Mieczysław Jonikas
 Mieczysław Jonikas (przed 1939 rokiem) (ze zbiorów NAC) | |
 Flight Lieutenant | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 _4r_BAR.svg){kind=small} _BAR.svg){kind=small}    | |
Mieczysław Jonikas (ur. 30 stycznia 1908[1] w Wilnie, zm. 1 września 1980 w Londynie) – polski pilot wojskowy, sportowy i cywilny.
Służba wojskowa
W młodości, za II Rzeczypospolitej, odbył szkolenie na pilota myśliwskiego. Po przejściu do rezerwy został przeszkolony i pracował jako pilot samolotów pasażerskich w PLL LOT[2]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 83. lokatą w korpusie oficerów rezerwy aeronautyki. Posiadał przydział w rezerwie do 5 pułku lotniczego w Lidzie[3].
W czasie II wojny światowej znalazł się w Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 305 dywizjonie bombowym Ziemi Wielkopolskiej. Jako podporucznik pilot brał udział w pierwszej akcji bojowej dywizjonu 305 – bombardowaniu zbiorników paliwa we Vlaardingen pod Rotterdamem w nocy z 24 kwietnia na 25 kwietnia 1941 roku na samolocie Vickers Wellington Mark IC[4][5][6][7].
Brał także m.in. udział w bombardowaniu Kolonii w nocy z 30 maja na 31 maja 1942 roku na samolocie Vickers Wellington Mark II, z czego zachowały się jego wspomnienia[8].
O jego udziale w bombardowaniu Akwizgranu 5 października 1942 r. wspomina Henryk Kwiatkowski[9]:
Piątego października ciągle jeszcze jako młody pilot poleciałem na wyprawę bombową z załogą zastępcy dowódcy eskadry „A” kapitana Jonikasa. Naszym celem było Aachen (Akwizgran), miasto leżące na terenie Niemiec tuż przy granicy belgijsko-holenderskiej. Wystartowaliśmy jak na pokazie, co wcale mnie nie zdziwiło, gdyż kapitan Jonikas był starym, doświadczonym pilotem – przed wybuchem wojny jako oficer rezerwy latał w Polskich Liniach Lotniczych „Lot”, a teraz brakowało mu zaledwie kilku lotów do ukończenia tury bojowej – ale później zaczął prześladować nas pech. Jeszcze nad Anglią, kiedy przechodziliśmy w pobliżu Londynu, nasza maszyna trafiła w rejon silnych wyładowań atmosferycznych. W pewnej chwili nastąpił bardzo silny błysk i huk. Okazało się, że piorun trafił w nasz samolot i spalił nadawczy aparat radiowy. Mimo iż był to wystarczający powód do zawrócenia z trasy, Jonikas zadecydował, że lecimy dalej. Pilot był spokojny, załoga też, chociaż wszyscy zdawali sobie sprawę, że w razie jakiegoś wypadku nie będziemy mogli wysłać w eter sygnałów SOS ani przekazać żadnych innych informacji.
Po wojnie służył w Royal Air Force. Przeniesiony do rezerwy 6 lipca 1951 roku w stopniu Flight Lieutenant w klasie CC[10] (pracownik cywilny RAF, który może być powołany w razie mobilizacji)[11].
Po wojnie mieszkał w Londynie. W 1950 roku przyjął obywatelstwo brytyjskie[12]. Ożeniony z Marią Walerią z domu Dajkowską[13], z którą miał dwoje dzieci: Elżbietę i Marka (Marek Jonikas ożenił się z Barbarą Romanowicz[14]). Mieczysław Jonikas po śmierci został pochowany na londyńskim cmentarzu Gunnersbury[15].
Sport lotniczy
10 października 1931 roku w Bezmiechowej na szybowcu Czajka konstrukcji Antoniego Kocjana ustanowił rekord Polski w długości lotu szybowcem: 5 godzin i 8 minut[16][17].
W 1933 roku jako przedstawiciel aeroklubu wileńskiego brał udział w locie okrężnym dookoła Polski samolotów turystycznych w ramach V Krajowych Zawodów Lotniczych. W trakcie zawodów był sześciokrotnie zmuszony do awaryjnego lądowania. Ósmego września pod koniec etapu z Łucka do Warszawy z powodu awarii smarowania silnika Jonikas nie dotarł do warszawskiego lotniska i lądował na Mokotowie na Gliniankach w okolicy ulic Słonecznej i Belwederskiej[18]. Następnego dnia wystartował do kolejnego etapu i ostatecznie zajął szesnaste miejsce[19][20].
Katastrofa samolotu pasażerskiego pod Suścem
28 grudnia 1936 roku Mieczysław Jonikas pilotował dziesięciomiejscowy samolot pasażerski PLL LOT Lockheed Electra na trasie ze Lwowa do Warszawy. Z powodu złych warunków atmosferycznych i zamarzania urządzeń sterowniczych podjął próbę przymusowego lądowania w okolicy wsi Susiec w powiecie tomaszowskim. Samolot utracił sterowność i uległ zderzeniu z ziemią. W wyniku katastrofy śmierć poniosły trzy osoby, a pilot Jonikas doznał ran ciętych, zdarcia naskórka i poparzeń.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 9172[21]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[22]
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami[22]
- Medal Lotniczy (czterokrotnie)[22]
- Srebrny Krzyż Zasługi (16 czerwca 1939)[23]
- Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej[10] (Wielka Brytania)
Przypisy
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 162, 670, tu podano, że urodził się 21 grudnia 1907.
- ↑ Robert Horbaczewski: Katastrofa pod Suścem. Kronika Tygodnia, 2012-12-20. [dostęp 2013-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 162, 670.
- ↑ Wilhelm Ratuszynski: History of No. 305 (Polish) Squadron. [dostęp 2013-06-21].
- ↑ Wojciech Zmyślony: Mieczysław Gorzeński. Polskie siły powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2013-06-21].
- ↑ Bombowiec Wellington Mk IC & Polscy Piloci. YouTube, 2010-03-02. [dostęp 2013-06-21].
- ↑ Nalot Wellingtonem & Polscy Piloci. YouTube, 2010-03-05. [dostęp 2013-06-21].
- ↑ Mieczysław Jonikas: 30/31 maja 1942 r. Bieńkowski Z., Jonikas M., Dwadzieścia pięć lat temu, [w:] Zjazd Lotników Polskich, Londyn 1967. [dostęp 2013-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)].
- ↑ Henryk Kwiatkowski: Bomby poszły. Warszawa: WYDAWNICTWO MINISTERSTWA OBRONY NARODOWEJ, 1982, s. 52. ISBN 83-11-06691-4.
- ↑ a b Second Supplement to The London Gazette of Friday, 16th November, 1951. „London Gazette”. Numb. 39386, s. 6049. Londyn: London Gazette. [dostęp 2013-06-21]. (ang.).
- ↑ RAF Reserve Classes. Air of Authority - A History of RAF Organisation, 2011-06-07. [dostęp 2013-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)].
- ↑ Naturalisation certificate: Mieczyslaw Jonikas. The National Archives. HO 334/338/11545 [dostęp 2013-06-22]. (ang.).
- ↑ Mieczysław Jonikas. Niebieska Eskadra, 2012-03-20. [dostęp 2013-06-21].
- ↑ Strona genealogiczna Marka Jonikasa. 2012-06-30. [dostęp 2013-06-22]. (ang.).
- ↑ julia&keld: Mieczysław Jonikas. Find a Grave Memorial, 2012-04-19. [dostęp 2013-06-21].
- ↑ Najważniejsze osiągnięcia Szkoły Szybowcowej w Bezmiechowej w latach 1929-1939. [dostęp 2013-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-30)].
- ↑ Robert Gujski: Czajka. RWD Historia doświadczalnych zakładów lotniczych. [dostęp 2013-06-19].
- ↑ Lot przy porywistym wietrze. 17 samolotów poleciało do Poznania. „Nowiny Codzienne”. 2 (265), s. 1, 1933-09-08.
- ↑ Przed zakończeniem lotu aparatów turystycznych. „Ilustrowany Kurier Codzienny”, s. 16, 1933-09-11.
- ↑ Finał lotu okrężnego w Warszawie. „Kurier Techniczny”. Dodatek do nr 253 Ilustrowanego Kuriera Codziennego. 6 (35), s. 2, 1933-09-12. Ilustrowany Kurier Codzienny.
- ↑ Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari. [dostęp 2013-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ a b c Jonikas Mieczysław. listakrzystka.pl. [dostęp 2020-02-04]. (pol.).
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 140, poz. 332 „za zasługi na polu lotnictwa cywilnego”.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
Media użyte na tej stronie
Insygnia stopnia Flight Lieutenant (Royal Air Force).
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
.svg)
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Royal Air Force Roundel
Baretka: Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami – II RP (1942).
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY 3.0
United Kingdom Distinguished Flying Cross ribbon
Baretka: Krzyż Walecznych (194) nadany czterokrotnie.
Baretka Medalu Lotniczego (za Wojnę 1939-45) nadanego czterokrotnie.
Mieczysław Jonikas, zdjęcie umieszczone w Ilustrowanym Kurierze Codziennym