Michael Adeane

Michael Edward Adeane, baron Adeane (ur. 30 września 1910 w Londynie, zm. 30 kwietnia 1984 w Aberdeen^[1]) – brytyjski urzędnik państwowy i dworzanin królewski, w latach 1953–1972 główny sekretarz osobisty królowej Elżbiety II, a następnie par dożywotni.

Biografia

Młodość i służba wojskowa

Był wnukiem po kądzieli lorda Stamfordhama(ang.), ostatniego osobistego sekretarza królowej Wiktorii, potem długoletniego sekretarza Jerzego V^[1]. Ukończył Eton College, a następnie studia historyczne na University of Cambridge^[1]. Następnie wstąpił do służby wojskowej. W latach 1934–1936 przebywał w Kanadzie, gdzie zajmował stanowisko adiutanta dwóch kolejnych gubernatorów generalnych. W 1937 został adiutantem i zarazem jednym z sekretarzy osobistych króla Jerzego VI^[1]. Po wybuchu II wojny światowej wrócił do służby w swojej jednostce i spędził tam większość wojny, jedynie w latach 1942–1943 przebywając w Waszyngtonie jako członek brytyjskiej misji wojskowej. Brał udział w walkach w Normandii, gdzie został ranny. Opuścił wojsko w stopniu podpułkownika^[1].

Sekretarz królowej

W 1945 powrócił na dwór królewski, do pracy jako jeden z sekretarzy osobistych króla. W 1952 towarzyszył ówczesnej księżnej Edynburga Elżbiecie podczas jej wizyty w Kenii, w trakcie której dowiedziała się o śmierci swego ojca i własnej sukcesji na tron^[1]. W 1953, po przejściu na emeryturę Tommy’ego Lascellesa, został głównym sekretarzem osobistym królowej i zarazem przełożonym Archiwów Królewskich. Zajmował oba te stanowiska do emerytury, na którą odszedł w 1972 roku^[1]. Adeane był zwolennikiem dość konserwatywnej wizji monarchii, z dużym naciskiem kładzionym na celebrę i godność urzędu królewskiego. Zarazem w projektach przemówień, jakie pisał dla królowej, starał się ściśle trzymać konstytucyjnej roli monarchy – apolitycznej i unikającej zaangażowania w bieżące kontrowersje^[1].

Późniejsze życie

Po odejściu z dworu otrzymał, podobnie jak wielu emerytowanych wysokich urzędników państwowych, zaproszenie do zasiadania w radach nadzorczych kilku firm. Był także osobistym przedstawicielem królowej w zarządzie Biblioteki Brytyjskiej^[1]. W 1972 został kreowany parem dożywotnim jako baron Adeane of Stamfordham, jednak zasiadał wśród lordów bezpartyjnych (crossbenchers) i jedynie sporadycznie zabierał głos w Izbie Lordów^[1].

Zmarł w wieku 73 lat wskutek problemów kardiologicznych, jakich doznał w czasie wycieczki wędkarskiej w Szkocji. Zgodnie z jego wyraźnym życzeniem, uroczystości żałobne miały niezwykle skromny charakter, m.in. zrezygnowano z honorów państwowych. Na polecenie królowej jego portret został umieszczony na stałe na jednej ze ścian w Buckingham Palace^[1].

Najważniejsze odznaczenia

• Królewski Order Wiktoriański klasy Kawaler (MVO, 1946)^[1]
• Order Łaźni klasy Kawaler (CB, 1947)^[1]
• Królewski Order Wiktoriański klasy Rycerz Komandor (KCVO, 1951^[1] – odtąd miał prawo używać tytułu Sir przed nazwiskiem, stracił to prawo w 1972, gdy otrzymał jeszcze wyższą godność barona)
• Order Łaźni klasy Rycerz Komandor (KCB, 1955)^[1]
• Królewski Order Wiktoriański klasy Rycerz Wielkiego Krzyża (GCVO, 1962)^[1]
• Order Łaźni klasy Rycerz Wielkiego Krzyża (1968, GCB)^[1]
• Królewski Łańcuch Wiktoriański (1972)^[1]

Przypisy