Miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich

Mapa przedstawiająca miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich. Stan na rok 2007

W przeszłości wiele miast utraciło prawa miejskie. Przyczyny degradacji były różne, choć głównie ekonomiczne (osady były małe, a ludność pracowała najczęściej w rolnictwie), niekiedy polityczne (np. w czasach zaborów po stłumieniu powstania styczniowego).

Poniższa lista zawierać ma wszystkie zdegradowane miasta Polski. Miasta uszeregowane są według okresów historycznych, historycznych obszarów geograficznych (w tym zaborów), wreszcie według roku, w którym odebrano im status miasta.

W nawiasie podano rok, w którym miasto uzyskało prawa miejskie, ewentualnie dodatkowe informacje o statusie miasta oraz obecną przynależność administracyjną (województwo).

Wykaz wszystkich dawnych miast w porządku alfabetycznym znajduje się tutaj.

III Rzeczpospolita (1989–)

2002

27 października 2002

Polska Rzeczpospolita Ludowa (1944–1989)

1977

1 stycznia 1977

1 lutego 1977

1 sierpnia 1977

1976

2 lipca 1976

1975

27 maja 1975

1 października 1975

30 października 1975

1973

1 stycznia 1973

9 grudnia 1973

1972

1 stycznia 1972

1969

1 stycznia 1969

1964

31 grudnia 1964

1959

1 stycznia 1959

31 grudnia 1959

1957

1 kwietnia 1957

1956

20 marca 1956

1954

1 kwietnia 1954

1951

1 stycznia 1951

12 marca 1951

1 kwietnia 1951

15 maja 1951

1 czerwca 1951

1948

Ziemie Odzyskane:

15 maja 1948

Ziemie rdzenne:

1947

Ziemie Odzyskane:

1946

Ziemie Odzyskane:

1 sierpnia 1946

12 lutego 1946

brak daty

Ziemie rdzenne:

13 lutego 1946

1945

Ziemie Odzyskane:

Ziemie rdzenne:

1 grudnia 1945

Tereny okupowane przez III Rzeszę Niemiecką i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (1939–1945)

1941

1 lipca 1941

II Rzeczpospolita (1918–1939)

1939

1 kwietnia 1939

1 lutego 1939

1938

1 kwietnia 1938

1933/1934

Reforma miejska w województwach południowych

Przemiany administracyjne w kategorii miast w latach 1933–1934 w województwach południowych wymagają szczególnego omówienia.

Określenie miasto w latach międzywojennych na terenie Galicji i Kresów Wschodnich nie było jednoznaczne. Mogło odnosić się wyłącznie do charakteru prawnego miejscowości (a więc typu jednostki administracyjnej), co nie znaczyło automatycznie że „miasto administracyjne” faktycznie posiadało prawa miejskie. Mimo że większość miast prawnych prawa miejskie posiadała, wiele z nich miało zaledwie prawa miasteczka a niektóre miasta (np. Krynica, Krzeszowice, Szczakowa i Zakopane) były wręcz wsiami[49]. W wyniku reformy administracyjnej przeprowadzonej przez władze austriackie na obszarze Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim po I rozbiorze Polski (1784), miasta prawne (gminy miejskie) na terenie międzywojennej Galicji (województwa: krakowskie, lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie) należały do trzech kategorii:

  • miasta o własnym statucie
  • miasta rządzące się ustawą z 13 marca 1889 roku[52]
    • miasta należące do tej kategorii posiadały wszystkie przywileje miast (prawa miejskie), z wyjątkiem miasteczka Buczacz
  • miasta rządzące się ustawą z 3 lipca 1896 roku[53]
    • miasta należące do tej największej kategorii posiadały najczęściej przywileje a) miasteczek, rzadziej b) miast a czasem wyjątkowo (7 miejscowości) niektóre były c) wsiami

13 lipca 1933 roku weszła w życie ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, stanowiąca znoszenie miast o liczbie mieszkańców niższej niż 3000 w drodze rozporządzeń Rady Ministrów, a większych miast w drodze ustawodawczej[54]. Ustawa z 3 lipca 1896 roku przestała obowiązywać w ciągu roku od wejścia w życie ustawy (czyli do lipca 1934) przez co 40 miast i 67 miasteczek rządzących się ustawą z 1896 roku i liczących powyżej 3000 mieszkańców zostało automatycznie podniesionych do rangi miast objętych ustawą z 1889 roku[55]. Równocześnie 31 gmin miejskich będących miastami/miasteczkami rządzącymi się ustawą z 1896 roku i liczących w 1933 roku mniej niż 3000 mieszkańców, a także 8 (9[56]) gmin miejskich będących wsiami (niezależnie od liczby ludności) zostałyby według nowego prawa przekształcone w gminy wiejskie. Jednakże indywidualnymi rozporządzeniami za miasta uznano 20 mniejszych miast[57] oraz wszystkie wsie[56] stanowiące gminy miejskie[58]. Równocześnie do rzędu miast podniesiono także trzy dotychczasowe gminy wiejskie[59].

W następstwie powyższych zmian na mocy ustawy z 1933 łącznie 12 gmin miejskich (w tym 4 miasta, 7 miasteczek i jedna wieś) oraz 14 gmin wiejskich z prawami miejskimi utraciło automatycznie status miast (w dwojaki sposób – administracyjnie i historycznie):

1 sierpnia 1934[60][61]

– 12 gmin miejskich (4 na prawach miast, 7 na prawach miasteczek i 1 na prawach wsi)

– 14 gmin wiejskich na prawach miejskich (status gmin miejskich utracony jak poniżej)

Również Mielnica Podolska należała do tej grupy miast, której jednak formalnie nadano status gminy miejskiej z dniem 1 kwietnia 1934[62].

Równocześnie na mocy ustawy o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294), uwzględniającej miasta i gminy (z gromadami) jako jednostki podziału administracyjnego kraju, pojęcie miasteczka utraciło swoją administracyjno-historyczną odrębność. Łącznie 136 gmin wiejskich na prawach miasteczek (w tym 63 w granicach obecnej Polski) utraciło formalnie ten status w związku z reformą 1933/34.

– 136 gmin wiejskich na prawach miasteczek (status gmin miejskich utracony jak poniżej)

Reforma miejska w województwach zachodnich, wschodnich i centralnych

13 czerwca 1934

11 czerwca 1934

1 kwietnia 1934

1931

1928

1927

1 kwietnia 1927

1919

28 października 1919

  • Orla (1507 >> 1875-1934 miasteczko; w 1919 przez krótki czas znów miasto; podlaskie)[70]

28 maja 1919

Zabór rosyjski, Królestwo Polskie (1815–1918)

1888

7 czerwca 1888[72]

1883

13 grudnia 1883[73]

1869-1871 (reforma miejska w Królestwie Polskim)

Na mocy Ukazu do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszonego 1 (13 lipca) 1869[74], pozbawiono praw miejskich w 1870 roku 336 miast (wyjątkowo Stawiski w lutym 1871) na obszarze Królestwa Polskiego. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871. Korektą reformy było pozbawienie praw miejskich Góry Kalwarii w 1883 roku i Zawichostu w 1888 roku[75].

1 lutego 1871

– Postanowienie z 30 października (12 listopada) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 244, s. 461) (1 miasto[76]) (gubernia łomżyńska, 3/3)

13 października 1870

– Postanowienie z 28 sierpnia (9 września) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 243, s. 369) (9 miast[77]) (gubernia warszawska, 2/2)

– Postanowienie z 28 sierpnia (9 września) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 243, s. 367) (3 miasta[78]) (gubernia łomżyńska, 2/3)

28 sierpnia 1870

– Postanowienie z 17 (29) lipca 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 242, s. 193) (2 miasta[79]) (gubernia siedlecka, 2/2)

– Postanowienie z 3 (15) lipca 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 242, s. 189) (3 miasta[80]) (gubernia suwalska, 2/2)

– Postanowienie z 21 kwietnia (3 maja) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 242, s. 167) (1 miasto[81]) (gubernia radomska, 3/3)

31 maja 1870

– Postanowienie z 15 (27) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 159) (1 miasto[82]) (gubernia lubelska, 3/3)

– Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 127) (27 miast[83]) (gubernia warszawska, 1/2)

– Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 123) (16 miast[84]) (gubernia piotrkowska, 2/2)

– Postanowienie z 6 (18) marca 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 97) (8 miast[85]) (gubernia lubelska, 2/3)

– Postanowienie z 27 lutego (11 marca) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 93) (15 miast[86]) (gubernia suwalska, 1/2)

– Postanowienie z 30 stycznia (11 lutego) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 81) (17 miast[87]) (gubernia łomżyńska, 1/3)

– Postanowienie z 23 stycznia (4 lutego) 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 77) (23 miasta[88]) (gubernia piotrkowska, 1/2)

– Postanowienie z 30 grudnia 1869 (11 stycznia 1870) (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 67) (39 miast[89]) (gubernia kaliska, 1/1)

13 stycznia 1870

– Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471) (18 miast[90]) (gubernia płocka, 1/1)

– Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 465) (39 miast[91]) (gubernia lubelska, 1/3)

– Postanowienie z 12 (24) grudnia 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 461) (29 miast[92]) (gubernia siedlecka, 1/2)

– Postanowienie z 7 (19) listopada 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 425) (34 miasta[93]) (gubernia kielecka, 1/1)

– Postanowienie z 24 października (5 listopada) 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 419) (33 miasta[94]) (gubernia radomska, 2/3)

– Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415) (18 miast[95]) (gubernia radomska, 1/3)

1863

1 stycznia 1863[96]

1853

1 stycznia 1853[97][98]

1852

1 stycznia 1852[99][100]

1834

1 stycznia 1834[101][102]

1832

1 stycznia 1832[102][103]

1827

brak daty

1826

brak daty

1825

20 września 1825[104][105].

brak daty (1825)

1824

16 listopada 1824[105][106].

12 października 1824[105][107].

1822

19 listopada 1822[105][108].

16 lipca 1822[105][109].

26 lutego 1822[105][110].

15 stycznia 1822[105][111].

1821

18 grudnia 1821[105][112].

20 listopada 1821[105][113].

13 listopada 1821[105][114].

16 października 1821[105][115].

3 lipca 1821[105][116].

10 kwietnia 1821[105][117].

20 marca 1821[105][118].

1820

24 października 1820[105][119].

11 kwietnia 1820[105][120].

11 stycznia 1820[105][121].

brak daty (1820)

Księstwo Warszawskie (1807–1815)

1812

1810

1809

Miejscowości wymieniane jeszcze jako miasta w spisach galicyjskich, lecz nie zaliczone do miast po przejściu do Księstwa Warszawskiego w 1809[122]:

1807

Miejscowości wymieniane jeszcze jako miasta w Prusach Nowowschodnich[123], lecz nie zaliczone do miast po przejściu do Księstwa Warszawskiego w 1807[122]:

Równocześnie przedzielony granicą Ciechanowiec utworzył nowe miasto Ciechanowiec–Nowe Miasto. Nadano też prawa miejskie Jabłonce i Wyszonkom

Zabór rosyjski, Kresy Wschodnie (1772–1918)

(obejmuje obecnie tylko miasta w granicach Polski współczesnej)

1892

11 czerwca 1892

11 czerwca 1892 r. wszedł w życie nowy Statut Miejski, który jeszcze bardziej ograniczył samorządność miejską. Wówczas jako miasta zakwalifikowano (na obecnym terytorium Polski) tylko 4 miejscowości (Białystok, Bielsk, Goniądz i Sokółkę), natomiast 16 miast zamienionych w miasteczka pozostało jednak gminami miejskimi:

1875

29 kwietnia 1875

13 miast utraciło prawa miejskie i zostało zaliczone do miasteczek w gminach wiejskich (posiadały one jednak pewną odrębność w postaci organ samorządowych i starosty mieszczańskiego, lecz w statystykach były zaliczane do wsi):

1857

Zabór austriacki (1772–1918)

[124][125][126] (obejmuje także zmiany statusu z miasto na miasteczko)

1915

5 lipca 1915

1914

  • Mikołajów nad Dniestrem (1578; 1784 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1896 >> miasteczko; 1910 >> miasto; 1914 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; LW, Ukraina)

1910

  • Buczacz (1379; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1910 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; TP, Ukraina)

1896

  • Bolechów (1612; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; IF, Ukraina)
  • Czchów (1355; 1818 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 2000 znów miasto; małopolskie)
  • Dobrotwór (?; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1959 osiedle; LW, Ukraina)
  • Felsztyn (1380; 1855 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1945 Skeliwka; LW, Ukraina)
  • Gdów (1784-1868 miasteczko; 1879-1896 miasto M; małopolskie)
  • Gliniany (1397; 1818 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; LW, Ukraina)
  • Krystynopol (1695; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1951 znów miasto pod nazwą Czerwonogród; LW, Ukraina) – do 1951 w Polsce
  • Krzywcze Górne (?; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; TP, Ukraina)
  • Leżajsk (1397; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1933 znów miasto; podkarpackie)
  • Łańcut (1367; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1933 znów miasto; podkarpackie)
  • Łysiec (1652 jako Moczara; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 19?? osiedle; IF, Ukraina)
  • Mikołajów nad Dniestrem (1578; 1784 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1896 >> miasteczko; 1910 >> miasto; 1914 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; LW, Ukraina)
  • Narol (1672 jako Florianów; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1996 znów miasto; podkarpackie)
  • Oleszyce (1578; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1989 znów miasto; podkarpackie)
  • Piwniczna (Zdrój) (1348; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1933 znów miasto; małopolskie)
  • Przeworsk (1393; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; 1915 >> miasto; podkarpackie)
  • Skałat (1600 jako Dębno; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; TP, Ukraina)
  • Tartaków (1685; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; LW, Ukraina)
  • Zakliczyn (1558; 1818 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 2006 znów miasto; małopolskie)
  • Żmigród Nowy (1373; 1784 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1968 nazwa Nowy Żmigród; podkarpackie)
  • Wojnicz (1369; 1868 >> miasteczko; 1880 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 2007 znów miasto; małopolskie)
  • Załoźce (1511; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; TP, Ukraina)

1890

1889

1880

1879

  • Bukowsko (1720; 1784 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1900-1934 >> miasto (w gminie wiejskiej); podkarpackie)
  • Ciężkowice (1348; 1855 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1896 >> miasto; od 2000 znów miasto; małopolskie)
  • Dubiecko (1407; 1879 >> miasteczko; 1900 >> miasto; podkarpackie)
  • Dynów (1436; 1879 >> miasteczko; 1900 >> miasto; od 1946 znów miasto; podkarpackie)
  • Jaćmierz (1437; 1784 >> miasteczko; 1868>> miasto; 1879 >> miasteczko; 1900-1934 >> miasto (w gminie wiejskiej); podkarpackie)
  • Jaryczów Nowy (1618; 1879 >> miasteczko; 1896 >> miasto; 19??-1933 >> miasteczko (gmina miejska); 1934-1941 znów miasto; LW, Ukraina)
  • Jaśliska (1366; 1879 >> miasteczko; 1900 >> miasto; podkarpackie)
  • Mielnica Podolska (1373; 1818 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1896 >> miasto; 1940 >> wieś; TP, Ukraina)
  • Mikulińce (1748; 1818 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1896 >> miasto; TP, Ukraina)
  • Mrzygłód (1431; 1784 >> miasteczko; 1869 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1900-1934 >> miasto (w gminie wiejskiej); podkarpackie)
  • Nowotaniec (1444; 1784 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1900-1934 >> miasto (w gminie wiejskiej); podkarpackie)
  • Olesko (1441; 1818 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1896 >> miasto; LW, Ukraina)
  • Pomorzany (1437; 1818 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1896 >> miasto; 1940 >> wieś;LW, Ukraina)
  • Rybotycze (ok. 1600; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1900-1934 >> miasto (w gminie wiejskiej); podkarpackie)
  • Szczerzec (1397; 1879 >> miasteczko; 1896 >> miasto; 19??-1933 >> miasteczko (gmina miejska); 1934-1941 znów miasto; LW, Ukraina)

1878

1868

  • Andrychów (1767; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; od 1933 znów miasto; małopolskie)
  • Bobowa (1399; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; od 2009 znów miasto[63]; małopolskie)
  • Bolechów (1612; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; IF, Ukraina)
  • Chyrów (1528; 1868 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; LW, Ukraina)
  • Dukla (1380; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; od 1934 znów miasto; podkarpackie)
  • Grybów (1340; 1868 >> miasteczko; 1889 >> miasto; małopolskie)
  • Kołaczyce (1358; 1784 >> miasteczko; 1855 >> miasto; 1868 >> miasteczko; od 2010 znów miasto; województwo podkarpackie)
  • Frysztak (1366 jako Wisłok; 1784 >> miasteczko; 1855 >> miasto; 1868 >> miasteczko; podkarpackie)
  • Leżajsk (1397; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1933 znów miasto; podkarpackie)
  • Łańcut (1367; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1933 znów miasto; podkarpackie)
  • Piwniczna (Zdrój) (1348; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1933 znów miasto; małopolskie)
  • Przeworsk (1393; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; 1915 >> miasto; podkarpackie)
  • Skałat (1600 jako Dębno; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; TP, Ukraina)
  • Wojnicz (1369; 1868 >> miasteczko; 1880 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 2007 znów miasto; małopolskie)
  • Załoźce (1511; 1784 >> miasteczko; 1818 >> miasto; 1868 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko (gmina miejska); od 1933 znów miasto; TP, Ukraina)

1855

  • Alwernia (1778-1784 i od 1808; 1855 >> miasteczko; 1868 >> wieś targowa; 1879 >> miasteczko; małopolskie)
  • Ciężkowice (1348; 1855 >> miasteczko; 1868 >> miasto; 1879 >> miasteczko; 1896 >> miasto; od 2000 znów miasto; małopolskie)
  • Felsztyn (1380; 1855 >> miasteczko; 1879 >> miasto; 1896 >> miasteczko; od 1945 Skeliwka; LW, Ukraina)
  • Trzebinia (1765; 1855 >> miasteczko; 1889 >> wieś; od 1931 znów miasto; małopolskie)

1818

1803

(Nowa Galicja)

1784

Zabór pruski (1772–1807 i 1815–1918)

[124][125][127]

1907

1905

1895

1893

1888

8 sierpnia 1888[128]

1883

1880

1874

14 października 1874

1873

26 listopada 1873

1872

1871

28 lutego 1871

1870

1 lipca 1870[129].

1869

5 kwietnia 1869[128]

1859

10 stycznia 1859[128]

1857

23 grudnia 1857

1855

1833

1818

14 lutego 1818

1801

Nowy Śląsk:

1800

Prusy Południowe:

Prusy Nowowschodnie:

1797

1 czerwca 1797[131]

1795

1794

1793

1786

1772

Ziemie pruskie i niemieckie (do 1945)

[124][125]

1939

1 października 1939

1931

16 maja 1931[133]

1928

1 listopada 1928

1 kwietnia 1928

1926

1919

1900

1892

1874

1860

1850

1842

1830

1816

1815

1809

1800

1761

1742 (reforma miejska)

Źródło:[135]

1736

1658

1650 (ok.)

1635

1631

1627

1622

1621

1615

1608

1572

1571

1545

1540

1523

1519

1515

1500 (ok.)

1499

1497

1474

1467 lub 1468

1439

1430

1428

1419

1412

1410

1405

1400

1350

1340

1327

1326

1325

1321

1310

1295

1286

1298

1295

1293

1292

1278

1266

1260

1257

1252

1241

1237

I Rzeczpospolita (do 1795)

[124][125]

1795

1791–1794

1793

1792

1791

1790

1788

1786

1784

1781

1779

1777

1776

1775

1774

1773

1772

1770

1767

1766

1765

1763

1761

1766

1764

1752

1759

1750

1738

1734

1731

21 kwietnia 1731

3 marca 1731

1728

1724

1720

1703

1702

1700 (początek XVIII w.)

1698

1695

1683

1677

1676

1674

1673

1670

1662

1660

1658

1655

1654

1650 (poł. XII w.)

1631

1629

1620

1612

1600 (XVII/XVIII w.)

1599

1583

1582

1580

1579

1578

1577

1576

1566

1565

1563

1557

1550 (poł. XVI w.)

1548

1540

1539

1535

1533

1530

1529

1528

1526

1523

1520

1519

1510

1508

1505

1499 (koniec XV w.)

1490

1480

1460

  • Stara Nieszawa (1431; obecne miasto Nieszawa powstało jako Nowa Nieszawa w 1460 roku przez przeniesienie Starej Nieszawy (wówczas Nieszawy) 30 km w górę Wisły; obecna nazwa Starej Nieszawy to Dybów, zamek położony na terenie Torunia; kujawsko-pomorskie)

1458

1454

1439

1425

1424

1416

1415

1412

1411

1409

1400 (pocz. XV w.)

1399

1364

1356

1354

1346

1331

1312

1311

1308

1300 (pocz. XIV w.)

1298

1273

1253

1260

1251

Lokacje niepewne / niepotwierdzone

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Dz.U. z 2002 r. nr 127, poz. 1087 – Ustawa z dnia 19 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy.
  2. ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 24, poz. 103 – Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 grudnia 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach: bielskim, częstochowskim, kaliskim, przemyskim, skierniewickim i szczecińskim.
  3. ↑ a b c d Dz.U. z 1977 r. nr 3, poz. 13 – Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 stycznia 1977 r. w sprawie zniesienia niektórych miast w województwie katowickim.
  4. ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 24, poz. 103 – Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 6 lipca 1977 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach: stołecznym warszawskim, bydgoskim, ciechanowskim, gorzowskim, jeleniogórskim, leszczyńskim, nowosądeckim, olsztyńskim, ostrołęckim, poznańskim, rzeszowskim, tarnobrzeskim, toruńskim i wałbrzyskim.
  5. ↑ a b Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 144 – Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 24 czerwca 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach: bielskim, jeleniogórskim, kaliskim, płockim i toruńskim.
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 maja 1975 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach katowickim i opolskim.
  7. ↑ a b c d e f Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 88 – Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 maja 1975 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie katowickim.
  8. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 28, poz. 147 – Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 31 lipca 1975 r. w sprawie zmiany granic miasta Kraśnika w województwie lubelskim.
  9. ↑ a b c Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 198 – Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie opolskim.
  10. ↑ a b c M.P. z 1975 r. nr 34, poz. 210 – Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie zmiany nazwy miasta Kędzierzyna w województwie opolskim.
  11. ↑ a b c d e f g h i Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327 – Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1972 r. w sprawie utworzenia, zniesienia i zmiany granic niektórych miast.
  12. ↑ a b c Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1972 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast stanowiących powiaty.
  13. ↑ Dz.U. z 1973 r. nr 50, poz. 326 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1972 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Świnoujście, zniesienia powiatu wolińskiego oraz zmiany granic powiatu kamieńskiego w województwie szczecińskim.
  14. ↑ Dz.U. z 1973 r. nr 39, poz. 230 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 września 1973 r. w sprawie zmiany granic miasta Stalowa Wola oraz zmiany siedziby i nazwy powiatu niżańskiego w województwie rzeszowskim.
  15. ↑ Dz.U. z 1971 r. nr 32, poz. 297 – Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 listopada 1971 r. w sprawie zmiany granic miasta Świnoujście w powiecie wolińskim oraz zniesienia miasta Boleszkowice w powiecie chojeńskim, województwie szczecińskim.
  16. ↑ a b Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 343 – Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 1968 r. w sprawie utworzenia i połączenia niektórych miast w województwach warszawskim i katowickim.
  17. ↑ Dz.U. z 1964 r. nr 21, poz. 136 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 maja 1964 r. w sprawie zmiany granic miasta Gliwice w województwie katowickim.
  18. ↑ a b Dz.U. z 1958 r. nr 69, poz. 342 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1958 r. w sprawie utworzenia miasta Ruda Śląska stanowiącego powiat miejski w województwie katowickim.
  19. ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 64, poz. 381 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 listopada 1959 r. w sprawie połączenia miast Katowice i Szopienice w województwie katowickim.
  20. ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 24, poz. 113 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 kwietnia 1957 r. w sprawie zmiany granic m.st. Warszawy oraz zmiany granic osiedla Zielonka w powiecie wołomińskim, województwie warszawskim.
  21. ↑ Dz.U. z 1956 r. nr 7, poz. 33 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 marca 1956 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Jaworzno w województwie krakowskim.
  22. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 6, poz. 15 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 października 1953 r. w sprawie zmiany granic powiatów białostockiego i sokólskiego, utworzenia powiatu monieckiego oraz zmiany granic miasta Białegostoku w województwie białostockim.
  23. ↑ a b c Dz.U. z 1950 r. nr 58, poz. 531 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1950 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Bielsko-Biała, zmiany granic powiatów: cieszyńskiego, wadowickiego i żywieckiego, zniesienia powiatu bialskiego i utworzenia powiatu oświęcimskiego.
  24. ↑ a b c Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 509 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1950 r. w sprawie zmiany granic miast Wałbrzycha i Wrocławia.
  25. ↑ a b c Rocznik Statystyczny 1947, 1948, 1949, 1950.
  26. ↑ a b c d e f Dz.U. z 1950 r. nr 51, poz. 472 – Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 listopada 1950 r. w sprawie nadania ustroju miejskiego niektórym gminom w województwach: katowickim i warszawskim, gromadzie Hajnówka w województwie białostockim oraz zniesienia i zmiany granic niektórych miast i gmin w województwach katowickim i białostockim.
  27. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147 – Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 marca 1951 r. w sprawie zniesienia miasta Prusice w powiecie milickim, województwie wrocławskim.
  28. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 r. w sprawie zniesienia i zmiany granic niektórych powiatów oraz utworzenia i zmiany granic niektórych miast, stanowiących powiaty miejskie w województwie katowickim.
  29. ↑ a b Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 200 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic powiatu rypińskiego i wąbrzeskiego oraz połączenia miast Dobrzyń nad Drwęcą i Golub.
  30. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy.
  31. ↑ Historia dzielnicy Chropaczów. [w:] Portal miejski Swiony.pl [on-line]. [dostęp 2018-06-30].
  32. ↑ Rocznik Statystyczny (1947). statlibr.stat.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-28)].. Główny Urząd Statystyczny (Wydawnictwo zatwierdzone przez Ministerstwo Oświaty pismem Nr VI Oc.– 3118 47 z dn. 9 listopada 1947 jako książkę zalecaną do bibliotek nauczycielskich), s. 23.
  33. ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej (1948): Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 175.
  34. ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948, s. 56, 197.
  35. ↑ W 1939 roku Podjuchy, podobnie jak większość prawobrzeżnych osiedli, zostały włączone w granice tzw. Wielkiego Szczecina. W 1945 z powodu ciężkich walk o prawobrzeże Szczecina, zabudowa doznała dużych zniszczeń. Zniszczono także mosty na Odrze Zachodniej i Regalicy, co łączyło się z odcięciem Prawobrzeża od centrum Szczecina. W związku z tym Podjuchy (jak i wszystkie osiedla obecnego Prawobrzeża), przyłączono do ówczesnego powiatu gryfińskiego. Ożywienie nastąpiło po odbudowaniu mostów i przyłączeniu w 1948 tych terenów do miasta. Rocznik Statystyczny (stan na 1 kwietnia 1947) wylicza Podjuchy jako jedno z 74 miast woj. szczecińskiego. Według Rocznika Statystycznego z 1949 roku liczba miast woj. szczecińskiego wynosi już 71, co jest przesłanką o zniesieniu statusu miejskiego Podjuch, Dąbia i Dziwnowa.
  36. ↑ a b Olsztyński Dziennik Wojewódzki z 1946 r. Nr 5, poz. 77 – Okólnik Wojewody Olsztyńskiego z dnia 31 lipca 1946 r. w sprawie likwidacji gmin miejskich Kisielice i Biskupice.
  37. ↑ Olsztyński Dziennik Wojewódzki z 1946 r. Nr 5, poz. 76 – Okólnik Wojewody Olsztyńskiego z dnia 31 lipca 1946 r. w sprawie likwidacji gminy miejskiej Dąbrowno.
  38. ↑ Zarządzenie polustracyjne z 12 lutego 1946 roku, Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Olsztynie, Urząd Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski w Olsztynie, 190, k. 3.
  39. ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 4, poz. 35 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1945 r. o zmianie granic miasta Łodzi.
  40. ↑ a b c d e f Sprawozdanie sytuacyjne Powiatowego Komitetu PPS w Żarach za miesiąc lipiec 1946.
  41. ↑ Poznański Dziennik Wojewódzki – rok 1945, nr 12, poz. 88. schwiebus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-25)]..
  42. ↑ a b Po II wojnie światowej miasto znalazło się w ZSRR, gdzie zostało pozbawione praw miejskich. W 1951 powróciło do Polski na podstawie umowy o zamianie granic, pozostając miastem (oficjalnie od 1952). W Polsce owa doraźna utrata praw miejskich nie jest uwzględniana.
  43. ↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu tarnogórskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 456)
  44. ↑ Aenderung der Grenzen der Gemein­den Bielitz, Biala, Lobnitz und Bil­dung eines Am tsbezirkes Kunzendorf, „Amts-Blatt des Regierungspräsidenten in Kattowitz”, Jg. 1941, St. 15, Nr. 130, 12 kwietnia 1941, s. 71–72 [dostęp 2020-12-17] (niem.), Śląska Biblioteka Cyfrowa, sbc.org.pl (weszło w życie 1 lipca 1941 r.).
  45. ↑ Adrian Orawski, Pierwsze dni władzy ludowej, www.bielsko.biala.pl, 7 listopada 2007 [dostęp 2020-12-17].
  46. ↑ a b Dz.U.Śl. z 1939 r. Nr 2, poz. 6
  47. ↑ a b Nowe granice województwa śląskiego
  48. ↑ Dz.U. z 1937 r. nr 29, poz. 217.
  49. ↑ Według publikacji: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XV – Województwo Tarnopolskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923.
  50. ↑ Statut z dnia 14 października 1870 roku – Dz. Ust. Kraj. L. 79.
  51. ↑ Statut z dnia 6 października 1901 roku – Dz. Ust. Kraj. L. 108.
  52. ↑ Dz. Ust. Kraj. L. 24.
  53. ↑ Dz. Ust. Kraj. L. 51.
  54. ↑ Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Art. 33).
  55. ↑ Adam Janusz Mielcarek: Podziały terytorialno-administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008.
  56. ↑ a b W Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 596 Jaworzno traktowane jest jako wieś (gmina), natomiast Skorowidz Miejscowości woj. krakowskiego z 1921 traktuje je jako miasteczko podlegające ustawie z 1896 roku, a serwis internetowy Miasta Jaworzno wspomina o statusie miasta obowiązującym od 21 września 1901 (str. 9).
  57. ↑ W tarnopolskim: Husiatyn (Dz.U. z 1934 r. nr 25, poz. 187, we lwowskim: Baranów, Cieszanów, Dukla, Głogów, Janów, Jaryczów Nowy, Kańczuga, Krakowiec, Radymno, Szczerzec (Dz.U. z 1934 r. nr 28, poz. 232) i Sieniawa (Dz.U. z 1934 r. nr 45, poz. 395) oraz w krakowskim: Kalwaria, Limanowa, Muszyna, Radomyśl Wielki, Sędziszów, Tuchów, Wilamowice i Zator (Dz.U. z 1934 r. nr 28, poz. 233). Wyjątkowo tylko miasteczko Żabno (liczące ok. 2500 mieszkańców w 1933) nie wymagało osobnego rozporządzenia.
  58. ↑ We lwowskim: Borysław (Dz.U. z 1933 r. nr 62, poz. 467) i Winniki (Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 595) oraz w krakowskim: Jaworzno, Krynica, Krzeszowice, Szczakowa i Zakopane (Dz.U. z 1933 r. nr 81, poz. 596).
  59. ↑ W tarnopolskim: Chorostków (Dz.U. z 1934 r. nr 14, poz. 116), Mielnica i Tłuste (Dz.U. z 1934 r. nr 25, poz. 186).
  60. ↑ W ciągu roku od wejścia w życie ustawy.
  61. ↑ Na podstawie Skorowidzów miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: Tom XII – Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Tom XIII – Województwo Lwowskie, Tom XIV – Województwo Stanisławowskie, Tom XV – Województwo Tarnopolskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923-1925.
  62. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 25, poz. 186.
  63. ↑ a b c d Dz.U. z 2008 r. nr 137, poz. 860 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2008 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowościom statusu miasta.
  64. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1934 r. o zniesieniu ustroju miejskiego niektórych miast w województwie poznańskiem.
  65. ↑ a b c d e Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1934 r. o zniesieniu ustroju miejskiego w niektórych miastach w powiecie bielskim i sokólskim, województwie białostockiem.
  66. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 47, poz. 403 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1934 r. o zniesieniu ustroju miejskiego w mieście Władysławowie, w powiecie konińskim, województwie łódzkiem.
  67. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 7, poz. 49 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 stycznia 1934 r. o zniesieniu ustroju miejskiego w mieście Łohiszynie, w powiecie pińskim, województwie poleskiem.
  68. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 26, poz. 202 – Ustawa z dnia 10 marca 1934 r. o zniesieniu ustroju miejskiego w mieście Szereszowie w powiecie prużańskim, województwie poleskiem.
  69. ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 38, poz. 338 – Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 kwietnia 1927 r. o zniesieniu ustroju miejskiego miasta Horodno w powiecie stolińskim, województwie poleskiem.
  70. ↑ M.P. z 1919 r. nr 234, poz. 0.
  71. ↑ Dz.U.Z.C.Z.W. z 1919 r., nr 5, poz 29.
  72. ↑ Postanowienie z 30 maja (11 czerwca) 1888 o zamianie miasta Zawichosta powiatu Sandomierskiego gubernii Radmoskiéj na osadę, ogłoszone 26 lipca (7 czerwca) 1888 (Zbiór Praw, rok 1888, tom 7 (37), nr 134, str. 137)
  73. ↑ Gajewski M 1964. Zmiany administracyjne miast i osiedli 1918–1963. GUS, Warsaw.
  74. ↑ Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszone 1 (13 lipca) 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 235, s. 245–253).
  75. ↑ Maria Nietyksza: Rozwój miast i aglomeracji miejsko-przemysłowych w Królestwie Polskim, 1865-1914. Warszawa: PWN, 1986.
  76. ↑ Postanowienie z 30 października (12 listopada) 1870, ogłoszone 17 stycznia (1 lutego) 1871 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 244, s. 461).
  77. ↑ Postanowienie z 28 sierpnia (9 września) 1870, ogłoszone 1 (13) października 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 243, s. 369).
  78. ↑ Postanowienie z 28 sierpnia (9 września) 1870, ogłoszone 1 (13) października 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 243, s. 367).
  79. ↑ Postanowienie z 17 (29) lipca 1870, ogłoszone 16 (28) sierpnia 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 242, s. 193).
  80. ↑ Postanowienie z 3 (15) lipca 1870, ogłoszone 16 (28) sierpnia 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 242, s. 189).
  81. ↑ Postanowienie z 21 kwietnia (3 maja) 1870, ogłoszone 16 (28) sierpnia 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 242, s. 167).
  82. ↑ Postanowienie z 15 (27) maja 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 159).
  83. ↑ Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 127).
  84. ↑ Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 123).
  85. ↑ Postanowienie z 6 (18) marca 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 97).
  86. ↑ Postanowienie z 27 lutego (11 marca) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 93).
  87. ↑ Postanowienie z 30 stycznia (11 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 81).
  88. ↑ Postanowienie z 23 stycznia (4 lutego) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 77).
  89. ↑ Postanowienie z 30 grudnia 1869 (11 stycznia 1870), ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 67).
  90. ↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
  91. ↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 465).
  92. ↑ Postanowienie z 12 (24) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 461).
  93. ↑ Postanowienie z 7 (19) listopada 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 425).
  94. ↑ Postanowienie z 24 października (5 listopada) 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 419).
  95. ↑ Postanowienie z 17 (29) października 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415).
  96. ↑ Dziennik Praw, 1860, tom 57, s. 417.
  97. ↑ Postanowienie z dnia 23 maja (4 czerwca) 1852 r, ogłoszone13 (25) września 1852, Tom 45 s. 126–131 (Lubów).
  98. ↑ Postanowienie z dnia 23 maja (4 czerwca) 1852 r, ogłoszone13 (25) września 1852, Tom 45 s. 132–137 (Puńsk).
  99. ↑ AGAD, KRSW, 222, k. 37.
  100. ↑ Kołodziejczyk R. (1961): Zamiana miast na osady w Królestwie Polskim. „Kwartalnik Historyczny”, R. LXVIII, 1961, nr 1, s. 191–200.
  101. ↑ KKRSW nr 21, k. 73 (w AGAD).
  102. ↑ a b Mazurkiewicz, J. (1967). Likwidacja ustroju miejskiego mniejszych miast w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim w okresie przed masową zamianą miast na osady (1807-1864). Rocznik Lubelski, Lublin, s. 211–228 (s.214).
  103. ↑ KRSW nr 21, k. 73 (w AGAD).
  104. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 7,422 z dn. 20 września 1825; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  105. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Rodecki, F.B., 1830. Obraz jeograficzno-statystyczny Królestwa Polskiego. Drukarnia Antoniego Gałęzowskiego i Kompanii. Warszawa.
  106. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 23,641 z dn. 16 listopada 1824; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  107. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 22,903 z dn. 12 października 1824; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  108. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 6,590 z dn. 19 listopada 1822; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  109. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 3,937 z dn. 16 lipca 1822; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  110. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 1,070 z dn. 26 lutego 1822; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  111. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 346 z dn. 15 stycznia 1822; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  112. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 19,946 z dn. 18 grudnia 1821; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  113. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 19,414 z dn. 20 listopada 1821; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  114. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 19,253 z dn. 13 listopada 1821; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  115. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 18,674 z dn. 16 października 1821; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  116. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 16,572 z dn. 3 lipca 1821; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  117. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 15,043 z dn. 10 kwietnia 1821; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  118. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 14,646 z dn. 20 marca 1821; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  119. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 12,155 z dn. 24 października 1820; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  120. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 8333 z dn. 11 kwietnia 1820; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  121. ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 6735 z 11 listopada 1820; według Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
  122. ↑ a b Grossman, H. (1925). Struktura spoleczna i gospodarcza Księstwa Warszawskiego na podstawie spisów ludności 1808–1810 (Social and economic structure of the Warsaw Principality on the basis of the census of population 1808 to 1810). Kwartalnik Statystyczny, Warsaw.
  123. ↑ Karpiniec J 1932. Ilość osad miejskich byłej Galicji i podział ich na miasta i miasteczka. In Bujak F & Rutkowski J (eds). Roczniki dziejów społeczno-gospodarczych, 2, 1–37.
  124. ↑ a b c d Najgrakowski, M. (2009). Miasta Polski do początku XXI wieku: podstawowe informacje o datach założenia i likwidacji. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
  125. ↑ a b c d Najgrakowski, M. (2008). Miasta Wielkopolski od rozbiorów do początku XXI wieku: podstawowe informacje historyczno-administracyjne. Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego.
  126. ↑ J. Karpiniec: Ilość osad miejskich byłej Galicji i podział ich na miasta i miasteczka, w: Roczniki dziejów społeczno-gospodarczych Tom II (1932, s. 1–37), s. 29).
  127. ↑ Jelonek, Adam (1967). Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach Polski od 1810 do 1960 r. „Dokumentacja Geograficzna”, 1967, z. 3/4, 33 s. + tab. + mapa.
  128. ↑ a b c Warschauer Adolf: Die städtischen Archive in der Provinz Posen. [w] Mittheilungen der K. Preussischen Archivverwaltung; H. 5, Leipzig 1901, XL + 295 s.
  129. ↑ Wyniki spisu ludności 1.12.1871
  130. ↑ Kobyla Góra, która w 1798 roku liczyła tylko 125 mieszkańców, tak jak wiele innych najmniejszych miast w prowincji przestała być w statystykach pruskich zaliczana do ośrodków miejskich. [1]
  131. ↑ Historisch statistisch topographische Beschreibung von Südpreußen
  132. ↑ a b Zwięzła historia Dąbia. dabie2010.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]..
  133. ↑ Stadt Lagow
  134. ↑ Jedlina-Zdrój, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-12-11].
  135. ↑ Weczerka Hugo (1974). Stadt- und Marktgründungen und Stadtabgänge in Schlesien 1450–1800. „Zeitschrift für Ostforschung”, Jg. 23, 1974, H. 2, s. 193–261.
  136. ↑ Nieznana miejscowość na Ziemi Łomżyńskiej.

Bibliografia

  • Amtliches Gemeindeverzeichnis für das Deutsche Reich: auf Grund der Volkszählung 1939. Verlag für Sozialpolitik, Wirtschaft und Statistik, Paul Schmidt, 1941.
  • Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, 1993–1997, M. Najgrakowski (red.), IGiPZ PAN, Główny Geodeta Kraju, Warszawa (arkusz 13.2–13.7, autor: M. Najgrakowski).
  • Dymitrow M., 2012, The Hidden Face of Urbanity. Morphological Differentiation of Degraded and Restituted Towns in Poland in the Context of the Efficacy of the National Administrative System, Göteborg University, Göteborg.
  • Dymitrow, M. 2015. Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej / The concept of urbanity in light of the municipal reform in interwar Poland, [In] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg.
  • Dziennik Praw / Дневникъ Законовъ, 1869–1870, 1869: Vol. 69, № 235, 243, s. 244–253, 414–429, 460–473. Warszawa • 1870: Vol. 70, № 241–244, s. 66–83, 92–99, 122–131, 158–159, 166–167, 188–189, 192–193, 366–369, 460–461, Warszawa.
  • Gajewski M., 1965, Ludność miast w latach 1945–1964, GUS, Warszawa
  • Gawryszewski A., 2005, Ludność Polski w XX wieku, Monografia, 5, IGiPZ PAN, Warszawa.
  • GUS, 1923–1926, Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom I–XV [Tom I – Warszawskie (1925) • Tom II – Łódzkie (1925) • Tom III – Kieleckie (1925) • Tom IV – Lubelskie (1924) • Tom V – Białostockie (1924) • Tom VI – Ziemia Wileńska (1923) • Tom VII – Nowogródzkie (1923) • Tom VIII – Poleskie (1924) • Tom IX – Wołyńskie (1923) • Tom X – Poznańskie (1926) • Tom IX – Pomorskie (1926) • Tom XII – Krakowskie i Śląsk Cieszyński (1925) • Tom XIII – Lwowskie (1924) • Tom IX – Stanisławowskie (1924) • Tom IX – Tarnopolskie (1923)], GUS, Warszawa.
  • GUS, 1932, Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia 9 grudnia 1931 r., GUS, Warszawa.
  • GUS, 1933, Skorowidz gmin Rzeczypospolitej Polskiej. Ludność i budynki, GUS, Warszawa.
  • GUS, 1946, Powszechny sumaryczny spis ludności z dn. 14. II 1946 r., GUS, Warszawa.
  • von Holsche A C., 1800, Geographie und Statistik von West-, Süd- und NeuOstpreussen, nebst einer kurzen Geschichte des Königreichs Polen bis zu dessen Zertheilung. Tom I (Neu-Ost-preussen), Berlin.
  • Jelonek A., 1967, Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach Polski od 1810 do 1960 r., Dokumentacja Geograficzna, 3/4, IG PAN, Warszawa.
  • Kantor-Pietraga I., 2014, Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  • Karpiniec J., 1932, Ilość osad miejskich byłej Galicji i podział ich na miasta i miasteczka, [w] Bujak F., Rutkowski J. (red.), Roczniki dziejów społeczno-gospodarczych, 2, s. 1–37.
  • Kołodziejczyk R., 1979, Zamiana miast na osady w Królestwie Polskim, [w] Kołodziejczyk R. (red.), Miasta, mieszczaństwo, burżuazja w Polsce w XIX w. Szkice i rozprawy historyczne, PWN, Warszawa, s. 52–66.
  • Krótka statystyka Gubernji Królestwa Polskiego obejmująca rozległość i ludność tychże Gubernji oraz wykaz osad i gmin [Przedruk uzupełniony ze Skorowidza do Dziennika Praw, wydanego w połowie 1870 r.], 1870, Warszawa.
  • Krzysztofik R., 2006, Nowe miasta w Polsce w latach 1980–2007. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec.
  • Krzysztofik R., 2007, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficznohistoryczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  • Krzysztofik, R. & Dymitrow, M. (red.) 2015. Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg.
  • Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (2015). Research on degraded and restituted towns: Overview and state-of-the-art / Miasta zdegradowane i restytuowane. Istota problemu i zakres badań, [In] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, s. 367–368 / 369–422.
  • Kwiatek J., Lijewski T., 1998, Leksykon miast polskich, Muza, Warszawa.
  • Mazurkiewicz J., 1967, Likwidacja ustroju miejskiego mniejszych miast w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim w okresie przed masową zamianą miast na osady (1807–1864), Rocznik Lubelski, 10, s. 211–228
  • Miasta polskie w tysiącleciu. T. 1, 1965, M. Siuchniński (red.), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków.
  • Miasta polskie w tysiącleciu. T. 2, 1967, M. Siuchniński (red.), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków.
  • Mielcarek A., 2008, Podziały terytorialno-administracyjne II Rzeczypospolitej w zakresie administracji zespolonej, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
  • Najgrakowski M., 2009, Miasta Polski do początku XXI wieku. Podstawowe informacje o datach założenia i likwidacji, Dokumentacja Geograficzna, 39, IGiPZ PAN, Warszawa.
  • Nietyksza M., 1986, Rozwój miast i aglomeracji miejsko-przemysłowych w Królestwie Polskim 1865–1914, PWN, Warszawa.
  • Orts-Repertorium des Königreiches Galizien und Lodomerien mit dem Grossherzogthume Krakau, 1874, K.K. Statistische Central-Commission, Wien.
  • Rewieńska W., 1938, Miasta i miasteczka w północno-wschodniej Polsce – położenie topograficzne, rozplanowanie, fizjonomia. Studium antropogeograficzne, Uniwersytet Stefana Batorego, Wilno.
  • Siemiński J. L., 2000, Byłe (zdegradowane) miasteczka w Polsce, Przestrzeń. Informator planowania przestrzennego, 11(2/2000).
  • Skorowidz gmin Galicyi opracowany na podstawie wyników spisu ludności z dnia 31 grudnia 1900, 1907, Wiedeń.
  • Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim, 1868, Lwów.
  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1880–1895, F. Sulimirski, B. Chlebowski (red.), W. Walewskiego, Warszawa.
  • Special Orts-Repertorium von Galizien, 1886, Hölder, Wien.
  • Special Orts-Repertorium von Galizien. Neubearbeitung auf grund der Ergebnisse der Volkszählung von 31 Dezember 1890, 1893, Hölder, Wien.
  • Srokowski S. (red.), 1948, Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej, Biblioteka Samorządowca, 77, Warszawa.
  • Spórna, T., Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. 2015. Degraded and restituted towns in numbers / Miasta zdegradowane i restytuowane w liczbach, [In] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, s. 367–368 / 369–422.
  • Spórna, T., Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. 2015. Degraded and restituted towns on maps / Miasta zdegradowane i restytuowane na mapach, [In] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg.
  • Szturm de Sztrem E., 1925, Charakter prawny miast w województwach wschodnich b. dzielnicy rosyjskiej, Kwartalnik Statystyczny, 2(1), s. 217–221.
  • Trzebiński W., Borkiewicz A., 1956, Podziały administracyjne Królestwa Polskiego 1815–1918, Polska Akademia Nauk, Warszawa.
  • Uhorczak F. R., 1937, Miasta w Polsce, Lwów.
  • de Verdmon-Jacques L., 1902, Krótka monografia wszystkich miast, miasteczek i osad w Królestwie Polskiem, Drukarnia Rubieszewskiego i Wrotnowskiego, Warszawa.
  • Zmiany administracyjne miast 1945–1984, 1985, Statystyka Polski, Statystyka Regionalna, 7, GUS, Warszawa.
  • Zmiany administracyjne miast i osiedli 1918–1963, 1964, M. Gajewski, GUS, Warszawa.

Media użyte na tej stronie