Michalina Tatarkówna-Majkowska

Michalina Tatarkówna-Majkowska
Data i miejsce urodzenia

22 września 1908
Łódź

Data śmierci

19 lutego 1986

Posłanka na Sejm PRL I, II, III i IV kadencji
Okres

od 1952
do 1969

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi

Michalina Tatarkówna-Majkowska, Tatarek-Majkowska (ur. 22 września 1908 w Łodzi, zm. 19 lutego 1986) – polska działaczka partii komunistycznych, posłanka na Sejm PRL I, II, III i IV kadencji, I sekretarz Komitetu Łódzkiego i członkini Komitetu Centralnego PZPR. Budownicza Polski Ludowej.

Życiorys

Z zawodu była tkaczką, od lipca 1923 pracowała w Widzewskiej Manufakturze. W latach 1927–1934 była członkinią Komunistycznego Związku Młodzieży Polski, a w latach 1934–1938 Komunistycznej Partii Polski. W tym czasie mieszkała przy ulicy Jana Kilińskiego 145/23.

21 stycznia 1945 wstąpiła do Polskiej Partii Robotniczej. W latach 1945–1947 była I sekretarzem Komitetu Dzielnicowego PPR Łódź-Widzew i członkiem Komitetu Miejskiego partii (od 1946 Komitetu Łódzkiego, mającego rangę wojewódzkiego). Od 1947 do 1948 była zastępcą członka KŁ i instruktorem jego Wydziału Organizacyjnego. Następnie do 1949 pełniła tę funkcję w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w której zjeździe założycielskim w grudniu 1948 uczestniczyła. W latach 1949–1950 była I sekretarzem Komitetu Dzielnicowego PZPR Łódź-Staromiejska, następnie do 1951 sekretarzem organizacyjnym Komitetu Wojewódzkiego w Łodzi. W 1951 podjęła naukę w Szkole Partyjnej przy KC PZPR w latach 1953–1955 jego I sekretarzem, a następnie – do 1964 – I sekretarzem KŁ PZPR. Od 17 marca 1954 do 28 lipca 1956 była równocześnie zastępcą członka, a od 28 lipca 1956 członkiem Komitetu Centralnego PZPR[1]. Zaliczana do „puławian” podczas walki o władzę w kierownictwie PZPR w latach pięćdziesiątych[2]. W latach 1952–1969 była posłanką na Sejm PRL czterech kadencji. Zasiadała także w Ogólnopolskim Komitecie Frontu Jedności Narodu[3].

W 1965 oficjalnie na własną prośbę przeszła na emeryturę. W rzeczywistości została zmuszona do wycofania się ze wszelkiej działalności politycznej w wyniku konfliktu z Władysławem Gomułką na tle rozbieżnych koncepcji realizacji zasad gospodarki socjalistycznej na poziomie robotnika. Między innymi dążyła do likwidacji III zmiany w przemyśle włókienniczym oraz nie zgodziła się na realizację w Łodzi wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego w wersji wyjątkowo oszczędnej, zastosowanej w Gdańsku[4].

Dom przy ul. Kopcińskiego 57 w Łodzi, w którym Michalina Tatarkówna-Majkowska mieszkała do śmierci

Jednym z jej znaczących osiągnięć w Łodzi jest przeprowadzenie realizacji mauzoleum radogoskiego na terenie byłego więzienia policyjnego, miejsca masakry więźniów w przeddzień zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi 19 stycznia 1945.

Na emeryturze udzielała się w oddziale łódzkim Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, na rzecz którego testamentem przekazała swoje mieszkanie przy ulicy doktora Stefana Kopcińskiego 57[5] wraz z całym pozostałym w nim majątkiem (a także dwie działki: w Żabiczkach koło Konstantynowa Łódzkiego oraz w Grotnikach). Przedmioty typu historycznego (dokumenty, zdjęcia) przekazała do zbiorów Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.

Odznaczona została m.in. Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Orderem Budowniczych Polski Ludowej, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym (1946)[6] i Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”, a także Honorową Odznaką Miasta Łodzi (19 stycznia 1960[7][8]).

W okresie sprawowania funkcji I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR była osobą niezwykle popularną i poważaną w mieście. Znana była z ogromnego wyczulenia na krzywdę ludzką. Była synonimem „ostatniej instancji” w sprawach trudnych; popularnym w tym czasie w Łodzi było powiedzenie: „idź/napisz do Tatarkówny, ona ci pomoże”[9].

Została pochowana z honorami państwowymi 24 lutego 1986 na Cmentarzu Komunalnym na Zarzewie w Łodzi[10]. W pogrzebie uczestniczyło kilka tysięcy osób. Obecni byli m.in. członek Biura Politycznego KC PZPR, I sekretarz Komitetu Łódzkiego Tadeusz Czechowicz, przewodniczący Rady Narodowej miasta Łodzi prof. Mieczysław Serwiński, prezydent Łodzi Jarosław Pietrzyk oraz minister budownictwa, gospodarki przestrzennej i komunalnej Józef Niewiadomski[11].

Życie prywatne

Córka Marcina Tatarka (1884–1938, działacza KPP) i jego pierwszej żony Rozalii z domu Fiszerowicz (ur. 1885, zmarła niedługo po porodzie). W 1946 wyszła za mąż za Karola Majkowskiego (1913–1980, ekonomistę, działacza PPR i PZPR, radnego Rady Narodowej miasta Łodzi), nie miała potomstwa.

Upamiętnienie i kontrowersje

W lutym 2005 kontrowersje wśród radnych opozycji prawicowej wzbudziła decyzja Rady Miasta Łodzi[12], która głosami radnych lewicowych nadała imię Michaliny Tatarkówny-Majkowskiej jednej z ulic miasta na osiedlu Andrzejów[13]. Wśród argumentów za tą kandydaturą wymieniano m.in. zasługi w rozwoju łódzkiego budownictwa mieszkaniowego oraz jej zdecydowaną postawę przeciwną przemianowaniu ulicy Piotrkowskiej na ulicę Józefa Stalina. W grudniu 2017 łódzki wojewoda Zbigniew Rau podjął decyzję o zmianie nazwy ulicy Tatarkówny-Majkowskiej i nadaniu jej imienia Anny Walentynowicz[14].

W październiku 2017 miała miejsce prezentacja biografii Michaliny Tatarkówny-Majkowskiej Czerwona Michalina. Prządka-działaczka-łodzianka, autorstwa łódzkiego historyka – Piotra Ossowskiego[15].

Audycje

  • Legenda mojego dzieciństwa. Rzecz o Tatarkównie-Majkowskiej. Audycja dokumentalna (30 minut) – Radio Łódź

Przypisy

  1. ↑ Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych b. PRL. ipn.gov.pl.
  2. ↑ Październik i „Mała stabilizacja”. W: Jerzy Eisler: Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989. Warszawa: POW „BGW”, 1992, s. 61–62. ISBN 83-7066-208-0.
  3. ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 4 (4350) 7 stycznia 1958, s. 2.
  4. ↑ Michalina Tatarkówna-Majkowska: Życie moje. Rozmowa z Krzysztofem Turowskim, [w:] „ITD.”, 1981, nry 19 i 20; skrót obu części tego wywiadu w: „Głos Robotniczy”, 27 V 1981, nr 105, s. 4.
  5. ↑ Bogdan Dmochowski: Tatarkówna-Majkowska; [w:] „Express Ilustrowany”, 8 V 2015.
  6. ↑ M.P. z 1946 r. nr 93, poz. 175
  7. ↑ Czesław Żyliński, Pierwsze Odznaki Honorowe Miasta Łodzi, „Życie Uczelni” (3), 2010 [dostęp 2022-08-06].
  8. ↑ Uchwałą nr 2/7/60 Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi z dnia 12 stycznia 1960 roku w sprawie nadania .Odznaki Honorowej m. Łodzi., bc.wbp.lodz.pl, 12 stycznia 1960 [dostęp 2022-08-06].
  9. ↑ Anna Gronczewska: Michalina Tatarkówna-Majkowska kobieta, która przez dwadzieścia lat niepodzielenie rządziła Łodzią; [w:] „Historia” dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”, 20 II 2014, s. 1, 6–7.
  10. ↑ Wyszukiwarka grobów w Łodzi.
  11. ↑ Łodzianie pożegnali M. Tatarkównę-Majkowską [w:] „Dziennik Łódzki”, nr 47 (11955), 25 lutego 1986, s. 1–2.
  12. ↑ DUWŁ uchwała XVL/781/05.
  13. ↑ Wykaz ulic i numerów adresowych. Osiedle Andrzejów. bip.uml.lodz.pl.
  14. ↑ Matylda Witkowska: Dekomunizacja ulic w Łodzi. Wojewoda zmienił nazwy 27 ulic. Będzie plac Lecha Kaczyńskiego. dzienniklodzki.pl, 13 grudnia 2017.
  15. ↑ Piotr Ossowski: Czerwona Michalina. Prządka-działaczka-łodzianka. Wyd. Uniw. Łódzkiego. Łódź, 2017.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
POL Order Budowniczych Polski Ludowej (1960) BAR.svg
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
57 Kopcińskiego Street in Łódź.jpg
Autor: AusLodz, Licencja: CC BY-SA 4.0
W tym domu mieszkała w latach 196 ? - 1986 I sekretarz Komitetu Łódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) - Michalina Tatarkówna-Majkowska. Testamentem przekazała swoje mieszkanie na rzecz oddz. łódzkiego Tow. Przyjaciół Dzieci.