Michaił Rajewski

Michaił Rajewski
Prezbiter
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia1811
Arzamas
Data i miejsce śmierci1884
Wiedeń
Miejsce pochówku?↗
Kapelan ambasady rosyjskiej w Wiedniu
Okres sprawowania1842–1884
Wyznanieprawosławne
KościółRosyjski Kościół Prawosławny
InkardynacjaEparchia petersburska
Prezbiterat1834
Cerkiew św. Łazarza w Wiedniu, wzniesiona ze środków zgromadzonych przez ks. Rajewskiego

Michaił Rajewski (ur. w 1811 w Arzamasie, zm. w 1884 w Wiedniu) – rosyjski duchowny prawosławny, wieloletni kapelan ambasady rosyjskiej w Wiedniu, działacz słowianofilski.

Pochodził z rodziny duchownego prawosławnego. Ukończył seminarium duchowne w Niżnym Nowogrodzie, a następnie Petersburską Akademię Duchowną, gdzie w 1833 otrzymał stopień kandydata nauk teologicznych[1]. Od 1834 do 1842 był kapelanem ambasady rosyjskiej w Sztokholmie. Następnie został przeniesiony do pracy duszpasterskiej i dyplomatycznej w analogicznym charakterze w ambasadzie w Wiedniu[1].

Zadania powierzone ks. Rajewskiemu przez rosyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych wykraczały poza oficjalne obowiązki kapelana i wiązały się z osobistą fascynacją kapłana słowianofilstwem. W 1848, w czasie Wiosny Ludów, włączył się on w ruch pansłowiańskich. W jego mieszkaniu odbywały się spotkania czołowych przywódców ruchu. Ks. Rajewski przekazywał im rosyjskie wsparcie (także finansowe) i propagował koncepcję budowy państwa pansłowiańskiego pod berłem prawosławnego cara Rosji[1].

W 1860 duchowny został członkiem Słowiańskiego Komitetu Dobroczynnego w Moskwie i jego przedstawicielem w Austrii. Nadzorował korespondencję między stowarzyszeniami słowiańskimi w Austrii a Komitet oraz przesyłki z literaturą rosyjską dla czytelni przez nie prowadzonych[1]. Najwięcej książek duchowny kierował do galicyjskich Ukraińców[2]. Geopolityczne koncepcje ks. Rajewskiego i stopień jego zaangażowania w ruch pansłowiański przekroczyły w tym okresie oczekiwania jego mocodawców w Rosji[1]. Ks. Rajewski faktycznie kierował działalnością Komitetu w Austrii[3].

Przegrana Rosji w wojnie krymskiej utwierdziła kapłana w przekonaniu, że Europa jest areną walki między wschodem a zachodem, prawosławiem i katolicyzmem, zaś Rosję sam Bóg wyznaczył na przywódcę wschodu. Tym samym obowiązkiem caratu miało być poszerzanie swoich wpływów, zwłaszcza w licznie zamieszkanej przez Słowian Austrii. Szczególnie istotnym elementem polityki rosyjskiej miało być wspieranie Rusinów (Ukraińców) galicyjskich, których ks. Rajewski uważał za Rosjan[1]. W ocenie duchownego Galicja była odwiecznym polem ścierania się wpływów rosyjskich i polskich, zaś rywalizacja między nimi zaostrzyła się po 1848, gdy Rusini galicyjscy po raz pierwszy wystąpili jako zorganizowana grupa narodowa[1]. Ks. Rajewski wskazywał w ruchu ukraińskim w Galicji trzy grupy: ukrainofilów, których uważał za narzędzie w rękach polskich i partię bez realnego poparcia, równie mało znaczącą grupę skupioną wokół greckokatolickiego metropolity lwowskiego Spirydiona Litwinowicza oraz pasywną, lecz najliczniejszą grupę duchowieństwa i ludu sympatyzującą z ideą zjednoczenia w jednym państwie wszystkich Słowian wschodnich[4].

W celu zachęcenia chłopów ukraińskich w Galicji do idei prorosyjskich ks. Rajewski postulował stworzenie możliwie najbardziej korzystnej dla chłopstwa sytuacji w południowych guberniach Imperium Rosyjskim – także pod względem gospodarczym. Głosił również wspieranie ruchu na rzecz puryfikacji obrządku unickiego w diecezji chełmskiej, bez siłowego nawracania unitów na prawosławia. Twierdził, że chłopi wyznania unickiego żyjący na Chełmszczyźnie mogą być stopniowo przekonani do dobrowolnej konwersji i przyjęcia narodowości rosyjskiej (chociaż sugerował również, że na Chełmszczyźnie nie jest konieczne zwalczanie języka ukraińskiego zgodnie z okólnikiem Wałujewa z 1863)[5] Dobrowolna konwersja unitów Chełmszczyzny w jego ocenie miała znaleźć natychmiastowy oddźwięk w postaci podobnego ruchu w Galicji[5]. W porozumieniu z księciem Władimirem Czerkaskim, jednym z koordynatorów akcji rusyfikacji ziemi chełmskiej, ks. Rajewski wskazywał kandydatów wśród kleryków greckokatolickich do wyjazdu, po przyjęciu święceń, do pracy duszpasterskiej w diecezji chełmskiej i głoszenia tam idei panslawistycznych i prorosyjskich. Blisko współpracował z ruchem moskalofilskim w Galicji, w tym z Jakowem Hołowackim[6]. i ks. Iwanem Naumowyczem[5]. Przekazywał również moskalofilom rosyjską pomoc finansową przeznaczoną na rozwój ich prasy[7]. Zajmował się także przekładami prawosławnych ksiąg liturgicznych na język niemiecki. Przetłumaczył m.in. euchologion i Wielki Kanon Pokutny św. Andrzeja z Krety[8].

W 1867 brał znaczący udział w organizacji Zjazdu Słowiańskiego w Moskwie[9]

Od 1873 ks. Rajewski prowadził również zbiórkę funduszy na budowę prawosławnego soboru przy ambasadzie rosyjskiej w Wiedniu[5]. W ciągu 11 lat zebrał 22 tys. rubli (według Włodzimierza Osadczego – 220 tys.[5]). Śmierć duchownego przerwała jego plany w tym zakresie i za zgromadzoną sumę wybudowano jedynie cmentarną cerkiew św. Łazarza w Wiedniu[8].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 362-364. ISBN 978-83-227-2672-3.
  2. ↑ M. Tanty: Panslawizm, carat, Polacy. Zjazd Słowiański w Moskwie 1867 roku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 238-239.
  3. ↑ M. Tanty: Panslawizm, carat, Polacy. Zjazd Słowiański w Moskwie 1867 roku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 228.
  4. ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 365-366. ISBN 978-83-227-2672-3.
  5. ↑ a b c d e W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 372-376. ISBN 978-83-227-2672-3.
  6. ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 150-151. ISBN 978-83-227-2672-3.
  7. ↑ M. Tanty: Panslawizm, carat, Polacy. Zjazd Słowiański w Moskwie 1867 roku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 232.
  8. ↑ a b История русского Православия и собора Свт. Николая в Вене (Австрия). [dostęp 2011-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-24)].
  9. ↑ M. Tanty: Panslawizm, carat, Polacy. Zjazd Słowiański w Moskwie 1867 roku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 51.

Media użyte na tej stronie

Wien - russisch-orthodoxe Lazaruskirche (1).JPG
Autor: Bwag, Licencja: CC BY-SA 4.0
Westansicht der russisch-orthodoxen Kirche zum hl. Lazarus auf dem Wiener Zentralfriedhof im 11. Wiener Gemeindebezirk Simmering. Die Friedhofskirche wurde am 26. April 1895 (julianischer Kalender) geweiht. Anfang der 2000er Jahre wurde sie geschlossen, ab 2004 renoviert und am 12. Oktober 2006 vom Metropolit Kyrill von Smolensk und Kaliningrad neu geweiht.
Mihail Fjodorovič Rajevskij 1865.png
Michail Fjodorowitsch Rajewski (1811 - 1884), russisch-orthodoxer Erzpriester und Vorsteher der Botschaftskirche zu Wien