Michalina Stefanowska
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 20 listopada 1855 Grodno |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 15 grudnia 1942 Kraków |
| profesor nauk przyrodniczych | |
| Alma Mater | Uniwersytet Genewski |
| Doktorat | 1889 – nauki przyrodnicze Uniwersytet Genewski |
| Habilitacja | 1903 – fizjologia Uniwersytet Genewski |
| Polska Akademia Umiejętności | |
| Status | członek czynny |
| Uczelnia | Uniwersytet Genewski |
| Uczelnia | Uniwersytet Poznański |
| Okres zatrudn. | 1922–1939 |
Michalina Stefanowska (ur. 20 listopada 1855 w Grodnie, zm. 15 grudnia 1942 w Krakowie) – polska neurofizjolog i biolog.
Życiorys
Córka Ferdynanda Marcina i Joanny z Sienkiewiczów. Po ukończeniu w 1872 roku gimnazjum w Grodnie została nauczycielką przyrody i geografii w tamtejszym żeńskim progimnazjum, a następnie również w Łodzi[1].
W latach 1863–1883 studiowała przyrodę (zoologię) na Uniwersytecie Genewskim, gdzie uzyskała doktorat nauk przyrodniczych w 1889 roku, a następnie habilitację z fizjologii ogólnej w 1903 roku. Była pierwszą kobietą-docentem[2]. Wykładała też fizjologię na tym uniwersytecie. Studiowała w Paryżu przyrodę i psychologię w latach 1891–1897[1]. Prowadziła wykłady z fizjologii i higieny na Wydziale Przyrodniczo-matematycznym (1907–1909)[3], oraz z fizjologii układu nerwowego i zmysłów na Wydziale Humanistycznym (1908–1912) Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie[1]. W latach 1912–1917 była dyrektorem gimnazjum żeńskiego im. E. Orzeszkowej w Łodzi[4]. W 1917 roku, na zlecenie władz szkolnych Warszawy, utworzyła pierwsze klasy specjalne dla dzieci upośledzonych umysłowo. Dwa lata później zorganizowała roczny kurs dla nauczycieli szkół specjalnych, który stał się zalążkiem Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej[5]. W latach 1918–1921 pracowała jako profesor w Wolnej Wszechnicy Polskiej. 6 stycznia 1922 habilitowała się z fizjologii układu nerwowego i zmysłów na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie pozostawała profesorem nadzwyczajnym do 1939 roku[6]. Była pierwszą kobietą habilitowaną na Uniwersytecie Poznańskim[7]. Była drugą kobietą, po Marii Skłodowskiej-Curie, która w 1931 roku została członkinią-korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności[8]. Była członkinią Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk[1].
Zmarła w Krakowie. Pochowana na Cmentarzu Rakowickim (kwatera LXXV-2-20)[9].
Publikacje[10]
- tłumaczenie Niebo Camille Flammarion (1892)
- Asymetrja czuciowa a ośrodki dla bólu z Józefą Joteyko (1904)
- Życie w oceanie. Opis popularny roślin i zwierząt morskich (1905)
- Ewolucja teorji neuronów (1908)
Przypisy
- ↑ a b c d Jerzy A. Chmurzyński: Michalina Stefanowska. Polskie Towarzystwo Etologiczne, 2007-11-28. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ Ewelina Tylińska: Drogi do kariery akademickiej kobiet na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku.. W: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 48/3-4 [on-line]. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 2003. s. 159. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 81 Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 696. [dostęp 2021-10-18].
- ↑ Bernadeta Szczupał: Wizerunki wybitnych postaci związanych z tworzeniem Uczelni w latach międzywojennych. Akademia Pedagogiki Specjalnej im Marii Grzegorzewskiej. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ Jan A. Konopka, Polacy na Uniwersytecie w Genewie i polonica biblioteki uniwersyteckiej (lata: 1817-1917), Wykład w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa U.J. w Krakowie w dniu 18 maja 2010 r., 18 maja 2010 [dostęp 2019-01-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-02].
- ↑ Iwona Chmura-Rutkowska, Stefanowska Michalina, [w:] Z. Pilarczyk (red.), Luminarze Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1919–2019, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019, s. 674–680.
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 290. [dostęp 2021-10-18].
- ↑ Lokalizator Grobów – Zarząd Cmentarzy Komunalnych, zck-krakow.pl [dostęp 2021-10-18].
- ↑ Michalina Stefanowska (1855-1942). Fundacja HINT. [dostęp 2019-01-01].
Linki zewnętrzne
- Publikacje Michaliny Stefanowskiej w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
Autor: Autor nieznany, Licencja: CC0
Portret z książki Cecylii Walewskiej "W walce o równe prawa: nasze bojownice" z 1930 roku, rozdział o Stefanowskiej. Archiwum Polona (Biblioteka Narodowa).