Michał Tajchman

Michał Tajchman

Michał Szpunar
Wincenty Luskowski

Mikita, Tyran

major pilot
Data i miejsce urodzenia	7 września 1910 Wysoka
Data i miejsce śmierci	4 sierpnia 1944 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1934–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie, Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego, Armée de l’air, RAF Armia Krajowa
Jednostki	2 pułk lotniczy, dywizjon 301, 138 dywizjon specjalny RAF, Wydział Lotnictwa Oddziału III sztabu KG AK
Stanowiska	młodszy oficer w 24 Eskadrze Liniowej i 22 Eskadrze Liniowej, dowódca stacji meteorologicznej, instruktor, kierownik referatu lotniczego
Główne wojny i bitwy	kampania zaolziańska II wojna światowa kampania wrześniowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Michała Tajchmana

Michał Tajchman vel Michał Szpunar vel Wincenty Luskowski pseud.: Mikita, Tyran (ur. 7 września 1910 w Wysokiej, zm. 4 sierpnia 1944 w Warszawie) – oficer Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, major pilot służby stałej, cichociemny.

Życiorys

Po ukończeniu Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Łańcucie i zdaniu matury w 1931 roku wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Biedrusku, a po jej ukończeniu kontynuował naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Od 1934 roku służył w 2 pułku lotniczym jako młodszy oficer w 24 eskadrze liniowej i 22 eskadrze liniowej. Uczestniczył w kampanii zaolziańskiej w 24 eskadrze. W marcu 1939 był dowódcą plutonu w eskadrze treningowej^[1].

We wrześniu 1939 roku służył w bazie 2 pułku jako dowódca stacji meteorologicznej. Po ewakuacji do Lwowa na rozkaz dowództwa 17 września przekroczył granicę polsko-rumuńską. W listopadzie 1939 roku dotarł do Francji, gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych we Francji w Lyonie. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie zameldował się w 301 dywizjonie bombowym Ziemi Pomorskiej. Służył jako instruktor w kilku jednostkach lotniczych. Uczestniczył również w wielu wyprawach bombowych nad kontynent, za co otrzymał Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyż Walecznych.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu dla potrzeb lotnictwa został zaprzysiężony 3 kwietnia 1942 roku w Oddziale VI sztabu Naczelnego Wodza. W nocy z 26 na 27 stycznia 1943 roku został zrzucony do kraju w ramach akcji „Gauge” dowodzonej przez por. naw. Radomira Walczaka (zrzut na placówkę odbiorczą „Żubr” 14 km na północny zachód od Kielc). Po aklimatyzacji w Warszawie dostał przydział do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Operacyjnego sztabu Komendy Głównej AK, w którym od czerwca 1943 roku był kierownikiem referatu lotniczego. Wspólnie z innymi oficerami opracował skrypty dotyczące przydatności w warunkach podziemnych nowoczesnego sprzętu lotniczego.

Zginął wraz z żoną i córką w czasie powstania warszawskiego 4 sierpnia po wyjściu z domu przy ul. Polnej 30, po zajęciu budynku przez Niemców^[2].

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1934 roku
• porucznik – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku i 76. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa^[3]
• kapitan – ze starszeństwem z dniem 1 września 1941 roku
• major – ze starszeństwem z dniem 1 września 1943 roku.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 9135^[4]
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Medal Lotniczy – czterokrotnie^[2]
• zwykły Znak Spadochronowy^[2].

Życie rodzinne

Był synem Michała, rolnika i tkacza, i Małgorzaty z domu Szpunar. W 1943 roku ożenił się z Małgorzatą Lardelli. Mieli córkę Elżbietę (1944).

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Michał Tajchman.

Przypisy

Bibliografia

• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 424. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 114.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 188–189. ISBN 83-902499-5-2.
• Krzysztof A. Tochman: Tajchman Michał. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 52. Warszawa – Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, 2017, s. 118–119. ISBN 978-83-63352-79-0.

Linki zewnętrzne

• Biogram. elitadywersji.org