Michał Gołębiowski

Michał Gołębiowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 stycznia 1989
Nowy Targ

Język

polski

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Dziedzina sztuki

literatura

Gatunek

esej[1][2]

Nagrody

Nagroda Specjalna Identitas (2022)[1]

Michał Antoni Gołębiowski (ur. 6 stycznia 1989 w Nowym Targu) – polski pisarz i eseista[1][2], historyk i teoretyk literatury, tłumacz; doktor nauk humanistycznych[3].

Życiorys

Jest związany z rodzinnym Podhalem[4]. Do swoich wczesnych inspiracji zalicza myśl Jeana-Paula Sartre’a oraz Blaise’a Pascala[2][5], później także Michelangelo Antonioniego i Jeana-Luca Godarda[6][7]. W 2020 roku obronił pracę doktorską na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego pisaną pod kierunkiem Wacława Józefa Waleckiego[3]. Tematem pracy był wpływ idei wczesnego chrześcijaństwa na kulturę Renesansu i Baroku[3].

Od 2022 roku redaktor pisma „Christianitas”[8]. Publikuje także na łamach „Więzi”, „Teologii Politycznej”, „Nowej Konfederacji”, „Pressji”, „Ruchu Literackiego”. Jego eseistyka łączy interpretację literaturoznawczą z teologią katolicką, dotykając przede wszystkim idei capax Dei[9][10][11][12]. Dotyczy ona również problemów związanych z artystycznym i ideowym wymiarem kontrkultury lat 60. XX wieku[13] oraz tzw. „kultury wyczerpania” (np. pop artu, postmodernizmu)[14].

W Polskim Radiu Lublin współtworzy audycję poświęconą literaturze antycznej i klasycznej[15].

Deklaruje się jako katolik[9][11][16].

Twórczość

W swoich esejach wyprowadza istotę poezji lirycznej z fundamentalnego doświadczenia wyobcowania i samotności jako nieprzekazywalności głębokich pokładów „ja” oraz zdolności do kontemplowania rzeczywistości[17][18]. Twórczość poetycka opiera się na „myśleniu intuicyjnym” definiowanym zgodnie z metafizyką Arystotelesa i Henri Bergsona[19]:

Wiersz jest bowiem krokiem w stronę złamania wspomnianej samotności poprzez próbę „przekazania nieprzekazywalnego”. Ale jest przy tym próbą z góry skazaną na niepowodzenie, ruchem, który na zawsze pozostanie tylko gestem i próbą. I właśnie to napięcie tłumaczy specyficzną formę niedosłowności, jaką przybiera dzieło liryczne[17].

W 2022 roku otrzymał Nagrodę Specjalną Identitas za książkę Bezkres poranka[1][20][21]. Wskazano na „prowokacyjne”, choć „uzasadnione akademicko” zestawienia wspólnych kluczowych motywów poezji nowożytnej, modernistycznej, a także sztuki i muzyki rockowej związanej z ruchem hipisowskim[2][12][13][22]. Jak zauważyła Marta Kwaśnicka, książka –

przypomina o tym, że literatura jest spotkaniem człowieka z jego tajemnicą. Uprawianie poezji polega na badaniu tego, co ludzkie; jest opisywaniem naszej kruchości i niesamowystarczalności, jest zatem także rodzajem myślenia religijnego (...). Autor przekonuje, że z otchłani ludzkiego serca wyczytać można naprawdę wiele i że czasem dobrze jest być zmiażdżonym czy wypalonym, jeśli w boleści udaje się poznać siebie[9].

Kontrkultura lat 60. XX wieku, reprezentowana przez tzw. „dzieci kwiaty”, została w książce zinterpretowana przez pryzmat długiego trwania, kontynuacji oraz ewolucji formuły życia proponowanej przez cyganerię artystyczną fin de siècle’u oraz zasad amerykańskiego transcendentalizmu[2][12][13][23]. Zdaniem Bastosza Jastrzębskiego przyjęta przez autora metoda przypomina patrystyczne podejście do kultury, zwłaszcza ideę logos spermatikos („ziaren zbawienia”) oraz anima naturaliter christiana („duszy ludzkiej, będącej z natury chrześcijańską”), czyli względnie inkluzywizmu teologicznego[24].

Tłumaczy poezję angielską i amerykańską (m.in. Alfreda Tennysona, Henry’ego Wadswortha Longfellowa, Boba Dylana), teksty piosenek rockowych (m.in. Pete Townshend, Carole King, Robert Hunter)[25] i nowożytną poezję religijną (m.in. George Parsons Lathrop), a także współtworzy projekt przekładowy łacińskich hymnów brewiarzowych[26]. Od 2019 roku tworzy projekt Mnich Stepowy poświęcony wątkom teologicznym w literaturze[11][27]. Od 2020 roku współtworzy (m.in. wraz z Jaremą Piekutowskim) awangardowy projekt muzyczny, The Klassa Project[28].

Współtworzył i współredagował również tomy naukowe, m.in. „Nagość w kulturze” (Kraków 2017) oraz anglojęzyczne edycje dzieł literatury polskiej, m.in. „A Pilgrimage to Jasna Góra” (Waterloo, Ontario, Kanada 2020) Władysława St. Reymonta (wraz z Filipem Mazurczakiem jako tłumaczem)[29][30]. W 2021 roku został koordynatorem podzespołu ekspertów ds. podręczników do języka polskiego w ramach zespołu powołanego w Ministerstwie Edukacji i Nauki przez Przemysława Czarnka, w którego skład weszli Bogusław Dopart (UJ) oraz Paweł Milcarek (UKSW), postulując m.in. większy udział historii idei w nauczaniu epok literackich[31].

Książki

Eseistyka

Studia naukowe

  • Małżeństwo Józefa i Maryi w literaturze i piśmiennictwie staropolskim doby potrydenckiej, Kraków 2015[36]
  • Nagość w kulturze (red., wraz z Łukaszem Wróblewskim i Justyną Siwiec), Kraków 2017[29]
  • Ojcowie Kościoła i dylematy religijności wczesnonowożytnej, Kraków 2021[37][38]

Tłumaczenia

  • Gerard Manley Hopkins, Raj-przystań, „Christianitas”, nr 85, RP 2021
  • Joyce Kilmer, Lampa miłości, „Christianitas”, nr 81, RP 2020
  • George Parsons Lathrop, Susza i żniwa, „Christianitas”, nr 82, RP 2020

Przypisy

  1. ↑ a b c d Fundacja Identitas: Tomasz Grzywaczewski z Nagrodą Identitas 2022. Michał Gołębiowski i Łukasz Kozak z Nagrodami Specjalnymi Identitas. 31 sierpnia 2022. s. Fundacja Identitas. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  2. ↑ a b c d e Gałkowski 2021 ↓, s. 19-20.
  3. ↑ a b c Aktualności – Rada Dyscypliny Literaturoznawstwo – Uniwersytet Jagielloński, rd-literaturoznawstwo.nauka.uj.edu.pl [dostęp 2020-10-24].
  4. ↑ Gołębiowski 2022 ↓, s. 101.
  5. ↑ Sebastian Duda / „Więź”: Pomiędzy, odc. 5: Rozmowa z Michałem Gołębiowskim. 17 sierpnia 2022. s. Więź / Soundcloud. [dostęp 2022-08-17]. (pol.).
  6. ↑ Gołębiowski 2022 ↓, s. 100-101.
  7. ↑ Michał Gołębiowski: Chrześcijanin i Godard. 13 września 2022. s. Christianitas. [dostęp 2022-09-13]. (pol.).
  8. ↑ Hymny. „Christianitas”. 87-88/2027 (1), s. 2, jesień 2022. Warszawa / Kraków / Tyniec / Dębogóra: Christianitas / Fundacja św. Benedykta. ISSN 1508-5813. 
  9. ↑ a b c Marta Kwaśnicka: O „Bezkresie poranka” / Nominowani w edycji Nagrody ’22. 31 sierpnia 2022. s. Fundacja Identitas. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  10. ↑ a b Juliusz Gałkowski: Wszystkie Matki Boskie. 01 lipiec 2018. s. Teologia Polityczna. [dostęp 2018-07-01]. (pol.).
  11. ↑ a b c d Jan Borowski: Ochrzcić kulturę. W rozmowie z Michałem Gołębiowskim. 01 lipiec 2020. s. Miesięcznik Adeste. [dostęp 2022-07-01]. (pol.).
  12. ↑ a b c Wiater 2021 ↓, s. 18.
  13. ↑ a b c Wołodźko 2022 ↓, s. 113.
  14. ↑ Radio Lublin: Konwersatorium – o postmodernizmie. 7 sierpinia 2022. s. Radio Lublin. [dostęp 2022-08-07]. (pol.).
  15. ↑ Radio Lublin: Konwersatorium. 7 sierpinia 2022. s. Radio Lublin. [dostęp 2022-08-07]. (pol.).
  16. ↑ Gołębiowski 2022 ↓, s. 95.
  17. ↑ a b Gołębiowski 2020 ↓, s. 27-28.
  18. ↑ Jarema Piekutowski: Uprzątnąć siebie spośród ludzi. Mądry konserwatyzm Jana Maciejewskiego. 29 lipca 2022. s. Teologia Polityczna. [dostęp 2022-07-22]. (pol.).
  19. ↑ Michał Gołębiowski: Literatura jako kontemplowanie rzeczywistości. Manifest. 31 sierpnia 2022. s. Christianitas. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  20. ↑ Instytut Książki: Szóstka nominowanych do Nagrody Identitas 2022. 31 sierpnia 2022. s. Instytut Książki. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  21. ↑ Polskie Radio: Znamy nominowanych do Nagrody Identitas 2022. Pojadą na Arktykę. 31 sierpnia 2022. s. Polskie Radio. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  22. ↑ Dąbrowska 2021 ↓, s. 165-168.
  23. ↑ Krzysztof Wołodźko / Michał Gołębiowski: Alternatywa dla zastanego porządku rzeczywistości. Michał Gołębiowski o kontrkulturze. 31 sierpnia 2022. s. Polskie Radio 24. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  24. ↑ Jastrzębski 2020 ↓, s. 13-15.
  25. ↑ Gołębiowski 2020 ↓, s. 264-365.370.
  26. ↑ Hymny. „Christianitas”. 81/2020 (1), s. 6, lato 2020. Warszawa / Kraków / Tyniec / Dębogóra: Christianitas / Fundacja św. Benedykta. ISSN 1508-5813. 
  27. ↑ Gołębiowski 2020 ↓, s. 422.
  28. ↑ Marcin Klassa / The Klassa Project: The Klassa Project. 31 sierpnia 2022. s. SoundCloud. [dostęp 2022-08-31]. (pol.).
  29. ↑ a b Nagość w kulturze, wuj.pl [dostęp 2020-10-24] (pol.).
  30. ↑ A Pilgrimage to Jasna Góra, aroucapress.com [dostęp 2020-10-24] (ang.).
  31. ↑ Inauguracyjne spotkanie zespołu ekspertów – przygotowanie raportu na temat funkcjonowania systemu dopuszczania podręczników do użytku szkolnego. [dostęp 2021-10-11].
  32. ↑ Michał Gołębiowski: Niewiasta z perłą. 01 listopad 2018. s. Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC. [dostęp 2018-11-01]. (pol.).
  33. ↑ Antonina Karpowicz-Zbińkowska: Przedmowa do Niewiasty z perłą. 01 listopad 2018. s. Christianitas. [dostęp 2018-11-01]. (pol.).
  34. ↑ Juliusz Gałkowski: O książce „Bezkres poranka” autorstwa Michała Gołębiowskiego. 01 listopad 2020. s. Teologia Polityczna. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
  35. ↑ Michał Gołębiowski: Bezkres poranka O teologii poetyckiej i teologiach kontrkultury. 01 listopad 2020. s. Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC. [dostęp 2020-11-01]. (pol.).
  36. ↑ Michał Gołębiowski / Wacław Walecki: Małżeństwo Józefa i Maryi w literaturze i piśmiennictwie staropolskim doby potrydenckiej. 01 grudzień 2015. s. Collegium Columbinum. [dostęp 2015-12-01]. (pol.).
  37. ↑ Michał Gołębiowski / Wacław Walecki: Ojcowie Kościoła i dylematy religijności wczesnonowożytnej. 01 czerwiec 2022. s. Collegium Columbinum. [dostęp 2022-06-01]. (pol.).
  38. ↑ Muzeum Archidiecezji Warszawskiej: Spotkanie autorskie z dr Michałem Gołębiowskim autorem książki „Ojcowie Kościoła i dylematy religijności nowożytnej”. 12 maja 2022. s. Collegium Columbinum. [dostęp 2022-05-12]. (pol.).

Bibliografia

  • Marcin Cielecki. Kartkowanie światła. „Nowy Napis”, 2021. 
  • Judyta Dąbrowska. Jim Morrison poetą religijnym? O książce Michała Gołębiowskiego „Bezkres poranka”. „Pressje”, 2021. 
  • Juliusz Gałkowski. Człowiek pascalowski czyta wiersze. „Nowe Książki”, 2021. 
  • Michał Gołębiowski: Bezkres poranka. O teologii poetyckiej i teologiach kontrkultury. Kraków: Tyniec, 2020.
  • Michał Gołębiowski. Czuły narrator Ewangelii. „Więź”, 2022. 
  • Bartosz Jastrzębski: Przedmowa do książki „Bezkres poranka”. Kraków: Tyniec, 2020.
  • Elżbieta Wiater. Szukanie śladów Boga. „Nowe Książki”, 2021. 
  • Krzysztof Wołodźko. Kontrkultura i chrześcijaństwo. Opowieść nieoczywista. „Znak”, 2022. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

MG Nowy Targ.jpg
Autor: MAntoni, Licencja: CC BY-SA 4.0
Moje zdjęcie autora