Michał Radziwiłł (1870–1955)

Michał Władysław Karol Jan Alojzy Wilhelm Edmund Robert Radziwiłł „Rudy”

Trąby
Rodzina

Radziwiłłowie herbu Trąby

Data i miejsce urodzenia

8 lutego 1870 r.
Berlin

Data i miejsce śmierci

6 października 1955 r.
Santa Cruz de Tenerife

Ojciec

Ferdynand Fryderyk Radziwiłł

Matka

Pelagia Sapieha

Żona

(1.) Maria Nikołajewna de Bernardaky,
(2.) Maria Henrieta Martinez de Medinilla de Santa-Susana,
(3.) Harriet Dawson

Dzieci

z Marią de Bernardaky:
Antoni Radziwiłł
Leontyna Radziwiłł zam. hr. Skórzewska

Autograf Michała Radziwiłła

Michał Radziwiłł zw. Rudym herbu Trąby (ur. 8 lutego 1870 w Berlinie – zm. 6 października 1955 w Santa Cruz de Tenerife) – książę, IV ordynat na Przygodzicach.

Życiorys

Syn Ferdynanda Radziwiłła i Pelagii z Sapiehów, brat Janusza Franciszka Radziwiłła. Na chrzcie otrzymał osiem imion – Władysław Karol Jan Alojzy Wilhelm Edmund Robert Michał. Były podejrzenia o występowanie u niego choroby psychicznej.

Spokrewniony z Hohenzollernami, mimo swego litewsko-polskiego pochodzenia zawsze uważał się za Niemca. Z wykształcenia doktor praw i absolwent filozofii. Za granicami Polski przebywał do 1926 pełniąc do 1917 rolę rosyjskiego dyplomaty (na początku XX wieku był attachém ambasady Imperium Rosyjskiego w Paryżu, znał ponoć 8 języków). Podpułkownik w armii niemieckiej i major w brytyjskiej, kawaler maltański[1].

Uchodził za człowieka wyjątkowo źle się prowadzącego. Jego liczne związki będące niekiedy wielkimi skandalami doprowadziły do wewnątrzrodowego ostracyzmu księcia. Jego głośny romans z pochodzącą z Drohobycza Judytą Suchestow i próba zawarcia z nią związku małżeńskiego, spowodował oskarżenie o zamiar popełnienia bigamii (co było w Polsce karalne)[2]. Szeroko opisywany w ówczesnej prasie związek zakończył się porzuceniem Judyty przez Michała, a brytyjski reżyser Alexander Korda miał nawet nosić się z zamiarem sfilmowania historii tego romansu[2].

Wydziedziczony z części majątku (ordynacji Ołyka, którą otrzymał młodszy brat Janusz) przez ojca Ferdynanda, zachowaną ordynację przygodzicką doprowadził na skraj upadku. Po ustanowieniu za sprawą brata Janusza kurateli sądowej w majątku książę Michał zamknął kaplicę rodową[3] w Antoninie k. Ostrowa, a przedtem polecił wyrzucić szczątki zmarłych krewnych z jej podziemi (część zmarłych wróciła do kaplicy po interwencji rodziny, pozostali spoczywają na sąsiednim cmentarzu).

Michał Radziwiłł i jego urzędnik Jan Polski z Antonina zostali oskarżeni o udaremnienie egzekucji urzędnikowi sądowemu i 24 marca 1938 skazani przez sąd apelacyjny w Poznaniu na karę trzech tygodni aresztu w zawieszeniu na dwa lata[4].

W 1939 spędził na Riwierze Francuskiej kilka miesięcy, które utwierdziły tylko jego złą reputację.

II wojna światowa zastała go w Antoninie. Po jej wybuchu postanowił darować tamtejszy pałac Adolfowi Hitlerowi, co jednak nie zaskarbiło mu sympatii okupanta – zmuszony został do opuszczenia rodowej siedziby i całą wojnę spędził u krewnych pod Berlinem oraz w Szwajcarii. Po wojnie Michał Radziwiłł osiadł na hiszpańskich Wyspach Kanaryjskich[2].

Żenił się trzy razy:

  • w 1898 z Rosjanką Marią Nikołajewną de Bernardaky (ur. 1871 lub 1874, zm. 1949), małżeństwo unieważnione w 1915[2];
  • w 1916 z hiszpańską arystokratką, grandem Hiszpanii Marią Henriettą Joaquiną Martinez de Mendivilla, markizą de Santa-Susana, markizą de la Esperanza, markizą Villafranquesa (1866–1947). Rozwód uzyskany we Francji w 1929, ale II Rzeczpospolita nie miała z Francją odpowiedniego porozumienia o wzajemnym uznawaniu rozwodów, co powodowało, że w kraju podważano legalność tego faktu[2].
  • w 1938 z Harriet Dawson (1884–1945)[5]), córką nieżyjącego kupca giełdowego Colina Gilliesa Mc Nab[2]. Legalność krótkotrwałego związku jest kwestionowana[2].

W pierwszym małżeństwie urodziło mu się dwoje dzieci:

  • syn Fryderyk Wilhelm Aleksander Aleksy Expeditus Mikołaj Michał Ferdynand Alojzy Maria Antoni, ur. 28 września 1899 w Paryżu, zm. bezpotomnie w 20. roku życia 19 lipca 1920 w Krakowie;
  • córka Fryderyka Wilhelmina Helena Luiza Maria Elżbieta Jadwiga Eliza Gabriela Leontyna, ur. 26 września 1904 w Petersburgu, zm. 10 stycznia 1995 w Cardoselle, zamężna za hr. Zygmuntem Skórzewskim.

Zobacz też

Przypisy

  1. Specjalna Bulla Papieska wyrzucała go z tego zakonu
  2. a b c d e f g Jarosław Durka, Janusz Radziwiłł : 1880-1967 : biografia polityczna, wyd. 1, Warszawa: Rytm, 2011, s. 252-265, ISBN 978-83-7399-465-2, OCLC 776926290.
  3. Ponoć zamierzał przekształcić ją w salę kinową
  4. Wyrok na ks. M. Radziwiłła. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 69 z 26 marca 1938. 
  5. West-Europese adel - Harriet Mac-Nab, genealogieonline.nl [dostęp 2018-02-06] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-06].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

MRadziwiłł.jpg
Autor: Stiopa, Licencja: CC BY-SA 3.0
Autograf IV ordynata przygodzickiego ( pow. ostrowski ), Michała Radziwiłła pod dokumentem z 1938 r.