska w czasie II wojny światowej Polska Rzeczpospolita Ludowa Gospodarka Partie polityczne LWP III Rzeczpospolita
Geografia	Krainy historyczne Krainy geograficzne Mapy topograficzne Miejscowości i ich części Miasta Lasy Wyspy Jeziora Rzeki Góry Parki narodowe Szata roślinna Fauna Ochrona przyrody Regionalizacja fizycznogeograficzna
Prawo i ustrój polityczny	Podział administracyjny Konstytucja System prawny Prawa człowieka Wymiar sprawiedliwości Parlament Wybory Partie polityczne Politycy Polityka zagraniczna Polska w organizacjach międzynarodowych Polska w Unii Europejskiej
Demografia, bezpieczeństwo i życie społeczne	Demografia Polskie nazwiska Polacy Polonia Związki wyznaniowe Mniejszości narodowe i etniczne Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego Przestępczość Siły Zbrojne System opieki zdrowotnej Ordery i odznaczenia (lista) Sport Święta państwowe Dni wolne od pracy
Kultura	Architektura Polszczyzna Styl narodowy Sztuka Teatr Kinematografia Literatura Dewizy polskie Media Muzyka Pieśni hymniczne Tańce narodowe Folklor Stroje ludowe Edukacja System oświaty Szkolnictwo wyższe Filozofia Polscy patroni Etymologia nazwy Godło Flagi Polonica Tradycje życia codziennego Kuchnia
Gospodarka	Rolnictwo Przemysł Turystyka Transport Marynarka Handlowa Polska Wyłączna Strefa Ekonomiczna Waluta Narodowy Bank Polski Giełda Papierów Wartościowych Transformacja systemowa Plan Balcerowicza Historia gospodarcza Energetyka Kopalnie Górnośląski Okręg Przemysłowy Polska A i B Venture capital

• Zobacz też: portal Polska i wikiprojekt Polski kanon Wikipedii