Michał Gnoiński

Michał Gnoiński
Ilustracja
pułkownik artylerii pułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia

11 września 1886
Krzyżanowice

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1965
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

19141938

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

Szkoła Podchorążych Artylerii

Stanowiska

komendant szkoły

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Michał Gnoiński
Data i miejsce urodzenia

11 września 1886
Krzyżanowice Dolne

Data śmierci

11 listopada 1965

Wojewoda krakowski
Okres

od 22 kwietnia 1936
do 8 września 1937

Poprzednik

Kazimierz Świtalski

Następca

Józef Tymiński

Senator V kadencji (II RP)
Okres

od 28 listopada 1938
do 2 października 1939

Michał Roch Gnoiński (ur. 11 września 1886 w Krzyżanowicach, zm. 11 listopada 1965 w Warszawie) – polski inżynier górnik, pułkownik artylerii Wojska Polskiego, senator II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Michał Roch Gnoiński urodził się 11 września 1886 roku w Krzyżanowicach, w rodzinie Józefa i Józefy z Popielarskich[1][2]. Uczył się w szkole realnej w Sosnowcu i szkole handlowej w Będzinie. W 1912 roku zdał eksternistycznie maturę we Lwowie, po czym studiował na Wydziale Górniczym Politechniki Lwowskiej (gdzie uzyskał absolutorium).

Przed wyjazdem do Lwowa w 1912 roku pracował jako sekretarz zawiadowcy stacji kolejowej w Grodźcu. W tym czasie zajmował się również przeprowadzaniem przez granicę uciekinierów z Królestwa Polskiego. W czasie studiów we Lwowie należał do Związku Strzeleckiego. W czasie I wojny światowej w latach 1914–1917 służył jako podoficer i oficer zwiadowczy w 1 pułku artylerii Legionów Polskich. Odbył kampanię w Karpatach i na Wołyniu w szeregach II Brygady Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym został internowany w Szczypiornie, gdzie przebywał od lipca do października 1917 roku.

Należał do POW w Dąbrowie Górniczej. Od listopada 1918 roku służył w Wojsku Polskim m.in. na stanowiskach: kierownika Wydziału w Departamencie III Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[3]. W latach 1923– 1924 pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Generalnego na stanowisku kierownika referatu, pozostając oficerem nadetatowym Okręgowego Zakładu Uzbrojenia Nr I[4][5]. 31 marca 1924 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[6]. Później został przeniesiony z korpusu oficerów uzbrojenia do korpusu oficerów artylerii. W 1925 roku został przeniesiony do 1 pułku artylerii polowej Legionów w Wilnie. 23 maja 1927 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy tego pułku[7]. W lipcu 1928 roku otrzymał przeniesienie do 29 pułku artylerii lekkiej w Grodnie na stanowisko dowódcy pułku[8][9]. 24 grudnia 1929 roku awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów artylerii[10]. We wrześniu 1930 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Artylerii[11][12]. W 1936 został przeniesiony w stan nieczynny, a w grudniu 1938 w stan spoczynku.

Powitanie nowego wojewody krakowskiego płk Michała Gnoińskiego na dworcu kolejowym w Krakowie

22 kwietnia 1936 przyjechał z Warszawy do Krakowa i rozpoczął urzędowanie na stanowisku wojewody krakowskiego[13][14]. Od września 1937 do listopada 1938 był naczelnym dyrektorem Funduszu Pracy[15].

Był członkiem Obozu Zjednoczenia Narodowego. W 1938 roku został senatorem V kadencji (1938–1939) powołanym przez Prezydenta RP, pracował w komisjach: administracyjno-samorządowej (w której był zastępcą przewodniczącego), budżetowej i wojskowej.

Po wybuchu II wojny światowej, w czasie kampanii wrześniowe został mianowany przez dowódcę Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” komisarzem cywilnym na powiat włodawski. Został aresztowany przez Niemców na przełomie października i listopada 1939 roku i przewieziony do więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie, potem był więziony w Radomiu i Wiśniczu. Po zwolnieniu z więzienia w czerwcu 1940 wrócił do Warszawy.

Ponownie został aresztowany 10 listopada 1942 roku, osadzony na Pawiaku, następnie od 17 stycznia 1943 roku w obozie koncentracyjnym na Majdanku, prawdopodobnie od 9 kwietnia 1944 roku w obozie Auschwitz-Birkenau, od października w KL Gross-Rosen i od 10 lutego 1945 roku w KL Buchenwald (w tym od 22 marca w Komando Ohrdurf)[15].

Po wojnie zamieszkał we Francji, pod koniec życia wrócił do Warszawy. Zmarł 16 listopada 1965 roku w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 183-5-11,12)[16].

Pułkownik Gnoiński ożenił się w 1940 roku z Aliną Budzińską. Nie mieli dzieci[15].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Wykaz Legionistów ↓.
  2. Natomiast na stronie Biblioteki Sejmowej jako Józefa „Popielska”.
  3. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 343.
  4. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 8, 1233, 1244.
  5. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 8, 1351, 1363.
  6. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 168.
  7. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 145.
  8. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 222.
  9. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 403, 449.
  10. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 438.
  11. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 299
  12. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 176, 813.
  13. Wojewoda płk M. Gnoiński objął urzędowanie. „Polska Zbrojna”. 111, s. 1, 1936-04-23. Warszawa. .
  14. Płk. Gnoiński –wojewodą krakowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 92 z 23 kwietnia 1936. 
  15. a b c Sylwetka Michała Gnoińskiego na stronie Biblioteki Sejmowej – Parlamentarzyści RP. [dostęp 2012-12-31].
  16. Cmentarz Stare Powązki: STEFAN BUDZIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-05].
  17. M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  18. Gnoiński Michał. W: Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 210. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
  19. M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  20. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
POL województwo krakowskie II RP COA.svg

Herb województwa krakowskiego II Rzeczypospolitej

Uwaga ta grafika jest wzorowana na projektowanym herbie województwa z 1928 r. Ostateczne projekty autorstwa Zygmunta Lorenca zostały opracowane w 1929 r. Jeśli masz do nich dostęp bardzo proszę o kontakt Poznaniak
Powitanie nowego wojewody krakowskiego płk Michała Gnoińskiego NAC 1-A-2827.jpg
Powitanie nowego wojewody krakowskiego pułkownika Michała Gnoińskiego na dworcu kolejowym w Krakowie. Wojewoda krakowski Michał Gnoiński w otoczeniu witających go osób. W pierwszym rzędzie stoją od lewej: radca Feliks Stańkowski, wojewoda krakowski Michał Gnoiński, wicewojewoda krakowski Piotr Małaszyński, prezydent miasta Krakowa Mieczysław Kaplicki. W drugim rzędzie widoczni m.in. starosta grodzki w Krakowie Władysław Pałosz, pułkownik Alojzy Horak, komisarz miasta Krakowa Aleksander Reszczyński. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-A-2827
PL Epolet plk.svg
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Michał Gnoiński (1936).jpg
Michał Gnoiński (1886-1965) – Polish engineer and military. Colonel of Polish Army, voivode of Kraków 1936-37