Michał Maliszewski

Michał Maliszewski OSB
Michał Godziemba Maliszewski
Divina providenta[1]
Herb duchownegoFrustra vivit qui nemini prodest
Na próżno żyje ten, kto nikomu nie przynosi pożytku
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

ok. 1560
Maliszewo

Data i miejsce śmierci

1608
Święty Krzyż

Sekretarz króla Polski Zygmunta III
Okres sprawowania

przed 1608

Opat komendatoryjny klasztoru benedyktynów na Świętym Krzyżu
Okres sprawowania

w latach 1595–1608

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

Benedyktyni

Śluby zakonne

Michał Maliszewski herbu Godziemba (ur. ok. 1560, zm. 1608) – opat komendatoryjny benedyktynów na Św. Krzyżu z woli Zygmunta III. Profesję zakonną złożył w roku 1595 urząd pełnił do 1608 roku[2][3].

Życiorys

Był sekretarzem królewskim i powiernikiem króla Zygmunta III w sprawach poselstw zagranicznych, bywalcem dworów krajowych i zagranicznych, znał kilka języków.

Pochodził ze starej kujawskiej rodziny, która nazwisko wzięła od wsi Maliszewo, w ziemi dobrzyńskiej. Jakób (Jakusz) z Maliszewa, cześnik kujawski 1368 r., i Lutko z Maliszewa 1434 r. cytowani byli w Kodeksie Ryszczewskiego[4].

Ojciec Stanisław, sędzia grodzki bobrownicki w 1564 r. a następnie sędzia ziemski dobrzyński w 1598 r., miał synów, Michała, opata Benedyktynów Świętokrzyskich i Jana[4].

Życie zakonne

Michał Maliszewski był pierwszym opatem komendataryjnym narzuconym mnichom świętokrzyskim przez króla[a].

Mimo że takiego obowiązku nie miał śłuby zakonne złożył obejmując opactwo. Okazał się być sprawnym administratorem, w latach 1596–1601 wykonując zalecenie wizytatora biskupa Jerzego Radziwiłła z 1593 r., funduje i uposaża na przedmieściu Nowej Słupi pod Łyścem szpital i kościół ś. Michała[5][6][7]. Każe pisać kronikę klasztorną - Wojciech Ruffin. Reformuje zgromadzenie, porządkuje ekonomię dóbr klasztornych i włości dziesięcinnych.

Był mecenasem sztuki gromadził i kupował szczególnie piękne i kunsztownie wydane dzieła autorów zagranicznych. Interesował się literaturą prawniczą, którą gromadził na Świętym Krzyżu.

Ze zbiorów Michała Maliszewskiego pochodzą księgi niemieckiego uczonego, szczególnie w zakresie matematyki i astronomii, znawcy dzieł Archimedesa, a równocześnie teologa, kardynała i biskupa Brixen Nicolausa de Cusa (1401-1464)[b].

Uwagi

  1. ↑ Komenda uderzała w podstawy benedyktyńskich ideałów. Reguła przewiduje, że opat wybrany ze zgromadzenia jest reprezentantem Boga, a przede wszystkim ojcem. Komendytariuszów nadano i w innych opactwach i tak w 1587 r. Stanisława Gembarta w Płocku, w 1595 r. Michała Maliszewskiego na Świętym Krzyżu, w 1598 r. Stanisława Gomolińskiego w Sieciechowie, w 1604 r. Stanisława Sułowskiego w Tyńcu i Jakuba Łempickiego w Lubiniu, wreszcie w 1608 r. Andrzeja Wilczyńskiego w Mogilnie.
  2. ↑ Książka po śmierci opata, przeszła na własność klasztoru o czym świadczy zapis rękopiśmienny na karcie tytułowej.„Ex Bibliotheca Mon[aste]rij S[anctae] Crucis in Caluo Monte” dopisane inną ręką “ Congreg[ationis] Ben[e]d[ictinae] Polonae”.
    Na książce widnieje jego superekslibris naklejony na okładce, odbity na kawałku skóry barwionej czerwono - herb Godziemba z infułą opacką, po bokach tłoczenia: M[ichael] M[aliszewski] A[bbas] S[anctae] C[rucis]. W otoku zamieszczona jest łacińska dewiza : „Frustra vivit qui nemini prodest” (Na próżno żyje ten, kto nikomu nie przynosi pożytku).

Przypisy

  1. ↑ Gacki ↓, s. 153.
  2. ↑ Komenda i jej przezwyciężenie (wiek XVII do XVIII). [dostęp 2014-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-26)].
  3. ↑ Kościół i Klasztor świętokrzyski na Łysej górze Tygodnik Ilustrowany 1859. [dostęp 2014-09-16].
  4. ↑ a b Uruski ↓, s. 163.
  5. ↑ S. Grocholski, Lavacrum animae..., Cracoviae 1601,
  6. ↑ Gacki ↓, s. 90.
  7. ↑ Jonston ↓, s. III/1 88-8v.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL COA Godziemba.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Godziemba