Michał Gnoiński

Michał Gnoiński
Ilustracja
pułkownik artylerii pułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia

11 września 1886
Krzyżanowice

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1965
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

19141938

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

Szkoła Podchorążych Artylerii

Stanowiska

komendant szkoły

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Michał Gnoiński
Data i miejsce urodzenia

11 września 1886
Krzyżanowice Dolne

Data śmierci

11 listopada 1965

Wojewoda krakowski
Okres

od 22 kwietnia 1936
do 8 września 1937

Poprzednik

Kazimierz Świtalski

Następca

Józef Tymiński

Senator V kadencji (II RP)
Okres

od 28 listopada 1938
do 2 października 1939

Michał Roch Gnoiński (ur. 11 września 1886 w Krzyżanowicach, zm. 11 listopada 1965 w Warszawie) – polski inżynier górnik, pułkownik artylerii Wojska Polskiego, senator II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Michał Roch Gnoiński urodził się 11 września 1886 roku w Krzyżanowicach, w rodzinie Józefa i Józefy z Popielarskich[1][2]. Uczył się w szkole realnej w Sosnowcu i szkole handlowej w Będzinie. W 1912 roku zdał eksternistycznie maturę we Lwowie, po czym studiował na Wydziale Górniczym Politechniki Lwowskiej (gdzie uzyskał absolutorium).

Przed wyjazdem do Lwowa w 1912 roku pracował jako sekretarz zawiadowcy stacji kolejowej w Grodźcu. W tym czasie zajmował się również przeprowadzaniem przez granicę uciekinierów z Królestwa Polskiego. W czasie studiów we Lwowie należał do Związku Strzeleckiego. W czasie I wojny światowej w latach 1914–1917 służył jako podoficer i oficer zwiadowczy w 1 pułku artylerii Legionów Polskich. Odbył kampanię w Karpatach i na Wołyniu w szeregach II Brygady Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym został internowany w Szczypiornie, gdzie przebywał od lipca do października 1917 roku.

Należał do POW w Dąbrowie Górniczej. Od listopada 1918 roku służył w Wojsku Polskim m.in. na stanowiskach: kierownika Wydziału w Departamencie III Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[3]. W latach 1923– 1924 pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Generalnego na stanowisku kierownika referatu, pozostając oficerem nadetatowym Okręgowego Zakładu Uzbrojenia Nr I[4][5]. 31 marca 1924 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[6]. Później został przeniesiony z korpusu oficerów uzbrojenia do korpusu oficerów artylerii. W 1925 roku został przeniesiony do 1 pułku artylerii polowej Legionów w Wilnie. 23 maja 1927 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy tego pułku[7]. W lipcu 1928 roku otrzymał przeniesienie do 29 pułku artylerii lekkiej w Grodnie na stanowisko dowódcy pułku[8][9]. 24 grudnia 1929 roku awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów artylerii[10]. We wrześniu 1930 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Artylerii[11][12]. W 1936 został przeniesiony w stan nieczynny, a w grudniu 1938 w stan spoczynku.

Powitanie nowego wojewody krakowskiego płk Michała Gnoińskiego na dworcu kolejowym w Krakowie

22 kwietnia 1936 przyjechał z Warszawy do Krakowa i rozpoczął urzędowanie na stanowisku wojewody krakowskiego[13][14]. Od września 1937 do listopada 1938 był naczelnym dyrektorem Funduszu Pracy[15].

Był członkiem Obozu Zjednoczenia Narodowego. W 1938 roku został senatorem V kadencji (1938–1939) powołanym przez Prezydenta RP, pracował w komisjach: administracyjno-samorządowej (w której był zastępcą przewodniczącego), budżetowej i wojskowej.

Po wybuchu II wojny światowej, w czasie kampanii wrześniowe został mianowany przez dowódcę Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” komisarzem cywilnym na powiat włodawski. Został aresztowany przez Niemców na przełomie października i listopada 1939 roku i przewieziony do więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie, potem był więziony w Radomiu i Wiśniczu. Po zwolnieniu z więzienia w czerwcu 1940 wrócił do Warszawy.

Ponownie został aresztowany 10 listopada 1942 roku, osadzony na Pawiaku, następnie od 17 stycznia 1943 roku w obozie koncentracyjnym na Majdanku, prawdopodobnie od 9 kwietnia 1944 roku w obozie Auschwitz-Birkenau, od października w KL Gross-Rosen i od 10 lutego 1945 roku w KL Buchenwald (w tym od 22 marca w Komando Ohrdurf)[15].

Po wojnie zamieszkał we Francji, pod koniec życia wrócił do Warszawy. Zmarł 16 listopada 1965 roku w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 183-5-11,12)[16].

Pułkownik Gnoiński ożenił się w 1940 roku z Aliną Budzińską. Nie mieli dzieci[15].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Wykaz Legionistów ↓.
  2. Natomiast na stronie Biblioteki Sejmowej jako Józefa „Popielska”.
  3. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 343.
  4. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 8, 1233, 1244.
  5. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 8, 1351, 1363.
  6. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 168.
  7. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 145.
  8. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 222.
  9. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 403, 449.
  10. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 438.
  11. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 299
  12. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 176, 813.
  13. Wojewoda płk M. Gnoiński objął urzędowanie. „Polska Zbrojna”. 111, s. 1, 1936-04-23. Warszawa. .
  14. Płk. Gnoiński –wojewodą krakowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 92 z 23 kwietnia 1936. 
  15. a b c Sylwetka Michała Gnoińskiego na stronie Biblioteki Sejmowej – Parlamentarzyści RP. [dostęp 2012-12-31].
  16. Cmentarz Stare Powązki: STEFAN BUDZIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-05].
  17. M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  18. Gnoiński Michał. W: Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 210. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
  19. M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  20. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet plk.svg
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
POL województwo krakowskie II RP COA.svg

Herb województwa krakowskiego II Rzeczypospolitej

Uwaga ta grafika jest wzorowana na projektowanym herbie województwa z 1928 r. Ostateczne projekty autorstwa Zygmunta Lorenca zostały opracowane w 1929 r. Jeśli masz do nich dostęp bardzo proszę o kontakt Poznaniak
Powitanie nowego wojewody krakowskiego płk Michała Gnoińskiego NAC 1-A-2827.jpg
Powitanie nowego wojewody krakowskiego pułkownika Michała Gnoińskiego na dworcu kolejowym w Krakowie. Wojewoda krakowski Michał Gnoiński w otoczeniu witających go osób. W pierwszym rzędzie stoją od lewej: radca Feliks Stańkowski, wojewoda krakowski Michał Gnoiński, wicewojewoda krakowski Piotr Małaszyński, prezydent miasta Krakowa Mieczysław Kaplicki. W drugim rzędzie widoczni m.in. starosta grodzki w Krakowie Władysław Pałosz, pułkownik Alojzy Horak, komisarz miasta Krakowa Aleksander Reszczyński. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-A-2827
Michał Gnoiński (1936).jpg
Michał Gnoiński (1886-1965) – Polish engineer and military. Colonel of Polish Army, voivode of Kraków 1936-37