Michael Crichton

Michael Crichton
Ilustracja
Michael Crichton (2002)
Imię i nazwisko

John Michael Crichton

Data i miejsce urodzenia

23 października 1942
Chicago

Data i miejsce śmierci

4 listopada 2008
Los Angeles

Narodowość

Stany Zjednoczone

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

science fiction, thriller

Ważne dzieła
  • Park Jurajski
  • Kongo
  • System
  • Wielki skok na pociąg
  • Wschodzące słońce
  • Kula
  • Trzynasty wojownik
podpis
Strona internetowa

Michael Crichton, właśc. John Michael Crichton (wym. /ˈkraɪtən/; ur. 23 października 1942 w Chicago, zm. 4 listopada 2008 w Los Angeles[1]) – amerykański pisarz, reżyser, scenarzysta, producent filmowy i lekarz. Autor znanych powieści określanych jako technothrillery, które popularność zyskały dzięki adaptacjom filmowym (np. Park Jurajski w reżyserii Stevena Spielberga). Był także pomysłodawcą i producentem serialu Ostry dyżur oraz autorem scenariuszy wielu filmów, m.in. Twister.

Życiorys

Urodził się 23 października 1942 roku w Chicago[2][3], jako najstarszy syn dziennikarza Johna Hendersona Crichtona i Zuli Miller Crichton. Wychował się na Long Island w Roslyn, w stanie Nowy Jork, wraz z trójką rodzeństwa: dwiema siostrami Kimberly i Catherine, oraz bratem Douglasem[4]. Z wykształcenia lekarz (absolwent Harvard Medical School), z zamiłowania podróżnik i nurek. Twórczość literacką rozpoczął jeszcze na studiach, aby opłacić rachunki, publikując pod pseudonimami (John Lange, Jeffery Hudson i Michael Douglas). Jak sam podaje, już na studiach miał 206 cm wzrostu[5]. W swoim życiu zdarzały mu się epizody wiary w aurę, projekcje astralne i jasnowidzenie. Miał również za sobą pięć małżeństw, z czego cztery zakończyły się rozwodem. Jedna z pierwszych powieści, Wyższa konieczność, w 1968 niespodziewanie zdobyła nagrodę Edgar Award. Napisana rok później „Andromeda” znaczy śmierć stała się bestsellerem i rozpoczęła karierę Crichtona.

Był sceptykiem w sprawie globalnego ocieplenia[6]. W 2004 opublikował książkę Państwo strachu, która nawiązuje do tematyki zmian klimatu i ukazuje jego poglądy w tym temacie. Był też często proszony o pisanie esejów w wielu czasopismach, tworzenie przedmów do książek innych autorów i zapraszany do wygłaszania przemówień z różnych okazji. Przez wielu nazywany Juliuszem Verne XXI wieku.

Zmarł na raka 4 listopada 2008 roku w wieku 66 lat, pozostawiając żonę i córkę (syn – również John Michael – urodził się już po jego śmierci).

Twórczość

Powieści

  • 1966 Plan idealny (Odds On, jako John Lange)
  • 1967 Scratch One (jako John Lange)
  • 1968 Easy Go (jako John Lange)
  • 1968 Wyższa konieczność (A Case of Need, jako Jeffery Hudson)
  • 1969 Zero Cool (jako John Lange)
  • 1969 „Andromeda” znaczy śmierć (The Andromeda Strain)
  • 1969 The Venom Business (jako John Lange)
  • 1970 Drug of Choice (jako John Lange)
  • 1970 Dealing (jako Michael Douglas) (razem z bratem Douglasem Crichtonem)
  • 1970 Grave Descend (jako John Lange)
  • 1972 Człowiek terminal (The Terminal Man)
  • 1972 Śmierć binarna (Binary, jako John Lange)
  • 1975 Wielki skok na pociąg (The Great Train Robbery)
  • 1976 Zjadacze umarłych (Trzynasty wojownik, Eaters of the Dead)
  • 1980 Kongo (Congo)
  • 1987 Kula (Sphere)
  • 1990 Park Jurajski (Jurassic Park)
  • 1992 Wschodzące słońce (Rising Sun)
  • 1994 System (W sieci, Disclosure)
  • 1995 Zaginiony świat (The Lost World)
  • 1996 Norton N22 (Airframe)
  • 1999 Linia czasu (Timeline)
  • 2002 Rój (Predator, Prey)
  • 2004 Państwo strachu (Korporacja strachu, State of Fear)
  • 2006 Następny (Next)
  • 2009 Pod piracką flagą (Pirate Latitudes)
  • 2011 Micro (dokończona przez Richarda Prestona)
  • 2017 Smocze kły (Dragon Teeth)

Inne

  • 1970 Five Patients
  • 1974 Emergency Room – autor
  • 1977 Jasper Johns
  • 1983 Electronic Life: How to Think about Computers
  • 1988 Wędrówki (Travels)
  • 2007 States of Fear: Science or Politics?

Eseje

  • Climbing Up A Cinder Cone (New York Times – 17 maja 1959)
  • Heart Transplants and the Press (New Republic – 25 maja 1968)
  • The Andromeda Strain. Author Strained by Movie (The Victoria Advocate – 22 marca 1971)
  • Panic in the Sheets (Dating in the Age of AIDs, Playboy Magazine – styczeń 1988)
  • Love Is ... (Redbook Magazine – luty 1988)
  • Travels with My Karma (Esquire Magazine – maj 1988)
  • America Beyond (After the Challenger Disaster, Popular Mechanics Magazine – 1988)
  • Men’s Hearts (Playboy Magazine – luty 1989)
  • Greater Expectations (Newsweek – 24 września 1990)
  • Conventional Wisdom (House and Garden – listopad 1990)
  • Happiness (Redbook Magazine – maj 1991)
  • The Happiness Report (Self, sierpień 1991)
  • How To Fight (Playboy Magazine – grudzień 1991)
  • Is Biotechnology Creating a Monster? (Business and Society Review – wiosna 1992)
  • Time for Tough Talk in the Land of the Setting Sun (New York Times – 10 sierpnia 1992)
  • Installer Hell (Byte – wrzesień 1993)
  • Could Tiny Machines Rule The World? (Parade Magazine – 24 listopada 2002)
  • Let’s Stop Scaring Ourselves (Parade Magazine – 5 grudnia 2004)
  • This Essay Breaks the Law (New York Times – marzec 2006)
  • Vanishing Intellectual Diversity (International Leadership Forum – marzec 2006)
  • Bodysnatchers 2006 (Wall Street Journal – grudzień 2006)
  • Patenting Life (New York Times – styczeń 2007)
  • Michael Crichton On Public Health (The Rotarian – czerwiec 2008)

Recenzje literackie lub filmowe do harwardzkiego dziennika studenckiego „Crimson”

  • 54% of 1964 Receive First House Choice (15 maja 1961)
  • The Guns of Navarone (14 października 1961)
  • Purcell Says Science Laws Are Misused (16 października 1961)
  • Book of Essays Describes State Of Negro Race (10 listopada 1961)
  • The Devil’s Eye (14 listopada 1961)
  • Strong Ivy Opposition Challenges ‘Balanced’ Crimson Swim Team (18 listopada 1961)
  • Ardrey Would Give Social Darwinism A Basis In Fact (24 lutego 1962)
  • Science Can’t Accommodate Cold War Demands (23 marca 1962)
  • Vellucci Scores Harvard’s MTA Bid; Suggests 'Million Dollar Gift’ to City (29 marca 1962)
  • City Planners Stress Change at Conference (16 kwietnia 1962)
  • Updike Writes About Unhappy People (27 kwietnia 1962)
  • Chemistry Department Will Enlarge Tutorial (9 maja 1962)
  • Doubts of Chem Department Delay New Science Center (10 maja 1962)
  • Purcell Raps Promotion Of Leet’s Testing Theory (25 maja 1962)
  • New Accelerator Probes Structure of Proton (13 października 1962)
  • Lady Chatterly’s Lover (22 października 1962)
  • Clive T. Miller Silhouette (5 grudnia 1962)
  • Controversial Scientist Claims Racial Differences Arose Early (14 lutego 1963)
  • Yale Swim Squad Sinks Varsity; Elis’ Set Six IAB Pool Records (4 marca 1963)
  • Views on the Idiot Box (14 marca 1963)
  • Smith College: The Middle Way (26 marca 1963)
  • Life in the Stone Age (28 marca 1963)
  • The Shape of the Future (11 kwietnia 1963)
  • Varsity Dumps Judges 25-3; 14 Scored in Seventh (8 maja 1963)
  • Nine Trounces B.C., 5-0 Take GBL Title (14 maja 1963)
  • Further Views On The 'Two Cultures’ (10 października 1963)
  • The American Way of Life and Death (21 listopada 1963)
  • Tom Jones (8 stycznia 1964)
  • Analysis of Meyer Levin’s ‘Fanatic’: A 'Basic Problem’ Badly Presented (20 lutego 1964)
  • Dr. Spock Silhouette (26 lutego 1964)
  • Norbert Wiener On Man and His Machine (6 maja 1964)

Przemówienia

  • Mediasaurus: The Decline of Conventional Media – 7 kwietnia 1993
  • Ritual Abuse, Hot Air, and Missed Opportunities: Science Views Media – 25 stycznia 1999
  • Why Speculate? – 26 kwietnia 2002
  • Aliens Cause Global Warming – 17 stycznia 2003
  • Environmentalism as Religion – 15 września 2003
  • Science Policy in the 21st Century – 25 stycznia 2005
  • The Case for Skepticism on Global Warming – 25 stycznia 2005
  • Testimony before the United States Senate – 28 września 2005
  • Complexity Theory and Environmental Management – 6 listopada 2005
  • Genetic Research And Legislative Needs – 14 września 2006
  • What I Have Learned From Reactions to My Books – 21 maja 2007

Opowiadania

  • Johnny at 8:30 (wiersz napisany około 1957) – zebrane w: First Words, Paul Mandelbaum (2000)
  • Opowiadanie bez tytułu (1960) – j.w.
  • Life Goes to a Party (1961) – j.w.
  • The Most Important Part of the Lab (1961) – j.w.
  • The Most Powerful Tailor in the World (Playboy, wrzesień 1971)
  • Mousetrap: A Tale of Computer Crime (Life, styczeń 1984, Vol. 7, No.1)
  • How Does That Make You Feel (Playboy, listopad 1986)
  • Krew się nie spiera (Blood Doesn’t Come Out) wyd. w Polsce w zbiorze Elektryzujące opowieści 4/2007 pod red. Michaela Chabona

Inne teksty

  • Recenzja powieści Rzeźnia numer pięć (Slaughterhouse-Five) Kurta Vonneguta – New Republic 1969 r.[7]

Filmografia

Michael Crichton był reżyserem następujących filmów fabularnych:

Adaptacje filmowe i telewizyjne

Filmy oparte o postaci wykreowane przez Michaela Crichtona

Przypisy

  1. Best-Selling Author Michael Crichton Dies. CBS News, 2008-11-05. [dostęp 2008-11-05]. (ang.).
  2. Michael Crichton's Mark on the Science Fiction World. [dostęp 2012-08-05]. (ang.).
  3. Michael Crichton at Internet Movie Database. [dostęp 2012-08-05]. (ang.).
  4. Q & A with Michael Crichton. [dostęp 2012-08-05]. (ang.).
  5. Michael Crichton”, People Magazine, Vol. 37, No. 17, May 04, 1992. [dostęp 2012-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-04)]. (ang.).
  6. The Case for Skepticism on Global Warming. [dostęp 2009-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-20)].
  7. Read Michael Crichton's 1969 Review of Kurt Vonnegut's 'Slaughterhouse-Five', „New Republic” [dostęp 2017-10-30] (ang.).
  8. Rebecca Rubin, Rebecca Rubin, ‘Jurassic World: Dominion’ Delays Release to 2022, Variety, 6 października 2020 [dostęp 2021-08-02] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

MichaelCrichton.jpg
Autor: Jon Chase photo/Harvard News Office, Licencja: CC BY 3.0
American author and speaker Michael Crichton speaking at Harvard.