Michał Gorstkin-Wywiórski
| ||
 Portret Michała Wywiórskiego, Jacek Malczewski, 1892–1893 | ||
| Data i miejsce urodzenia | 14 marca 1861 Warszawa | |
| Data i miejsce śmierci | 30 maja 1926 Berlin | |
| Narodowość | polska | |
| Alma Mater | Akademia Sztuk Pięknych w Monachium | |
| Dziedzina sztuki | malarstwo | |
Michał Gorstkin Wywiórski (ur. 14 marca 1861 w Warszawie, zm. 30 maja 1926 w Berlinie) – polski malarz, naturalista, marynista.
Życiorys
Był synem rosyjskiego oficera Pawła Gorstkina oraz Józefiny Wywiórskiej.
Studiował chemię na Politechnice w Rydze w latach 1881–1882. W trakcie studiów został przyjęty do korporacji akademickiej Arkonia. Nagła choroba zmusiła go do przerwania studiów i powrotu do kraju. W latach 1883–1887 studiował w Akademii Monachijskiej u Karla Rauppa i Nikolausa Gysisa w 1883 także w prywatnych pracowniach Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego. Wiele podróżował: Polesie, Litwa, wyspa Sylt (ok. 1898), Włochy (przed 1899), Hiszpania (1899–1900), Egipt (1900–1901), Norwegia i Szwecja (ok. 1903–1904), wybrzeża Bałtyku i Morza Północnego, Karpaty (ok. 1906), poza tym Holandia, Krym i Kaukaz. W 1895 przeniósł się z Monachium do Berlina, gdzie pozostał na dłużej, później mieszkał w Wielkopolsce i w Warszawie. Był członkiem Stowarzyszenia Artystów w Poznaniu oraz członkiem zarządu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu.
Z małżeństwa z Idą Małgorzatą Seeling miał synów Pawła i Piotra.
Twórczość
W początkowym okresie twórczości Wywiórski, pozostający w kręgu wpływów Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego, chętnie malował sceny rodzajowe, zwłaszcza orientalne. U schyłku stulecia, za sprawą młodopolskiego panteizmu, jego zainteresowania przesunęły się w kierunku czystego pejzażu, którego stał się rychło niekłamanym mistrzem. W r. 1894 na wystawie w Glaspalast w Monachium otrzymał medal drugiej klasy za obraz Z puszczy litewskiej. Jego zdolności w tym kierunku dostrzegła publiczność jak również inni twórcy. W latach 1894–1896 na zaproszenie Wojciecha Kossaka i Juliusza Fałata współpracował przy malowaniu panoramy Przejście przez Berezynę. W 1896 zaproszony przez Jana Stykę pracował przy panoramie Bem w Siedmiogrodzie.
W r. 1889, wspólnie z Wojciechem Kossakiem, odbył podróże do Hiszpanii, a następnie do Egiptu. by zbierać materiały do panoramy Somosierra. Powstały cztery duże szkice olejne (projekt panoramy), w których pejzaż (80% powierzchni) był dziełem Wywiórskiego. Prace nad panoramą zostały zaniechane pod naciskiem zaborczych władz. Zebrane środki (zakup płótna, wynajęty budynek itp) zostały przeznaczone na realizację panoramy Bitwa pod piramidami – jej partie pejzażowe były w całości dziełem Wywiórskiego.
Przez całą jego twórczość przewijają się wątki marynistyczne. Świetnie malował sceny morskie. Wiedział jak ważną rolę odgrywa kolor w marinie. Potrafił wydobyć setki odcieni wody morskiej posługując się zawężoną, niemal monochromatyczną gamą barwną.
Wybrane obrazy:
- Barka żaglowa w porcie (1918)
- Pejzaż morski
- Na przyboju
- Wybrzeże morskie z wrakiem łodzi
- Brzeg morski z urwiskiem (Brzeg morza)
- Rozbita fala (Pejzaż morski z kamienistym brzegiem)
- Skalisty brzeg morza
- Łąki nadnoteckie
- Dwór w Prochach
- Pejzaż z wierzbą
Największa w Polsce kolekcja prac tego artysty (10 obrazów) znajduje się zbiorach Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku.
Bibliografia
- Galeria Malarstwa Polskiego
- „Księga Pamiątkowa Arkonii 1879 – 1929”
- Przemysław Michałowski, Michał Wywiórski, w: Wielkopolski słownik biograficzny (przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Poznań 1983, s. 854