Michalina Rogalewiczówna

Michalina Rogalewiczówna
Data i miejsce urodzenia13 września 1828
Warszawa
Data i miejsce śmierci12 marca 1846
Warszawa
Miejsce spoczynkucmentarz Powązkowski

Marianna Michalina Rogalewiczówna, czasem mylnie nazywana Anną (ur. 13 września 1828 w Warszawie[1], zm. 12 marca 1846 w Warszawie) – działaczka niepodległościowa, więzień Cytadeli Warszawskiej.

Była córką Tomasza Rogalewicza, rewizora dochodów konsumpcyjnych w Urzędzie Konsumpcyjnym w Warszawie[2], oraz Antoniny z Głuchowskich. Jej bratem był Antoni Rogalewicz[3], warszawski pedagog i chemik[4].

Rogalewiczówna była związana z kołami spiskowymi oraz kręgiem „entuzjastek”[2]. W 1844, wraz ze spiskowcem Franciszkiem Gawareckim i swym narzeczonym Karolem Klattem, brała udział w akcji pomocy dla więźniów i zesłańców. Umożliwiła ucieczkę z warszawskiego Ordonshausu jednemu z najczynniejszych konspiratorów, Janowi Krzywickiemu[2][5].

Po aresztowania Klatta, Rogalewiczówna utrzymywała z nim kontakty przy pomocy grypsów[6]. Aresztowana w 1846, wraz z matką, w momencie przejmowania grypsu wyrzuconego w kulce chleba z okna celi Cytadeli, a zawierającego informacje o denuncjatorach oraz więźniach sypiących w śledztwie (m.in. o Piotrze Ściegiennym)[2][7].

W czasie rewizji znaleziono w jej mieszkaniu jedynie wiersze patriotyczne[2][7]. Umieszczono ją w Ratuszu, w celi sąsiadującej z celą Maksymiliana Jatowta (Gordona), którego podtrzymywała na duchu[2]. W czasie śledztwa nikogo nie wydała, chociaż podobno przez to skatowano ją w Cytadeli[2][8].

Ciężko chorą na gruźlicę zwolniono na mocy decyzji z 2 marca 1846 i oddano pod dozór policyjny. Podobny los spotkał wcześniej jej matkę. Michalina zmarła wkrótce po opuszczeniu więzienia, 12 marca 1846 w Warszawie, a jej pogrzeb na Powązkach stał się w manifestacją patriotyczną. Lokalizacja grobu nie jest znana[2].

Działalność spiskowa Rogalewiczówny zakończona śmiercią stała się tematem legend, m.in. o tym, że miała przechowywać u siebie papiery Edwarda Dembowskiego[2].

Przypisy

  1. ↑ Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Andrzeja w Warszawie. Genealodzy.pl. [dostęp 2021-03-09].
  2. ↑ a b c d e f g h i Wiktoria Śliwowska: Michalina Rogalewiczówna. Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2021-03-23].
  3. ↑ Antonia Głuchowska. W: Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-03-30].
  4. ↑ Karol Jurkiewicz. Ś.p. Antoni Rogalewicz. „Wszechświat”. 5 (20), s. 305–307, 1886-05-16. [dostęp 2018-02-05]. 
  5. ↑ Владимир Анатольевич Дьяков, Stefan Kieniewicz, Wiktoria Śliwowska: Rewolucyjna konspiracja w Królestwie Polskim w latach 1840–1845. Edward Dembowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981, s. 53.
  6. ↑ Andrzej Stawarz: X pawilon Cytadeli Warszawskiej, 1827–1997. Muzeum Niepodległości, 1998, s. 281.
  7. ↑ a b Barbara Grochulska, Jerzy Skowronek, Maria Skowronek: Losy Polaków w XIX-XX w: studia ofiarowane profesorowi Stefanowi Kieniewiczowi w osiemdziesiątą rocznicę jego urodzin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 230.
  8. ↑ Danuta Dombrovska: Udomowiony świat: o kobiecym doświadczaniu historii. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2004, s. 143.