Michalina Kwiatkowska

Michalina Kwiatkowska
podporucznik
Data i miejsce urodzenia

1847
Piaski

Data śmierci

11 sierpnia 1930

Przebieg służby
Główne wojny i bitwy

powstanie styczniowe

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości

Wanda Zofia Michalina Kwiatkowska z Wodzyńskich (ur. 1847 w Piaskach, zm. 11 sierpnia 1930) – uczestniczka powstania styczniowego, aktorka[1][2][3][4].

Życiorys

Wcześnie straciła ojca. Gdy wybuchło powstanie styczniowe, matka Michaliny z powodu poważnej choroby przebywała za granicą[5]. Michalinę wychowywali wujostwo Mazurkiewiczowie, dzierżawcy kościelnego majątku Czerniejewo niedaleko Lublina[6].

W 1863, kiedy wybuchło powstanie styczniowe, należała do tzw. piątki pani Czachowskiej[6]. Przed insurekcją „piątki” zajmowały się m.in. kwestą na rzecz powstańców, zaopatrywały ich w odzież[7]. Jako szesnastolatka Kwiatkowska została zaprzysiężona. Wyprosiła zgodę wujostwa i Czachowskiej, by być kurierką. Jednym z pierwszych zadań było dostarczenie broni partii Tomasza Wierzbickiego. Wyprawiła się też na Podlasie do oddziału Karola Krysińskiego, gdzie poznała ks. Stanisława Brzóskę. W czasie kontaktu z Marcinem Borelowskim „Lelewelem” poznała jego narzeczoną, także kurierkę, Anielę Kozłowską[6]. Krążyła między macierzystym oddziałem Borelowskiego a innymi oddziałami oraz władzami cywilnymi powstania. Uczestniczyła w bitwie pod Batorzem. Przewoziła rozkazy, raporty i pieniądze[1]. Uczestniczyła w bitwie pod Fajsławicami. Pełniła dyżury w szpitalu powstańczym w Bychawie. Następnie była kurierką w oddziale Michała Mareckiego[8], który działał w okolicach Czerniejewa. 24 stycznia 1864 Marecki się jej oświadczył. Następnego dnia oddział rosyjski napadł na dwór w Suchym Lipiu, w którym stacjonował Marecki. Został postrzelony, zdążył jednak oddać Kwiatkowskiej dokumenty[6]. W trakcie rewizji, którą przeprowadzono po pogrzebie zabitych i spalonych przez Rosjan powstańców, Kwiatkowska została aresztowana przez kozaków[5]. Odesłano ją do Zamościa. Na przesłuchaniach nie wydała nikogo[6].

Po okresie spędzonym w trudnych warunkach została przeniesiona do tzw. celi oficerskiej[5]. W sąsiedniej cieli siedziała Aniela Kozłowska. Kwiatkowska przebywała w więzieniu w Zamościu przez 1,5 roku[6]. Została uznana za niebezpieczną polską buntowniczkę[1][5]. Następnie przewieziono ją do X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Później pod eskortą rosyjskiego wojska odesłano ją do granicy Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Przez jakiś czas mieszkała w Toruniu, potem w Poznaniu i Dubinie, gdzie zaopiekował się nią ks. Kleiner[6]. Po ustaniu represji wobec uczestniczących w powstaniu wróciła w Lubelskie[6].

Według Encyklopedii teatru polskiego była aktorką i już w latach 1864–1866 występowała w teatrze w Łodzi w zespole F. Sellina. W 1868 występowała w Radomiu, a między majem 1868 a styczniem 1869 w Kielcach w zespole A. Carmantranda. W latach 1869–1870 osobę o takich danych notuje się w Płocku w zespole A. Raszewskiego. W 1870 wróciła do Łodzi, a w kolejnym roku występowała w zespole J. Cybulskiego w Ciechocinku. W 1876 odnotowano jej występy w zespole M. Krauzego w Łomży[9]. W 1868 w Kielcach wyszła za mąż za Aleksandra Władysława Kwiatkowskiego[9][3], byłego powstańca, później adwokata[5], który według Encyklopedii teatru polskiego był aktorem[9].

W podeszłym wieku Michalina Kwiatkowska zamieszkała w Gnieźnie w domu córki Marii Bogackiej[5]. W 1924 znalazła się w czwartym wykazie nazwisk weteranów powstania styczniowego jako jedna z pięciu kobiet (oprócz niej na listę wpisano wówczas Niceforę Kalicką, Gryzeldę Malinowską, Wandę Umińską i Lucynę Żukowską)[10]. W 1930 Kwiatkowska została odznaczona Krzyżem Niepodległości[11].

Pochowano ją na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[12].

Przypisy

  1. ↑ a b c Michalina Kwiatkowska z Wodzyńskich (1847–1930), webcache.googleusercontent.com [dostęp 2022-03-04].
  2. ↑ Michalina Kwiatkowska, genealogia.okiem.pl [dostęp 2022-03-04].
  3. ↑ a b Marek Jerzy Minakowski, Wanda Zofia Michalina Wodzyńska.
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: KWIATKOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2022-03-05].
  5. ↑ a b c d e f Maria Bruchnalska, Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowem (materjały), t. 1, Miejsce Piastowe 1933 [dostęp 2022-02-13].
  6. ↑ a b c d e f g h Zygmunt Łotocki, Hajduczek 1863 r., „Kurier Literacko-Naukowy” (4), 1937, s. 48–50 [dostęp 2022-03-04].
  7. ↑ Kobiety w powstaniu styczniowym | Narodowe Centrum Kultury, Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2022-03-04] (pol.).
  8. ↑ Bohaterowie naszej Małej Ojczyzny – Michał Marecki, spplonka.szkolnastrona.pl [dostęp 2022-03-04] (pol.).
  9. ↑ a b c Wanda Zofia Kwiatkowska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2022-03-04].
  10. ↑ Jolanta Załęczny, Weteranki Powstania Styczniowego wobec rzeczywistości odradzającej się Rzeczypospolitej, „Niepodległość i Pamięć”, 21 (3–4 (47–48)), 2014, s. 49–64.
  11. ↑ Zarządzenia władz naczelnych, „Monitor Polski” (260), prawo.pl, 1930 [dostęp 2022-03-04].
  12. ↑ Cmentarz Powązkowski (Stare Powązki) w Warszawie – Spis osób pochowanych na Cmentarzu Powązkowskim, sowa.website.pl [dostęp 2022-03-04].

Media użyte na tej stronie