Michałów (Starachowice)
| Osiedle Starachowic | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Województwo |  świętokrzyskie |
| Powiat | starachowicki |
| Miasto | Starachowice |
| W granicach Starachowic | 1 marca 1983[1] |
| Wysokość | 187 m n.p.m. |
| Populacja • liczba ludności | 1578 |
| • gęstość | 290 os./km² |
| Tablice rejestracyjne | TST |
Położenie na mapie Starachowic  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu starachowickiego  | |
 51°00′38″N 21°06′36″E/51,010528 21,109861 | |
Portal  Polska | |
Michałów – dawna wieś, od 1983 dzielnica Starachowic. Znajdują się tu pozostałości zakładów przemysłowych z XIX w.
Przez osiedle przebiega trasa kolejowa Skarżysko-Kamienna – Tarnobrzeg oraz droga krajowa nr 42 z Kamiennej do Rudnika. Na trasie kolejowej funkcjonuje stacja Starachowice Michałów. Osiedle jest punktem początkowym 
czarnego szlaku turystycznego prowadzącego do centrum Starachowic. Jedna z ulic nosi imię Fryderyka Wilhelma Lempego.
Historia
Zobacz historię od wieku XVI
W 1811 r. odwiedził Michałów Julian Ursyn Niemcewicz. Do 1818 r. Michałów należał do opactwa benedyktynów na Świętym Krzyżu. Po rozwiązaniu klasztoru wieś przeszła na własność rządu. Znajdowały się tutaj fryszerki i szlifiernie do broni palnej i siecznej. W 1836 r. zakłady przerobiono na pudlingarnię. Według spisu z 1827 r. wieś miała 19 domów i 170 mieszkańców. W 1880 r. Michałów miał już 64 domy i 497 mieszkańców. Fabryka żelaza miała 7 pieców pudlowych, dubeltowych oraz jeden piec szwejsowy z młotem parowym. Zakład napędzany był siłą wody, zatrudniał 150 robotników i wyrabiał 120 000 cnt. półproduktu żelaznego. W 1870 r. fabryka przeszła w ręce prywatne i została znacznie rozbudowana. Ok 1874 r. powstała Szkoła Podstawowa Nr 2. W 1877 r. zakład nabyło towarzystwo akcyjne.
Za Królestwa Kongresowego Michałów przynależał do powiatu iłżeckiego w guberni kieleckiej. Początkowo, w latach 1867–1870, znajdował się w gminie Starachowice. 13 stycznia 1870 gmina Starachowice została zniesiona w związku z przyłączeniem do niej pozbawionego praw miejskich Wierzbnika i równoczesnym przemianowaniem jednostki na gminę Wierzbnik[2][3]. 18 sierpnia 1916 z gminy Wierzbnik wyłączono Wierzbnik, przekształcając go w odrębną gminę miejską[4], a już 1 listopada 1916 z pozostałej części gminy Wierzbnik (m.in. z Michałowem) utworzono nową gminę Styków[5][6].
W II RP Michałów przynależał do woj. kieleckiego (powiat iłżecki), gdzie w 1921 roku liczył 666 mieszkańców[7]. 31 października 1933 utworzyły gromadę o nazwie Michałów, składającą się ze wsi Michałów, osady pofabrycznej Michałów-Górnictwo i gruntów kolejowych[8]. 1 kwietnia 1939 miasto Wierzbniki połączono z utworzoną w 1933 roku gromadą Starachowice Fabryczne[9], nadając mu nazwę Starachowice-Wierzbnik[10]. Natomiast Michałów zachował dalej swoją odrębność jako gromada w gminie Styków.
Podczas II wojny światowej włączony do Generalnego Gubernatorstwa (dystrykt radomski, powiat starachowicki), nadal jako odrębna gromada Michałów licząca 868 mieszkańców, choć już w gminie Brody (gminę Styków zniesiono)[11].
Po wojnie w województwie kieleckim, nadal jako gromada, jedna z 12 reaktywowanej gminy Styków w reaktywowanym powiecie iłżeckim[12].
W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, Michałów wszedł w skład nowo utworzonej gromady Michałów, której został siedzibą[13]. Gromadę Michałów zniesiono 31 grudnia 1961, a jej obszar przekształcono w gromadę Kuczów[14].
W związku z kolejną reformą administracyjną w 1973 roku Michałów wszedł w skład gminie Brody w powiecie iłżeckim[15], który 9 grudnia 1973 przemianowano na starachowicki[16], a który przetrwał do 31 maja 1975. W latach 1975–1983 wieś należała administracyjnie do (małego) województwa kieleckiego.
1 marca sołectwo Michałów (475,48 ha) wyłączono z gminy Brody i włączono do Starachowic[1].
Zabytki
Urządzenia hydrotechniczne – tama i przepust z II połowy XIX w., wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.825 z 6.09.1971)[17].
Zobacz też
- Kalendarium Michałowa
| Części miasta wg TERYT |
|
|---|---|
| Osiedla |
|
| Tradycyjne |
Przypisy
- ↑ a b Dz.U. z 1983 r. nr 10, poz. 52.
- ↑ Postanowienie z 17 (29) października 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415).
- ↑ Wierzbnik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 399.
- ↑ Aneks, s. 575. [dostęp 2011-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-16)].
- ↑ Rozporządzenie c. i k. Jeneralnego-Gubernatorstwa wojskowego z dnia 21 października 1916 r. Oznaczenie obszaru miast: Buska, Chmielnika, Dąbrowej, Jędrzejowa, Ostrowca, Sandomierza, Staszowa, Szczebrzeszyna, Wierzbnika, Włoszczowy i Zamościa. (Dz. Rozp. C. i K. Jen. Gub. Wojsk. z 1916 r. Cz. XVIII, poz. 103).
- ↑ Historia sołectwa Styków.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 3 : Województwo kieleckie.
- ↑ Kielecki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 27, poz. 182.
- ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 7, poz. 42.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 77, poz. 175.
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
- ↑ Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1 VII 1952 r.
- ↑ Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104).
- ↑ Uchwała Nr 24/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 15 września 1961 r. o zmianie granic i nazw niektórych gromad oraz przeniesieniu siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych (w brzmieniu uchwały Nr. 30/61 z dnia 22 listopada 1961 r.) (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 30 listopada 1961 r., Nr. 14, Poz. 130).
- ↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
- ↑ Dz.U. z 1973 r. nr 46, poz. 272.
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie. 2021-09-30. s. 61. [dostęp 2018-02-10].
Bibliografia
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 51.4 N
- S: 50.1N
- W: 19.6 E
- E: 22 E
Czarny szlak turystyczny.
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreepMap location map of Starachowice, Poland:
- top = 51.0768
- bottom = 50.9984
- left = 21.0162
- right = 21.1295
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Starachowice County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 51.22 N
- S: 50.88 N
- W: 20.88 E
- E: 21.40 E