Miecz w kamieniu

Miecz w kamieniu^[a] (ang. The Sword in the Stone) – animowany film produkcji Walta Disneya z 1963 roku na powieści T.H. White’a pt. Miecz dla Króla.

Premiera filmu w Polsce w kinach miała miejsce w grudniu 1969 roku w pierwszej wersji dubbingu. Drugi dubbing wydany na kasetach VHS z firmą Imperial Entertainment 19 maja 1999 roku. Film w drugiej wersji dubbingu wydany na DVD i Blu-Ray z dystrybutorem Imperial, CD Projekt i Galapagos Films.

Fabuła

Umiera król Anglii Uther, a jego następcą zostanie ten, kto wyciągnie złoty miecz uwięziony w wielkim kamieniu^[1]. Jednak nikt nie jest w stanie go wyciągnąć, a w wyniku wojny domowej przepowiednia o mieczu zostaje zapomniana.

Młody sierota, Artur^[2], nazywany też „Pryszczem”, służy na dworze możnego sir Ectora. Podczas polowania wraz z synem Ectora, Kayem zostaje wysłany po strzałę w ciemnym lasku. Tam trafia do chaty czarodzieja Merlina i jego mówiącej sowy Archimedesa^[1]. Merlin zdolny m.in. podróżować w czasie miał wizję, że Artur będzie kimś ważnym i decyduje zostać jego korepetytorem. Wraca z nim do zamku Ectora.

Ector nie bierze na poważnie Merlina, dopóki ten nie pokazuje swej magii. Ector onieśmielony tym, pozwala zostać mu na dworze, jednak spławia go umieszczając go w rozwalającej się wieży. Do zamku przybywa przyjaciel Ectora, sir Pelinore i informuje go, że ten kto wygra noworoczny turniej rycerski organizowany w Londynie, zostanie królem Anglii. Podniecony Ector trenuje Kaya do turnieju, choć skutki są na razie mizerne. Obiecuje także Arturowi bycie giermkiem Kaya.

Merlin także rozpoczyna naukę Artura jak być dobrym i sprawiedliwym^[3]. Pierwsza lekcja dotyczy fizyki i Merlin z Arturem zmieniają się w ryby. Nauka idzie dobrze, do momentu ataku szczupaka. W porę ratuje go Archimedes. Artur tłumaczy się, czemu nie był obecny przy pomocy treningu Kaya, jednak Ector nie daje temu wiary i za karę odsyła go do sprzątania kuchni. Merlin używa zaklęć, by wyręczyć Artura i w tym samym czasie nauczyć go grawitacji. Tym razem zmieniają się w wiewiórki. Komplikacji sprzysparzają im zakochane w nich samice wiewiórek.

Kucharka wpada w panikę na widok magii w kuchni. Ector niesłusznie oskarża Merlina o stosowanie czarnej magii, lecz broni go Artur. W wyniku kłótni Ector mianuje kogoś innego giermkiem Kaya. Później Merlin czując się winny zamieszania postanawia podnieść Artura i uczy go o przyszłości, w tym o latających maszynach. Zirytowany Archimedes mówi mu, że tylko zmąci to Artura a Merlin każe mu być nauczycielem. Siedzący na głowie Artura Archimedes uczy alfabetu, a następnie latania. Artur pod postacią wróbla jest ścigany przez jastrzębia i trafia do chaty wiedźmy Mim pałającej się czarną magią. Merlin jest wrogiem Mim i w samą porę ratuje Artura. Mim wobec tego wyzywa na pojedynek magów. Mimo oszukiwania przez Mim, Merlinowi udaje się wygrać pojedynek poprzez zmianę w mikroba i zarażenie Mim chorobą, którą musi ona odleżeć. Artur uczy się w ten sposób, że wiedza wygra z siłą.

Podczas Wigilii Ector i Pelinore świętują pasowanie na rycerza Kaya. Giermek, który miał partnerować Kayowi choruje, więc Ector z powrotem mianuje Artura giermkiem. Ten chce powiedzieć o tym Merlinowi, który nie przyjmuje się tego dobrze do wiadomości. Jeszcze bardziej tracący cierpliwość zarzuca Arturowi brak ambicji i żeby opanować swoje emocje tymczasowo odlatuje na Bermudy. W trakcie turnieju rycerskiego, Artur nagle przypomina sobie, że zostawił miecz Kaya w oberży. Panikuje tym bardziej, iż oberża jest zamknięta. Mimo ostrzeżeń Archimedesa wyciąga z kowadła miecz za kaplicą i wręcza go Kayowi. Wszyscy są w szoku, rozpoznając miecz przeznaczony następcy tronu angielskiego. Chcąc rozwiać wątpliwości Ector zaprowadza z tłumem chłopca do miejsca uwięzienia miecza, wsadza z powrotem w kowadło, którego nikt nie jest w stanie wyciągnąć. Artur ponownie wyciąga miecz, dzięki czemu obejmuje tron Anglii.

Artur nie jest przekonany do swej nowej roli. Nagle niespodziewanie Merlin wraca z XX-wiecznych Bermudów i mówi Arturowi, że za tysiąc lat stanie się on legendą, że ludzie napiszą o nim nakręcą film, lecz nierozumiący Artur pyta Merlina co to film. Merlin wyjaśnia, że film jest telewizją bez reklam.

Obsada głosowa

• Rickie Sorensen – Artur / Pryszcz
• Robert Reitherman – Artur / Pryszcz
• Richard Reitherman – Artur / Pryszcz
• Karl Swenson – Merlin
• Junius Matthews – Archimedes
• Martha Wentworth –
  • Wiedźma Mim,
  • stara wiewiórka
• Sebastian Cabot –
  • Sir Ector,
  • Narrator
• Norman Alden – Sir Kay
• Alan Napier – Sir Pelinore
• Barbara Jo Allen – pomywaczka
• Thurl Ravenscroft – Sir Bart
• Ginny Tyler – młoda wiewiórka
• James MacDonald – wilk
• Fred Darian – minstrel

Wersja polska

Pierwsza wersja dubbingu (1969)

Wersja polska: Studio Opracowań Filmów w Łodzi
Reżyseria: Mirosław Bartoszek
Udział wzięli:

• Adam Lewicki – Artur / Pryszcz
• Stanisław Milski – Merlin
• Irena Burawska – Minerwa^[b]
• Lena Wilczyńska – Madame Mim
• Aleksander Fogiel – Sir Ector
• Jan Tesarz – Sir Kay
• Sławomir Misiurewicz – Sir Pelinore
• Maria Białobrzeska – pomywaczka

i inni

Druga wersja dubbingu (1999)

Wersja polska: Studio Sonica
Reżyseria: Krzysztof Kołbasiuk
Tłumaczenie i dialogi polskie: Barbara Robaczewska
Kierownictwo muzyczne: Marek Klimczuk
Teksty piosenek: Marek Robaczewski
Dźwięk i montaż: Monika Jabłkowska
Organizacja produkcji: Elżbieta Kręciejewska, Beata Aleksandra Kawka
Opieka artystyczna: Michał Wojnarowski
Produkcja polskiej wersji językowej: Disney Character Voices International, Inc.
W wersji polskiej wystąpili:

• Jakub Truszczyński – Artur / Pryszcz
• Wiesław Michnikowski – Merlin
• Ryszard Nawrocki – Archimedes
• Mirosława Krajewska – Wiedźma Mim
• Sylwester Maciejewski – Sir Hektor
• Filip Borowski – Sir Kay
• Łukasz Nowicki – Sir Pelinore
• Mirosława Niemczyk – pomywaczka
• Jerzy Dominik – Sir Bart

W pozostałych rolach:

• Dariusz Dobkowski
• Roman Szafrański
• Anna Apostolakis
• Mikołaj Müller

i inni

Piosenki śpiewali:

• „Pieśń Minstrela” – Jacek Wójcicki
• „Higitus Figitus Zumba Ka Zing” – Wiesław Michnikowski
• „Hockety” – Wiesław Michnikowski
• „Kręci się nasz stary świat” – Wiesław Michnikowski, Jakub Truszczyński
• „Kręci się nasz stary świat (repryza)” – Jakub Truszczyński
• „Niepoważny stan” – Wiesław Michnikowski
• „Wiedźma Mim” – Mirosława Krajewska
• „Chór zamkowy” – Sylwester Maciejewski, Dariusz Dobkowski, Roman Szafrański
• „Niech żyje król” – Anna Mikołajczyk, Ewa Turzyńska, Borys Somerschaf, Tomasz Hynek

Premiera

Miecz w kamieniu miał oficjalną premierę w Londynie 12 grudnia 1963 roku. Do kin wszedł 18 grudnia w Wielkiej Brytanii podwójnym pokazie z Mścicielem w masce^[4][5] i 25 grudnia w Stanach Zjednoczonych w podwójnym pokazie z 200 mil do domu^[6]. Został ponownie wprowadzony do kin 22 grudnia 1972 roku, a następnie 25 marca 1983 roku wraz z krótkometrażowym Kubusiem Puchatkiem i Dniem Kłapouchego.

Film ukazał się w Polsce w grudniu 1969 roku pt. Miecz dla króla i był dystrybuowany wraz francuską aminacją Burza produkcji Japiri Films z 1965 roku^[7]. Był to ostatni film animowany Walt Disney Productions wyświetlany w Polsce w okresie PRL. Niewykluczone, że wpływ na to miała śmierć Walta Disneya.

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Miecz w kamieniu w bazie IMDb (ang.)
• Miecz w kamieniu w bazie Filmweb