Michał Falzmann

Michał Falzmann
Data i miejsce urodzenia

28 października 1953
Jelenia Góra

Data i miejsce śmierci

18 lipca 1991
Warszawa

Zawód, zajęcie

urzędnik państwowy

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Michał Tadeusz Falzmann (ur. 28 października 1953 w Jeleniej Górze, zm. 18 lipca 1991 w Warszawie) – polski urzędnik państwowy, inspektor Najwyższej Izby Kontroli, który wykrył wielkie nieprawidłowości w Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego[1] i doprowadził do ich ujawnienia[2], czego wynikiem była afera FOZZ.

Działalność zawodowa

Pracował w przedsiębiorstwie Agrotechnika[3], z którego zwolnił się, nie przyjmując należnego mu wynagrodzenia. Później był dyrektorem Polonu, zakładu produkującego urządzenia do pomiaru radioaktywności.

Pierwszy kontroler FOZZ

Będąc kontrolerem Izby Skarbowej w Warszawie wykrył olbrzymie nadużycia w FOZZ. Gdy opisał odkrycie w prasie, wszedł w skład zespołu kontrolerów NIK[4]. 16 lipca 1991 skierował do dyrektora Oddziału Okręgowego NBP w Warszawie wniosek o udostępnienie informacji objętych tajemnicą bankową, o obrotach i stanach środków pieniężnych (gotówkowych i bezgotówkowych) FOZZ[2].

Tego samego dnia Anatol Lawina, Dyrektor Zespołu Analiz Systemowych NIK, przedstawił mu polecenie służbowe Prezesa NIK, prof. Waleriana Pańki, o odsunięciu go od wszelkich czynności kontrolnych prowadzonych przez zespół, w którym Falzmann dotychczas pracował[5][6]. Dwa dni później, 18 lipca 1991, Falzmann zmarł na zawał serca[7], mając 37 lat[8].

W kilka miesięcy po jego śmierci – w przeddzień zapowiedzianego ogłoszenia w Sejmie raportu na temat FOZZ[9] – w wypadku samochodowym pod Piotrkowem Trybunalskim zginął najwyższy przełożony M. Falzmana – Prezes NIK Walerian Pańko oraz Dyrektor Biura Informacyjnego Kancelarii Sejmu RP Janusz Zaporowski[10]. Siedząca z przodu żona prof. Pańki oraz kierowca z BOR służbowej Lancii Thema nie odnieśli większych obrażeń[10]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 113-5-15)[11].

Grób Michała Falzmanna na cmentarzu Powązkowskim

Upamiętnienie

Michałowi Falzmannowi poświęcony jest film dokumentalny Jerzego Zalewskiego, Oszołom[12], wyemitowany 6 marca 1995 w TVP1.

Postanowieniem z dnia 11 lutego 2009, „za wybitne osiągnięcia w podejmowaniu działań z zakresu kontroli państwowej, za umacnianie praworządności”, został przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego odznaczony pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[13]. Jego imieniem nazwano ulicę na wrocławskim osiedlu Poświętne[14].

Życie prywatne

Był mężem tłumaczki[15] i publicystki[16] Izabeli Brodackiej-Falzmann[17] i ojcem pięciorga dzieci: Joanny, Zuzanny, Patryka, Anny i Marii[18].

Przypisy

  1. Oskar Górzyński, Michał Falzmann, badał aferę FOZZ do śmierci, rp.pl, 18 lipca 2011 [dostęp 2018-09-09].
  2. a b Wojciech Cieśla, Na kłopoty – FOZZ, Wyborcza.pl, 16 maja 2003 [dostęp 2018-09-09].
  3. Kartka z kalendarza: dziś mija 60. rocznica urodzin Michała Falzmanna, „Niezależna Gazeta Obywatelska” [dostęp 2018-09-09] (pol.).
  4. Agnieszka Keller, FOZZ: matka wszystkich afer, Onet.pl, 3 listopada 2014 [dostęp 2018-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2015-03-18].
  5. FOZZ – matka wszystkich afer, Onet.pl, 6 września 2018 [dostęp 2018-09-09].
  6. Afery głośniejsze od wyborów, „niedziela.pl” [dostęp 2018-09-09] (pol.).
  7. Pamiętnik nieżyjącego inspektora odnaleziony. Rozwikła zagadkę afery FOZZ?, Gazeta [dostęp 2018-09-09] (pol.).
  8. Leszek Szymowski, Odnalezione zapiski wyjaśnią aferę FOZZ?, TVP Info, 7 czerwca 2009 [dostęp 2018-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-09].
  9. Roman Wyborski, Dlaczego musiał zginąć Walerian Pańko?, rp.pl, 9 października 2016 [dostęp 2018-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-09].
  10. a b Kulisy śmierci prezesa NIK [dostęp 2018-09-09] (pol.).
  11. Cmentarz Stare Powązki: IZASŁAWA ZNOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-02].
  12. Oszołom w bazie filmpolski.pl
  13. M.P. z 2009 r. nr 32, poz. 449
  14. Zumi – Wrocław, ul. Michała Tadeusza Falzmanna [dostęp 2011-08-07].
  15. Izabela Brodacka-Falzmann, Lekcja Rose Hu, „Warszawska Gazeta”, 4 września 2018 [dostęp 2018-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-09].
  16. Izabela Brodacka-Falzmann, Lista felietonów, „Warszawska Gazeta” [dostęp 2018-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-09].
  17. Listy do „Rzeczpospolitej” – „Badał aferę FOZZ do śmierci” [dostęp 2018-09-06] (pol.).
  18. Polityczne wdowy, Wirtualna Polska, 1 grudnia 2008 [dostęp 2017-03-23] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Michał Falzmann grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Michała Falzmanna na Cmentarzu Powązkowskim