Mieczysław Gwalbert Pawlikowski

Mieczysław Gwalbert Pawlikowski
Data i miejsce urodzenia	9 września 1834 Lwów
Data i miejsce śmierci	23 grudnia 1903 Kraków
Zawód, zajęcie	pisarz, dziennikarz, działacz polityczny, taternik

Mieczysław Gwalbert Pawlikowski (ur. 9 września 1834 we Lwowie, zm. 23 grudnia 1903 w Krakowie) – pisarz, dziennikarz, działacz polityczny, taternik.

Kaplica grobowa Pawlikowskich w Medyce

Życiorys

Urodził się w 1834 we Lwowie^[1] lub w Medyce^[2]. Był synem Gwalberta działającego na rzecz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich^[1][3]. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego^[1].

W czasie powstania styczniowego od 27 marca 1863 do 1 marca 1864 był pomocnikiem komisarza pełnomocnego na Galicję Wschodnią^[4]. W tym okresie od 20 kwietnia do 13 czerwca 1863 był komisarzem do szczególnych poruczeń Wysockiego, a następnie referentem policji przy naczelniku okręgu Galicji Wschodniej^[4]. Członek Komitetu Miejskiego oraz Komisji Ekspedycyjnej we Lwowie. 1 marca 1864 został aresztowany^[4]. Skazany na karę trzech lat więzienia^[4]. Od września 1864 więziony przez Austriaków w Ołomuńcu^[4]. Zwolniony w wyniku amnestii 20 listopada 1865^[4].

Później był właścicielem dóbr^[4] Medyka^[1]. Działał w ruchu liberalno-demokratycznym w Galicji. Kontynuował działalność ojca, Józefa Gwalberta Pawlikowskiego w tworzeniu ośrodka polskiej kultury w majątku Medyka. Gromadzony w Medyce księgozbiór przeniósł do Lwowa^[1][3][2]. Współzałożyciel Towarzystwa Narodowo-Literackiego (1867) i dziennika „Kraj” (1869). Wiceprezes Krakowskiego Towarzystwa Rolniczego (1879–1883).

Zakładał także pismo „Reforma” i był jego redaktorem^[2]. Był autorem utworów poetyckich (Pamiętnik pieśniarza, 1856; Ave patria, 1888), opowiadań i powieści (Plotki i prawo; Testament Napoleona, 1880; Drugi tom, 1885; Baczmaha, 1898). W publicystyce reprezentował postawy pozytywistyczne i antyklerykalne, pisał także recenzje teatralne.

Przez wiele lat jeździł w Tatry i do Zakopanego, gdzie korzystał z usług przewodnika Macieja Sieczki. Jako pierwszy przeszedł przez Zachodnie Żelazne Wrota, jako drugi wspiął się na Wysoką (razem z Adamem Asnykiem, synem Janem Gwalbertem oraz Maciejem Sieczką). Od 1874 był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego, w latach 1880–1883 jego wiceprezesem. Członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1890^[5], członek założyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie^[6].

Zmarł 23 grudnia 1903 na krakowskim Kleparzu^[3][2]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym w Medyce 28 grudnia 1903^[1]. Był żonaty z Heleną z domu Dzieduszycką (także udzielająca się podczas powstania 1863, ówczesna przewodnicząca komitetu pań we Lwowie, a po uwięzieniu męża przebywała na emigracji w Szwajcarii do 1866)^[4][3]. Jego synami byli Jan Gwalbert (1860–1939), historyk literatury polskiej, oraz Tadeusz (1861–1915), reżyser, krytyk teatralny, dyrektor teatrów^[1][3].

Bibliografia

• Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.

Przypisy

Bibliografia

• Marian Tyrowicz: Pawlikowski, Mieczysław Gwalbert Henryk (1834-1903), Politiker, Schriftsteller und Journalist. W: Österreichisches Biographisches Lexikon. (niem.)

Linki zewnętrzne

• Publikacje i rękopisy Mieczysława Gwalberta Pawlikowskiego w bibliotece Polona