Michał Karol Załuski
| Michael Graf Zaluski | |
 | |
 Załuski Hrabia | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci | Józef Karol Załuski, Emma Maria Załuska |
Michał Karol Załuski[1] z Iwonicza herbu Junosza (ur. 24 lutego 1827 w Wilnie, zm. 16 kwietnia 1893 w Iwoniczu) – hrabia[2], zarządca uzdrowiska Iwonicz-Zdrój oraz przyległych dóbr, szambelan (podkomorzy) austriacki, major dragonów, działacz społeczny.
Życiorys
Urodził się w rodzinie marszałka szlachty powiatu upickiego, jednego z przywódców powstania listopadowego na Litwie, założyciela uzdrowiska Iwonicz-Zdrój- Karola Załuskiego (1794-1845) i matki Amelii Zaluskiej z książąt Ogińskich (1805-1858).
Miał czterech braci i cztery siostry, m.in. byli to; Maria Eugenia Zofia Załuska (1829-1910), Emma Honorata Ida Załuska ż. Ostaszewskiego (1831-1912), Karol Bernard Załuski (1834-1919), Ireneusz (1835-1868), Stanisław Maria Józef (1838-1904), Iwon Załuski (1840-1881), Ida Rozalia Aniela Załuska (1841-1916), Franciszka Joanna Amelia Załuska (1843-1924).
Był oficerem Armii Cesarstwa Austriackiego, w stopniu rotmistrza 1 klasy jazdy i do około 1859 służył w 6 pułku dragonów[3]. Około 1860 tytuł majora ad honores[4][5].
Po śmierci rodziców Michał w 1860 przejął w posiadanie dwór i majątek w Iwoniczu. Pod jego kierownictwem nastąpił dalszy rozwój zakładu uzdrowiskowego. Dużo wagi przywiązywał do reklamy i do systematycznego przeprowadzania badania wód mineralnych, które sprzedawano butelkowane w kraju i za granicą. Dodatkowo w 1867 r. wybudowano za jego staraniem i uruchomiono warzelnię soli jodobromowej. Zabiegał o budowę nowych linii kolejowych i stacji kolejowej, która powstała w odległości 12 km od uzdrowiska zbliżając Iwonicz do szerokiego świata. Za jego życia w 1876 roku funkcjonowało w Zdroju 19 willi (600 pokoi), osobne wille posiadali spokrewnieni z Załuskimi Ostaszewscy i Gołaszewscy.
Żoną Michała 9 maja 1860 w Kobylepolu została Helena Maria Brzostowska (1832-1892), właścicielka; Czarnożył, Raczyn i Bolkowa, która również wpływała swoimi pomysłami na rozwój posiadłości[6]. Ich dziećmi byli: Emma Maria Helena hr. Załuska (1863-1944), Józef Karol Adam Załuski (1867-1930), którego żoną została Izabella hr. Tyszkiewicz-Łohojska h. Leliwa (1872-1946).
Michał Karol Załuski był kawalerem Orderu Maltańskiego (św. Jana z Jerozolimy). Zmarł 16 kwietnia 1893 w Iwoniczu i został pochowany w grobowcu rodzinnym na starym cmentarzu w tej miejscowości[7].
Był jednym z założycieli i członkiem Sodalicji Mariańskiej w Starej Wsi w 1892; po latach jego nazwisko zostało wymienione w grupie zasłużonych członków SM na tablicy ich upamiętniającej w tamtejszej bazylice Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny[8].
Przypisy
- ↑ W ewidencji wojskowych armii austriackiej był określany w języku niemieckim jako „Michael Graf Zaluski”.
- ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 1014.
- ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1859, s. 263.
- ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes. Wiedeń: 1860, s. 896.
- ↑ Zmarli. „Kurjer Lwowski”. Nr 109, s. 4, 20 kwietnia 1893.
- ↑ Kronika. Zmarli. „Gazeta Lwowska”. 26, s. 4, 4 lutego 1892.
- ↑ Groby osób znaczących dla Polski i dla Ziemi Iwonickiej spoczywający na starym cmentarzu w Iwoniczu. ocaliwonicz.pl. [dostęp 2017-08-01].
- ↑ Kazimierz Piliński: R. 1892–1917. Dwudziestopięciolecie działalności Sodalicyi Maryańskiej panów Ziemi Sanockiej. Miejsce Piastowe: Sodalicja Mariańska, 1917, s. 6, 14.
Bibliografia
- "Wspomnienia o rodzinie Załuskich w XIX stuleciu", Kraków 1907
- Boniecki, „Herbarz polski” - 2.503.108
- Baza Jerzego ks. Czartoryskiego - cz.I004138
- Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.2804,- lu.46844, lu.8025
- Polski Słownik Biograficzny t. 23 str. 630: psb.20511.6, sw.3199
- Jerzy Sewer Dunin Borkowski: Rocznik Szlachty Polskiej. T. 2. Lwów: Nakładem księgarni K. Łukaszewicza, 1883, s. 357.
- A.Kwilecki "Załuscy w Iwoniczu" 1993 str 88-160
Media użyte na tej stronie
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grobowiec rodziny Załuskich na starym cmentarzu w Iwoniczu. Michał hr. Załuski.
Autor: Avalokitesvara, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Załuski hrabia według nadania z 1800 roku
Michał Karol Załuski z Iwonicza herbu Junosza (ur. 24 lutego 1827 w Wilnie, zm. 16 kwietnia 1893 w Iwoniczu) – zarządca uzdrowiska Iwonicz-Zdrój oraz przyległych dóbr, szambelan (podkomorzy) austriacki, major dragonów, działacz społeczny.
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grobowiec rodziny Załuskich na starym cmentarzu w Iwoniczu.