Miasteczko poligonowe w Toruniu
 Brama Bóg Wojny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Ukończenie budowy | przełom XIX i XX w. |
| Ważniejsze przebudowy | po 1945 |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
 52°59′13″N 18°36′22″E/52,986944 18,606111 | |
Miasteczko poligonowe w Toruniu – dawne pruskie miasteczko wojskowe, obecnie jedno z lewobrzeżnych osiedli w Toruniu.
Lokalizacja
Miasteczko wojskowe znajdowało się w lewobrzeżnej części miasta, w dzielnicy Podgórz, w sąsiedztwie poligonu artyleryjskiego.
Historia
Po zakończonej zwycięstwem wojny z Francją (1870–1871) władze pruskie podjęły decyzję o rozbudowie toruńskiego poligonu i budowie w jego sąsiedztwie koszar. W 1874 roku rozpoczęto przymusowe wykupywanie terenów na ten cel, a samo miasteczko poligonowe Twierdzy Toruń powstało na przełomie XIX i XX wieku. Rozbudowywano je aż do czasu wybuchu I wojny światowej. Służyło tu wówczas ok. 20 tys. żołnierzy. W skład miasteczka wchodziły m.in. mieszkania dla oficerów i podoficerów, wieża ciśnień, wieże obserwacyjne, kasyno, kantyna i poczta. Osiedle było objęte polową siecią telefoniczną. Istniała tu także kolej wąskotorowa. Stacja przeładunkowa między koleją normalnotorową a wąskotorową znajdowała się przy ul. Podgórskiej, blisko fortu kolejowego.
W okresie międzywojennym miasteczko podlegało pod Szkołę Strzelań Artylerii, będącą później częścią Obozu Szkolnego Artylerii, przekształconego następnie w Centrum Wyszkolenia Artylerii. Po II wojnie światowej osiedle straciło znaczenie militarne, a budynki nieprzydatne już wojsku przejął Zakład Gospodarki Mieszkaniowej.
Obecnie na terenie dawnego miasteczka, w części administrowanej przez wojsko, a będącej częścią Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu, znajduje się m.in. komenda poligonu i strzelnic oraz poligonowa straż pożarna, zaś na jego pozostałym terenie powstają m.in. domy wielorodzinne komunalne i deweloperskie. Warto dodać, że w 2017 roku wyburzono przy ul. Letniej jeden z ostatnich istniejących baraków dawnego miasteczka[1][2][3][4].
Istniejące obiekty miasteczka poligonowego wpisane są do gminnej ewidencji zabytków (nr 2225)[5].
Infrastruktura
Wybrane obiekty istniejące na terenie dawnego miasteczka poligonowego:
| Nazwa | Status | Uwagi |
|---|---|---|
| kasyno wojskowe | nieczynne | znajduje się na terenie administrowanym przez wojsko |
| restauracja "Hohenzollern Park" z 1915 | nieczynna | znajduje się na terenie jednostki wojskowej |
| poligonowy hotel "Kaiserhof Park" z 1920, później juwenat oo. redemptorystów | wchodzi w skład CSAiU | znajduje się na terenie jednostki wojskowej |
| stadion poligonowy | czynny | znajduje się na terenie jednostki wojskowej |
| poligonowa wieża ciśnień | nieczynna | teren miasta |
| Kolej wąskotorowa | zlikwidowana |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Znikają ślady po miasteczku poligonowym | Nowości Dziennik Toruński, nowosci.com.pl [dostęp 2019-11-09] (pol.).
- ↑ Wieża ciśnień na Podgórzu - zdjęcia archiwalne i współczesne | Nowości Dziennik Toruński, nowosci.com.pl [dostęp 2019-11-09] (pol.).
- ↑ Zwiedzanie miasteczka poligonowego [zdjęcia] | Toruń Nasze Miasto, torun.naszemiasto.pl [dostęp 2019-11-09] (pol.).
- ↑ Katarzyna Kluczwajd, Toruń, którego nie ma, wyd. pierwsze, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, 2017, s. 123, ISBN 978-83-7729-333-1.
- ↑ Gmina Miasta Toruń: Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Torunia na lata 2022–2025. 2021, s. 124.
| Dzielnice |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Osiedla (wybrane) |
|
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa miasta Toruń, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
.svg)
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Poligonowa wieża ciśnień w Toruniu, 2020 rok
Autor: Hasznalt, Licencja: CC BY-SA 3.0
Brama na poligon artyleryjski w Toruniu na początku Drogi Wódeckiej