Micheil Gelowani
 Micheil Gelowani jako Józef Stalin w filmie Upadek Berlina (1949) | |
| Data i miejsce urodzenia | 6 stycznia 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Lata aktywności | 1913–1953 |
| Odznaczenia | |
  | |
Micheil Gelowani (gruz. მიხეილ გელოვანი, ros. Михаил Георгиевич Геловани, Michaił Gieorgijewicz Giełowani; ur. 6 stycznia 1893 we wsi Łasurija (Ласурия) w rosyjskiej Gruzji, zm. 21 grudnia 1956 w Moskwie) – radziecki aktor gruzińskiego pochodzenia, znany z występów w roli Józefa Stalina[1].
Życiorys
Gelowani pochodził ze starej, książęcej rodziny. W 1913 roku miał miejsce jego sceniczny debiut w lokalnym teatrze. Po I wojnie światowej występował w Tyflisie, a od 1924 roku także w filmach, z których cztery wyreżyserował[1].
W 1937 roku wyjechał do Moskwy, gdzie wystąpił jako Stalin w sztuce Nikołaja Pogodina Człowiek z karabinem. Podjęcie się zagrania roli Stalina było ryzykowne, wcześniej żaden aktor tego nie robił. Istniały również niesprawdzone pogłoski, mówiące o śmierci kilku malarzy, u których Stalin zamówił portrety, ale nie był z nich zadowolony. Sztuka okazała się jednak sukcesem i Gelowaniemu powierzono występ w filmowej adaptacji, a Stalin nakazał, aby Gelowani miał wyłączność na odgrywanie jego osoby w kinie (w czterech filmach z tamtego okresu Stalina zagrał jednak Siemion Goldsztab, a w jednym Andro Kobaładze). Granie Stalina wiązało się dla Gelowaniego z przywilejami i prestiżem. W latach 1941–1949 Gelowani odebrał cztery Nagrody Stalinowskie i został uhonorowany tytułem Ludowego Artysty ZSSR w 1950 roku[1]. W czasie jednej z audiencji u Stalina Gelowani poprosił go o zgodę na czasowe zamieszkanie w podmoskiewskiej daczy przywódcy, by lepiej się wczuć w rolę. Stalin nie był przeciw, ale zaproponował zacząć wczuwanie się od pobytu w Kraju Turuchanskim, gdzie przed rewolucją bolszewicką przebywał na zesłaniu[2].
Po śmierci Stalina w 1953 roku jego kariera dobiegła końca – zakazano mu występów w filmach, wiele z nich wycofano z obiegu, a z tych, których to nie dotknęło, usunięto sceny z Gelowanim jako Stalinem. Zmarł w osamotnieniu w Moskwie w 1956 roku, dokładnie w urodziny Stalina[1][a].
Uwagi
- ↑ Kwestia daty urodzenia Stalina, zarówno dziennej i rocznej, nie jest do końca wyjaśniona (→ szczegóły).
Przypisy
- ↑ a b c d Micheil Gelowani w bazie Find a Grave (ang.)
- ↑ Wygwizdana władza. wyborcza.pl. [dostęp 2022-06-25]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcie Micheila Gelowaniego
- Micheil Gelowani w bazie IMDb (ang.)
- Micheil Gelowani w bazie Filmweb
Media użyte na tej stronie
Stalin Prize Medal
Знак «Народный артист СССР». Изображение с удостоверения к знаку.
Кадр из фильма «Падение Берлина». Мосфильм, 1949.
Autor: Сергей Семёнов (User:Stauffenberg), Licencja: CC BY 3.0
Могила артиста Михаила Геловани на Новодевичьем кладбище Москвы.