Miecz świętego Piotra

Miecz św. Piotra w Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu

Miecz świętego Piotra – tasak (błędnie nazywany mieczem), o rozszerzającej się ku końcowi głowni znajdujący się od wielu lat w zbiorach Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Obecnie jego replika wykonana przez poznańskiego artystę Bogdana Puchalskiego eksponowana jest w bazylice archikatedralnej. Tasak ten wzmiankowany jest już przez Jana Długosza w Vitae Episcoporum Posnaniensium, opublikowanym w 1609, jako oryginalna broń z czasów rzymskich, bądź kopia wykonana na zlecenie i pobłogosławiona przez papieża Jana XIII (Długosz wspomina papieża Stefana VIII, jednak we wspomnianym okresie papież ten już nie żył). Zgodnie z podaniem „miecz” należał do świętego Piotra, który miał nim odciąć ucho Malchosa (J 18,10), sługi arcykapłana, podczas pojmania Jezusa Chrystusa w ogrodzie Oliwnym. O broni tej pisze także w 1699 roku archidiakon przy poznańskiej katedrze opisując go jako fragment miecza św. Piotra trzymany w katedralnym skarbcu, lecz kilka razy do roku pokazywany wiernym. W 1721 ukazał się także dekret Kapituły Katedralnej nakazujący przeniesienie „miecza”, jako relikwii do kapitularza, jako godniejszego miejsca.

Na Ostrów Tumski trafił w 968 jako dar Jana XIII dla biskupa Jordana lub Mieszka I. Przez wiele stuleci sądzono, że jest to replika pochodząca z X wieku, jednak badania wykonane przez naukowców z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie dotyczące kształtu i typu stopu z jakiego wykonano miecz wskazują na to, że został on wykuty w I wieku naszej ery na wschodnich rubieżach Cesarstwa rzymskiego. Natomiast przedstawiciele Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego są ostrożniejsi w ocenie wieku broni i bardziej skłonni przyjąć, że jest to średniowieczna kopia. Prof. Marian Głosek z Uniwersytetu Łódzkiego uważa, że jest to tasak powstały w XIV wieku, gdyż wcześniej broń tego typu nie była stosowana w Europie, przywołując podobne tasaki z Durham i Cluny^[1], jednak dr inż. Elżbieta Nosek i mgr inż. Janusz Stępiński z AGH zauważają, że broń tego typu znana była wcześniej na Bliskim Wschodzie^[2]. Dodatkowo Michał Błaszczyński z Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu zauważa, że podobne tasaki widnieją na starożytnych greckich wazach przedstawiających pracę rybaków^[2]. Tezy prof. Mariana Głoska są natomiast mocno krytykowane przez dr Leszka Wetesko z UAM jako pozbawione jakichkolwiek podwalin w dokumentach historycznych^[2].

Bez względu na toczący się spór naukowy oraz to, czy miecz pochodzi z I, X czy XIV wieku, jest to broń sieczna, która obok Szczerbca ma najdłuższą udokumentowaną historię w kraju.

Opis

Głownia wykuta z pojedynczego kawałka żelaza. Długość całkowita 70,2 cm (pierwotnie być może był dłuższy o 1-2 cm, skrócenie wynika z korozji końca głowni), szerokość maksymalna 9,4 cm, w odległości 10,3 cm od nasady otwór o średnicy 0,4 cm. Głowica niezachowana.

Przypisy

Bibliografia

• M. Głosek, I. Kajzer, Miecz św. Piotra z katedry poznańskiej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 1974, R. XXII.
• Z. Rola, Tajemnice Ostrowa Tumskiego, Kraków 2000, ISBN 83-7150-835-2.