Miasto wydzielone z powiatowego związku samorządowego

Miasto wydzielone z powiatowego związku samorządowego – w II Rzeczypospolitej miasto stanowiące odrębną jednostkę samorządową, niekoniecznie jednak będące odrębnym powiatem miejskim w ramach podziału terytorialnego dla celów administracji zespolonej. Pojęcie takie zostało wprowadzone Ustawą z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego[1]. Jednak miasta takie istniały już wcześniej, początkowo tylko w byłym zaborze rosyjskim, wprowadzone dekretem z dnia 4 lutego 1919 r. o tymczasowej ordynacji powiatowej dla obszarów Polski byłego zaboru rosyjskiego[2][3]. Miastami wydzielonymi z powiatowego związku samorządowego zostały miasta liczące 25 000 mieszkańców. Natomiast „miastami tworzącymi odrębne powiaty miejskie dla celów administracji ogólnej” były miasta liczące na podstawie spisu powszechnego ponad 75 000 mieszkańców[4].

1 kwietnia 1939 r. w Polsce były 53 miasta wydzielone z powiatowych związków samorządowych[5]:
(pogrubiono miasta będące jednocześnie odrębnymi powiatami miejskimi)

  1. Będzin
  2. Białystok
  3. Bielsko
  4. Borysław
  5. Brześć nad Bugiem
  6. Bydgoszcz
  7. Chełm
  8. Chorzów
  9. Częstochowa
  10. Dąbrowa Górnicza
  11. Drohobycz
  12. Gdynia
  13. Gniezno
  14. Grodno
  15. Grudziądz
  16. Inowrocław
  17. Kalisz
  18. Katowice
  19. Kielce
  20. Kołomyja
  21. Kowel
  22. Kraków
  23. Lublin
  24. Lwów
  25. Łomża
  26. Łódź
  27. Łuck
  28. Nowy Sącz
  29. Ostrowiec Świętokrzyski
  30. Pabianice
  31. Pińsk
  32. Piotrków Trybunalski
  33. Płock
  34. Poznań
  35. Przemyśl
  36. Radom
  37. Równe
  38. Rzeszów
  39. Siedlce
  40. Sosnowiec
  41. Stanisławów
  42. Stryj
  43. Suwałki
  44. Tarnopol
  45. Tarnów
  46. Tomaszów Mazowiecki
  47. Toruń
  48. Warszawa[6]
  49. Wilno
  50. Włocławek
  51. Zawiercie
  52. Zgierz
  53. Żyrardów

Zobacz też

  • Podział administracyjny II RP
  • Miasta II Rzeczypospolitej
  • Gmina wiejska o miejskich uprawnieniach finansowych
  • Powiaty w Polsce 1919-1939

Przypisy

  1. ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294
  2. ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 13, poz. 141
  3. ↑ Adam Janusz Mielcarek: Podziały terytorialno-administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008, s. 63. ISBN 978-83-7543-036-3.
  4. ↑ Dz.U. z 1928 r. nr 11, poz. 86
  5. ↑ Mały Rocznik Statystyczny GUS
  6. ↑ Miasto stopnia wojewódzkiego podzielone na 4 powiaty miejskie