Michel Butor

Michel Butor

Michel Butor (2002)
Data i miejsce urodzenia	14 września 1926 Mons-en-Baroeul
Data i miejsce śmierci	24 sierpnia 2016 Contamine-sur-Arve
Zawód, zajęcie	pisarz

Michel Butor fr: miʃɛl bytɔʀ, (ur. 14 września 1926 w Mons-en-Baroeul, zm. 24 sierpnia 2016 w Contamine-sur-Arve^[1]) – francuski pisarz.

Studiował filozofię na Sorbonie^[2] pod kierunkiem Gastona Bachelarda^[3], ukończył ją w 1947. Wykładał w Egipcie, Manchesterze^[2], Salonikach, Stanach Zjednoczonych i Genewie^[3]. Zdobył liczne nagrody literackie, w tym Prix Apollo, Prix Fénéon i Nagrodę Renaudot. W 1958 poślubił Marie-Josèph Mas, z którą miał cztery córki: Cécile, Agnès, Irène i Mathilde^[3]. W 1954 opublikował swoją pierwszą powieść Passage de Milan, która ukazała się nakładem wydawnictwa Éditions de Minuit^[3].

Dziennikarze i krytycy wiązali jego pierwsze powieści z nurtem „nowa powieść” (nouveau roman), ale sam Butor sprzeciwiał się takiemu zaszufladkowaniu^[3]. Był wprawdzie pisarzem eksperymentującym, ale jego pisarstwo zmierzało w kierunku eksperymentu inaczej niż „nowa powieść”. Jego najbardziej znane dzieło, Przemiana (La Modification), jest w całości napisane w drugiej osobie. Autor pozostawał pod wyraźnym wpływem twórczości Jamesa Joyce’a^[2].

Od 1960 nie napisał żadnej powieści. Korzystał z innych form, takich jak eseje, poezja, „książki artystyczne”; niektóre utwory nie poddają się klasyfikacji (np. Mobile). Jego ulubione tematy to literatura, malarstwo, podróże. Jego proza łączy w sobie rygorystyczną symetrię strukturalistyczną (np. schemat architektoniczny w Passage de Milan albo strukturę kalendarzową w Odmianach czasu) z liryczną, poetycką i nienowatorską wrażliwością.

W 2013 Akademia Francuska uhonorowała go Grand Prix za całokształt twórczości^[3]i.

Twórczość

Powieści

• Passage de Milan (1954)
• Odmiany czasu (L'emploi du temps, 1956)
• Przemiana (La modification, 1957)
• Degrés (1960)

Krytyka literacka

• Histoire extraordinaire: essai sur un rêve de Baudelaire (1961)
• Les mots dans la peinture (1969)
• Improvisations sur Flaubert (1984)
• Improvisations sur Michel Butor: l'écriture en transformation (1993)
• L'utilité poétique (1995)
• Quant au livre: triptyque en l'honneur de Gauguin (2000)

Eseje

• Répertoires [I à V] (1960-1982)
• Essais sur le roman (w Polsce wydano zbiór Powieść jako poszukiwanie : wybór esejów)

Inne gatunki

• Mobile : étude pour une représentation des États-Unis (1952)
• Le génie de lieu (1958)
• Portrait de l'artiste en jeune singe (1967)
• Niagara (1969)
• Matière de rêves (1975-1985)
• Retour du boomerang (1988)
• L'embarquement de la reine de Saba (1989)
• Transit A, Transit B (1992)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Andrzej Hejmej, Tekst-partytura Michela Butora: "Dialogue avec 33 variations de Ludwig van Beethoven sur une Valse de Diabeli", Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 98/3, 2007, s. 157-176.