Michał Rapacz

Michał Rapacz

Sługa Boży prezbiter, męczennik
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	16 września 1904 Tenczyn
Data i miejsce śmierci	12 maja 1946 Płoki
Miejsce pochówku	cmentarz przy Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki Rodzin Robotniczych w Płokach
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1 lutego 1931

Michał Rapacz (ur. 16 września 1904 w Tenczynie, zm. 12 maja 1946 w Płokach) – polski ksiądz katolicki, administrator parafii w Płokach, zamordowany przez komunistyczną bojówkę, Sługa Boży Kościoła katolickiego.

Dzieciństwo i nauka

Był synem Jana i Marianny z domu Wójcik. Rodzice byli rolnikami. Ukończył gimnazjum w Myślenicach, a w 1926 wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej. 1 lutego 1931 przyjął święcenia kapłańskie. Równocześnie studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Działalność duszpasterska

Jego pierwszą placówką duszpasterską była parafia w Płokach koło Trzebini, gdzie pracował jako wikariusz w latach 1931-1933. Wikary opiekował się stowarzyszeniami młodzieży, założył teatr amatorski, duszpasterzował wśród chorych i ubogich. W 1933 został przeniesiony do parafii św. Wawrzyńca Diakona Męczennika i św. Kazimierza Królewicza w Rajczy. W 1937 powrócił do Płok, gdzie od 1 listopada został administratorem parafii.

Po zajęciu Polski przez Armię Czerwoną w powiecie chrzanowskim, na terenie którego znajdują się Płoki, komuniści wzmocnili swoje wpływy. Stąd rekrutowali się pracownicy UB i aktywiści lokalni – miejscowa komórka PPR wystąpiła z wnioskiem o przyłączenie Polski do ZSRR. Ksiądz stał się celem ataków PPR-owców. Zaczął otrzymywać pogróżki.

Śmierć

„Wyrok”

Wyrok na Michała Rapacza wydano prawdopodobnie w kwietniu 1946 na zebraniu partii komunistycznej w Trzebini. Ksiądz został ostrzeżony przez jednego z uczestników tego zebrania (za pośrednictwem leśniczego), jak również przez dwóch innych parafian. Namawiano go, aby opuścił Płoki, lecz ksiądz odmówił powołując się na obowiązek duszpasterski i sumienie. Mówił na jednym z ostatnich kazań: „Choćbym miał trupem paść, nie zaprzestanę tej Ewangelii głosić i nie wyrzeknę się własnego krzyża”.

Morderstwo

W nocy z 11 na 12 maja 1946 (sobota-niedziela) do budynku plebanii wtargnęła bojówka złożona z komunistycznych działaczy w liczbie około 20. Świadkiem napadu była Katarzyna Kutryba, siostra księdza, która prowadziła mu gospodarstwo. Zamknięta w swoim pokoju przez napastników słyszała głośniejsze wypowiedzi księdza. Wynika z nich, że prawdopodobnie odczytano mu wyrok śmierci, a wyprowadzany z plebanii powtarzał Niech się dzieje Twoja wola, Panie. Ksiądz Rapacz najpierw ciągnięty na powrozie wokół kościoła, bity, został wzięty do oddalonego o ok. 1 km lasu. Tam uderzono go twardym przedmiotem w głowę i zastrzelono z pistoletów – oddano 4 strzały. Aby nikt nie wezwał pomocy, domowników trzymano pod lufami pistoletów do 3 nad ranem.

Śledztwo

Pomnik pamięci ks. Michała Rapacza i ks. Jerzego Popiełuszki w Rajczy (2019)

Okoliczności śmierci odtworzono na podstawie sprawozdania proboszcza w Trzebini, ks. Leona Bzowskiego z 1946, przeprowadzonej przez Milicję wizji lokalnej – śledztwo prowadził funkcjonariusz UB oskarżony potem o zamordowanie działacza PSL – Narcyza Wiatra Zawojnego, raportu z sekcji zwłok, oraz badań balistycznych i zeznań ponad 15 świadków.

W 1996 w sprawie śmierci ks. Rapacza wszczęto nowe śledztwo na podstawie doniesienia otrzymanego przez Komisję Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Zdołano ustalić nazwiska funkcjonariuszy UB, ale nikomu nie postawiono zarzutów. W 2002 umorzono śledztwo.

Pochowany został w rodzinnej parafii w Lubniu obok niedawno zmarłej matki, o czym zdecydowała Katarzyna Kutryba, rozżalona na miejscowych parafian. Staraniem proboszcza Stanisława Jałocha w 1980 przeprowadzono ekshumację i pochowano zwłoki przy kościele w Płokach.

Proces beatyfikacyjny

Zrodził się lokalny kult kapłana męczennika. Z inicjatywy biskupa Juliana Groblickiego zaczęto gromadzić świadectwa i relacje. Archidiecezja krakowska rozpoczęła w 1992 jego proces beatyfikacyjny. Zebrane materiały poddano ocenie i przekazano do Stolicy Apostolskiej.

Zobacz też

• Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• Polscy święci i błogosławieni
• Modlitwa za wstawiennictwem świętych
• antykatolicyzm

Bibliografia

• Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2007. ISBN 978-83-240-0803-2. OCLC 1040753987.
• Małgorzata Rutkowska. „Bądź wola Twoja”. Sługa Boży Michał Rapacz (1904-1946), kapłan i męczennik. „Nasz Dziennik”. Nr 209, s. 22–23, 2008-09-06. OCLC 999027780. 
• Sługa Boży Michał Rapacz, kapłan i męczennik. (PDF). mbp.trzebinia.pl. [dostęp 2016-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-05)].