Michael Ventris

Tablica upamiętniająca przy 19 North End, Hampstead

Michael George Francis Ventris (ur. 12 lipca 1922 w Wheathampstead, zm. 6 września 1956 koło Hatfield) – angielski architekt i lingwista, wraz z Johnem Chadwickiem odczytał tzw. pismo linearne B, którym posługiwali się Achajowie.

Życiorys

Michael Ventris był synem brytyjskiego oficera i Polki^[1] Anny Janas^[2]. Już jako dziecko wyróżniał się talentem językowym. W wieku sześciu lat samodzielnie nauczył się języka polskiego^[3]. Mając siedem lat przeczytał książkę o hieroglifach napisaną po niemiecku^[1]. Będąc w Gstaad w Szwajcarii, gdzie chodził do szkoły, poznał niemiecki (w tym szwajcarską odmianę tego języka) i francuski^[3].

W 1936 roku wziął udział w jednym z publicznych odczytów Arthura Evansa w Burlington House na temat cywilizacji minojskiej i związanego z nią pisma linearnego^[4]. Wykład rozbudził zainteresowanie Ventrisa tą tematyką do tego stopnia, że w wieku osiemnastu lat wysłał do prestiżowego czasopisma archeologicznego American Journal of Archeology swój pierwszy artykuł naukowy na ten temat. Zataił swój wiek w obawie, że nikt nie potraktuje go poważnie. Jego praca została opublikowana. W artykule Ventris wysunął hipotezę, że język minojski jest spokrewniony bardziej z językiem etruskim niż z greckim, popierając tym samym tezę Evansa^[5].

Szkołę średnią kończył w Londynie (uczęszczał do Stowe School). Tam nauczył się języka starogreckiego i łaciny. Znał też nowogrecki, włoski i szwedzki^[3]. W 1940 roku zaczął studiować architekturę w Szkole Stowarzyszenia Architektów^[6]. W 1942 roku poślubił Lois Knox-Niven, z którą miał dwójkę dzieci^[7].

Podczas wojny i krótko po niej, przez cztery lata (1942–1946) służył w RAF^[8] jako nawigator bombowca^[6]. Przed demobilizacją w 1946 roku służył w Niemczech, gdzie nauczył się języka rosyjskiego^[7]. W 1949 roku pracował jako architekt w grupie powołanej przez brytyjskie Ministerstwo Edukacji, której zadaniem było projektowanie nowych szkół. Wspólnie z żoną, także architektem, zaprojektował dla swojej rodziny nowoczesny dom^[8].

W 1953 roku Ventris ogłosił przez radio, że odczytał pismo linearne B. Okazało się, że ukrywał się pod nim bardzo archaiczny dialekt języka greckiego^[5]. Kilka tygodni przed publikacją swoich badań^[7] zginął w wypadku samochodowym^[3]. 6 września 1956 roku jego samochód zderzył się z zaparkowaną ciężarówką na Great North Road koło Hatfield^[8]. W 1957 roku powstał Fundusz im. Michaela Ventrisa, który przyznaje nagrody Michael Ventris Award for Architecture i Michael Ventris Memorial Award for Mycenaean Studies dla najlepszych młodych architektów i archeologów specjalizujących się w badaniach cywilizacji Mykeńczyków^[7].

Wyróżnienia

• 1954 Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Uppsali,
• 1955 członek Niemieckiego Towarzystwa Archeologicznego,
• 1955 Order of British Empire,
• 1956 członek Architectural Association Research.

Przypisy

Bibliografia

• Chadwick J., Odczytanie pisma linearnego B, Warszawa 1964.
• Kondratow A., Zaginione cywilizacje, Warszawa 1988. ISBN 83-06-01629-7.
• The Life of Michael Ventris, University of Cambridge.