Miejski Zakład Komunikacji w Pile

MZK Piła
Ilustracja
Budynek i Zajednia MZK przy ul. Łącznej
Państwo

 Polska

Siedziba

Piła

Data założenia

1 lipca 1957

Udziałowcy

Miasto Piła

brak współrzędnych

Miejski Zakład Komunikacji Sp. z o.o. w Pile – przewoźnik świadczący usługi w zakresie pasażerskiego transportu zbiorowego. Działa od 1957 roku na obszarze miasta Piły.

Historia komunikacji miejskiej w Pile

Berliet PR100 przy ul. Browarnej
Solaris Urbino IV na ul. Browarnej.
Solaris Urbino 12 III na rondzie Solidarności.
Jelcze 120M stacjonujące na zajezdni przy ul. Łącznej.

W 1927 r. uruchomiono 4 pierwsze linie autobusowe i pierwszą zajezdnię. W ciągu następnych kilku lat dodano kolejne dwie linie. Funkcjonowały one do 1945 r. Po wojnie w wyniku wielu zniszczeń komunikacji miejskiej nie udało się uruchomić. Dopiero 1 lipca 1957 r. decyzją Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu utworzono Zakład Komunikacji Miejskiej przy Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej, który uruchomił 3 linie w relacjach: Bydgoska – Roszarnia, Poznańska – Koszyce oraz Walki Młodych – Plac Inwalidów. Były one obsługiwane pojazdami Star N52, które przyjechały prosto z Targów Poznańskich. Rok później na te linie skierowane zostały także nowo zakupione Sany H01. Siedziba ZKM znajdowała się w przedwojennej zajezdni przy ul. Kujawskiej 10.

Gwałtowny rozwój komunikacji miejskiej nastąpił od 1959 r. Uruchomiono tzw. "zielone linie" nad jezioro Płotki i Jezioro Piaszczyste. Już 2 lata później uruchomiono pierwszą linię podmiejską do Ujścia. Dzięki uruchomieniu kolejnych 2 linii miejskich liczba połączeń autobusowych wzrosła tym samym do 8. W roku 1966 wycofano z autobusów konduktorów, wprowadzając jednoosobową obsadę tych pojazdów. W następnym roku (1967) rozpoczęto budowę nowej zajezdni przy ul. Łącznej, którą ukończono 29 września 1970 r. Pod koniec 1973 r. w mieście funkcjonowało 12 linii.

Rok 1975 był przełomowy dla miasta, które stało się stolicą nowego województwa. Wówczas nastąpiła rozbudowa całego układu komunikacyjnego (m.in. w związku z otwarciem nowego wiaduktu kolejowego). Na początku lat 80 zaczęto wymieniać stary tabor na nowszy. Zamiast małych, dwudrzwiowych Sanów i Autosanów H9 zaczęły pojawiać się Jelcze PR110. Na przełomie lat 1987/1988 istniało 16 linii autobusowych, a MPGK posiadało 53 autobusy. 1 grudnia 1988 r. uruchomiono dwie linie nocne. Nie miały one zbyt dużej popularności i już 31 maja 1989 r. zostały zlikwidowane.

1 października 1991 r. z MPGK została wydzielona jednostka budżetowa pod nazwą Miejski Zakład Komunikacyjny w Pile. W 1992 r. po zakupie 2 używanych pojazdów Renault PR100 (184-185)oraz czterech nowych Autosan H6 (325-328)wprowadzono sprzedaż biletów komunikacji w autobusach. Również w tym samym roku uruchomiono pierwszy punkt sprzedaży biletów komunikacji miejskiej przy Placu Konstytucji 3 Maja. Na przełomie lat 1993/1994 rozpoczęto restrukturyzację MZK w Pile. W 1994 roku, zakupiono używane autobusy marki Berliet PR100. (186-193) W 1996 roku, zakupiono pierwsze dwa niskowejściowe autobusy marki Jelcz M121MB, (334-335) po gruntowych testach przeprowadzonych w 1995. W 1996 roku zakupiono dwa Jelcze 120M (336-337). W 1997 spodziewano się dostarczenia 12 nowych fabrycznie Jelczy 120M, lecz nie doszło do tego z powodów finansowych przewoźnika. Nowe autobusy marki Neoplan N4009 (351-352) pojawiły się w grudniu 1997 roku. Były to pierwsze autobusy niskopodłogowe wprowadzone do ruchu miejskiego. Pieniądze na autobusy pochodziły z kasy miasta. W maju 1998 r. zakupiono kolejne niskopodłgowe autobusy marki Neoplan N4016 (353-360). Sfinansowano je z budżetu gminy Piła. Uruchomiono nową dyspozytornię oraz przebudowano stację diagnostyczną.

W 2000 r. MZK rozpoczął proces przekształcenia zakładu budżetowego w spółkę prawa handlowego i 29 grudnia powstał Miejski Zakład Komunikacji Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Pile. W tym samym roku w listopadzie zakupiono 5 Jelczy 120M o numerach taborowych 362-366. Na przełomie roku 2001 i 2002 dokupiono ostatnie Jelcze 120M (367-371) z zaciągniętego kredytu. W roku 2004 do obsługi linii zakupiono 3 nowe autobusy Solaris Urbino 10 (372-374). W ciągu kolejnych trzech lat zakupiono 4 pojazdy Solaris Urbino 12 (377-380) oraz 3 używane Neoplany N4016 (375-376, 381).

Na początku 2009 roku rozpisany został przetarg na dostawę 8 fabrycznie nowych autobusów niskopodłogowych na potrzeby miasta Piły, wygrany przez firmę Solaris Bus & Coach. Zakup został sfinansowany ze środków Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. Pojazdy Solaris Urbino 12 pojawiły się w mieście w okresie wakacyjnym i zastąpiły wysłużone Jelcze PR110M (11 sztuk, 314-326). Wiosną 2010 roku w ramach tego samego projektu dokupiono jeszcze 6 nowych autobusów tego typu[1]. W marcu 2010 roku ogłoszono przetarg na dostawę 6 używanych autobusów klasy midi[2]. Przetarg ponownie wygrała firma Solaris, która w październiku 2010 dostarczyła 6 autobusów Neoplan Centroliner N4411. Są to pierwsze w MZK Piła autobusy wyposażone w klimatyzację części pasażerskiej[3].

Na przełomie 2009 i 2010 roku wdrożono system Pilskiej Karty Miejskiej – biletu elektronicznego dla pasażerów kupujących bilety okresowe normalne i ulgowe oraz dla korzystających z usług komunikacji miejskiej bezpłatnie[4]. W listopadzie MZK wzbogaciło się o kolejne, nowe Solarisy o numerach 402-404. Pod koniec listopada 2012 roku MZK Piła zakupiła 4 używane autobusy marki Mercedes Citaro o numerach taborowych 405-408. W roku 2013 MZK zakupiło kolejnego używanego Mercedesa Citaro. Różnice pomiędzy nim a czterema wcześniejszymi to klimatyzacja na dachu dla części pasażerskiej i pomarańczowe kierunkowskazy. Pojazd otrzymał numer 409. MZK w Grudniu 2013 wygrało licytacje własności Amber Gold, gdzie nabyło dwa używane Mercedesy Citaro o numerach 410 i 411. Pod koniec kwietnia 2014 roku MZK Piła ogłosił przetarg na zakup i dostarczenie łodzi, która ma posłużyć jako tramwaj wodny. Przetarg wygrała firma Waterbus z Nowej Wsi. Tramwaj wodny zaczął kursować pod koniec maja 2014. Na razie tramwaj wodny wykorzystywany jako atrakcja dla mieszkańców miasta i turystów. W 2016 roku, MZK zakupiło nową, czwartą generacje Solarisa Urbino. Jest to pierwszy autobus, w innych barwach, niż pozostałe autobusy. Nosi on numer 412. W grudniu 2016 roku, MZK wygrało przetarg na dostawę 10 fabrycznie nowych autobusów z programu WRPO. W przetargu odnośnie do zakupu marki autobusów, wygrał Solaris, podając jako jedyny swoją ofertę.

Od dnia 31.07.2017 w związku z brakiem zainteresowania finansowania kursów linii 9 do Dolaszewa przez gminę Szydłowo kursy zostały wstrzymane. Była to przedostatnia linia podmiejska, linię K do Byszek zlikwidowano w 2012 oraz około roku 2004 linię 52 do Chrustowa. W 2020 roku zakład odebrał 13 nowoczesnych autobusów marki Solaris Urbino czwartej generacji. W czerwcu dotarło sześć diesli o normach Euro 6 a pod koniec września siedem hybryd. Wycofano autobusy marki Mercedes i Neoplan.

Obsługiwane linie[5]

Nr liniiTrasaLiczba przystankówTyp linii
0ZBROJNA/PĘTLA - Al. Niepodległości - Promienna - Staropolska - Al. Wyzwolenia - Śniadeckich - Dąbrowskiego - Al. Jana Pawła II - Wodna - Al. Niepodległości - Ks. Popiełuszki - Kolbe - Budowlanych - Al. Wojska Polskiego - Dzieci Polskich - Okrzei - Zygmunta Starego - Młodych - Ludowa - Roosevelta - Tucholska - Wawelska - LUTYCKA/PĘTLA

Kursy w godzinach zmianowych przez Magazynową: ... - Wawelska - Magazynowa - Strefowa - Wawelska - ...W soboty kursuje do godz. 19, a w niedziele i święta od godz. 9 do 18

23-26miejska
1LELEWELA/PĘTLA - Bydgoska - Browarna - Młodych - Zygmunta Starego - Kwiatowa - Pl. Konstytucji 3 Maja /powrót: Pl. Konstytucji 3 Maja - Towarowa - Zygmunta Starego/ - Al. Piastów - Al. Jana Pawła II - Al. Wojska Polskiego - AL. WP/DŁUGOSZA

Wybrane kursy wydłużone do Al. WP/Kamienna: ... - AL. WP/DŁUGOSZA - Al. Wojska Polskiego - AL. WP/KAMIENNAWybrane kursy wydłużone do Działek Zalesie: ... - AL. WP/DŁUGOSZA - Al. Wojska Polskiego - DW179 Piła-Dolaszewo - Dolaszewo - DZIAŁKI ZALESIE (mimo, iż linia w tym wariancie wyjeżdża poza granice miasta, traktowana jest jako miejska)Wybrane kursy wydłużone do Kamienna/Agatowa: ... - AL. WP/DŁUGOSZA - Al. Wojska Polskiego - Kamienna - KAMIENNA/AGATOWA

22-31miejska
2ZBROJNA/PĘTLA - Al. Niepodległości - Promienna - Staropolska - Al. Wyzwolenia - Al. Niepodległości - Wodna - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiaradzkiego - Libelta - Dembowskiego - Trzcianecka - Al. Poznańska - Orla - ORLA/OS. MOTYLEWO

Wybrane kursy przez Wałecką: ... - Al. Wyzwolenia - Al. Niepodległości - Wałecka - Al. Niepodległości - Wodna - ...Wybrane kursy skrócone do Al. Poznańska/Leśna: ... - Al. Poznańska - AL. POZNAŃSKA/LEŚNA

15-23miejska
3MIŁA/PĘTLA - Królewska - Al. Niepodległości - Promienna - Widok - Kazimierza Wielkiego - Al. Wyzwolenia - Śniadeckich - Łączna - Al. Powstańców Wielkopolskich - Browarna - Młodych - Zygmunta Starego - Kwiatowa - Pl. Konstytucji 3 Maja /z powrotem: Pl. Konstytucji 3 Maja - Towarowa - Zygmunta Starego/ - 1 Maja - Staromiejska - Okrzei - Dzieci Polskich - Al. Wojska Polskiego - Lotnicza - LOTNICZA/CHORWACKA

Wybrane kursy wydłużone do Kołobrzeska/UAM: ... - LOTNICZA/CHORWACKA - Lotnicza - Szybowników - Kołobrzeska - KOŁOBRZESKA/UAM

21-25miejska
4ŻERMOSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza /z powrotem: Mickiewicza - Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Al. Wojska Polskiego - Dzieci Polskich - Okrzei - Staromiejska - 1 Maja - Pl. Konstytucji 3 Maja - Towarowa - Zygmunta Starego /z powrotem: Zygmunta Starego - Kwiatowa - Pl. Konstytucji 3 Maja/ - Młodych - Ludowa - Okólna - Kusocińskiego - Głuchowska - Al. Powstańców Wielkopolskich - Łączna - Śniadeckich - Philipsa - AL. POWST. WLKP./PĘTLA

Wybrane kursy skrócone do Śniadeckich/Os. Jadwiżyn: ... - Śniadeckich - ŚNIADECKICH/OS. JADWIŻYNW soboty, niedziele i święta kursuje tylko w godzinach zmianowych (6, 14, 22)

19-24miejska
5KOSSAKA/PĘTLA - Podchorążych - Bydgoska - Okólna - Ludowa - Młodych - Zygmunta Starego - Kwiatowa - Pl. Konstytucji 3 Maja /z powrotem: Pl. Konstytucji 3 Maja - Towarowa - Zygmunta Starego/ - 1 Maja - Staromiejska - Ceglana - Pl. 9 Maja - Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego /z powrotem: Żeromskiego - Mickiewicza - Wyspiańskiego/ - ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW14/16miejska
6MŁODYCH/PĘTLA - Młodych - Browarna - Al. Jana Pawła II - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Libelta - Dembowskiego - Trzcianecka - Al. Poznańska - Motylewska - MOTYLEWSKA/WAPIENNA

Wybrane kursy przez Cichą: ... - Al. Poznańska - Cicha - Motylewska - ...Wybrane kursy wydłużone do Przemysłowa/Ceramiczna: ... - MOTYLEWSKA/WAPIENNA - Przemysłowa - PRZEMYSŁOWA/CERAMICZNAW niedzielę i święta kursuje od godz. 9 do 19

18-21miejska
8ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza - Wyspiańskiego /z powrotem: Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Pl. 9 Maja - Ceglana - Staromiejska - 1 Maja - Al. Piastów - Wodna - AL. Niepodległości - Al. Wyzwolenia - Philipsa - Al. Powstańców Wielkopolskich - AL. POWST. WLKP./PĘTLA

Kursuje tylko od poniedziałku do piątku w godzinach zmianowych (6, 14, 22)

16/18miejska
8 BisMIŁA/PĘTLA - Miła - Królewska - Al. Niepodległości - Promienna - Widok - Kazimierza Wielkiego - Al. Wyzwolenia - Al. Niepodległości - Wałecka - Al. Niepodległości - Ks. Popiełuszki - Dzieci Polskich - Kujawska - SZKOŁA PODSTAWOWA NR 5

Linia wykonuje tylko jeden kurs w jedną stronę od poniedziałku do piątku o godz. 7.22

15miejska szkolna
9ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza /z powrotem: Mickiewicza - Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Al. Wojska Polskiego - Al. Jana Pawła II - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Rydygiera - RYDYGIERA/SZPITAL14/15miejska
10ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza /z powrotem: Mickiewicza - Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Al. Wojska Polskiego - Al. Jana Pawła II - Bydgoska - Podchorążych - Kossaka - KOSSAKA/PĘTLA

Linia wykonuje tylko 2 kursy od poniedziałku do piątku w godz. po 5 i po 13

14/15miejska
12JASTRZĘBIA/PĘTLA - Jastrzębia - Przemysłowa - Motylewska - Al. Poznańska - Pl. Konstytucji 3 Maja - Al. Piastów - Al. Jana Pawła II - Browarna - Ludowa - Okólna - Kusocińskiego - Głuchowska - Al. Powstańców Wielkopolskich - Łączna - Śniadeckich - ŚNIADECKICH/OS. JADWIŻYN

Wybrane kursy wydłużone do Śniadeckich/Kotłownia: ... - ŚNIADECKICH OS. JADWIŻYN - Śniadeckich - ŚNIADECKICH/KOTŁOWNIAWybrane kursy skrócone z Przemysłowa/Ceramiczna: PRZEMYSŁOWA/CERAMICZNA - Przemysłowa - Motylewska - ...

20-24miejska
14ŚNIADECKICH/KOTŁOWNIA - Śniadeckich - Dąbrowskiego - Al. Jana Pawła II - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Rydygiera - RYDYGIERA/SZPITAL

Wybrane kursy skrócone z Śniadeckich/Os. Jadwiżyn: ŚNIADECKICH/OS. JADWIŻYN - Śniadeckich - Dąbrowskiego - ...Kursuje od poniedziałku do soboty. W niedzielę wykonuje jeden kurs z Rydygiera/Szpital po godz. 22

12/14miejska
15LELEWELA/PĘTLA - Lelewela - Bydgoska - Al. Jana Pawła II - Al. Piastów - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Rydygiera - RYDYGIERA/SZPITAL

Kursuje tylko od poniedziałku do piątku w godz. od 5 do 8 i od 13 do 17

18miejska
16ŻEROMSKIEGO/PL. INWALIDÓW - Żeromskiego - Mickiewicza - Wyspiańskiego /z powrotem: Wyspiańskiego - Rugijska - Żeromskiego/ - Pl. 9 Maja - Ceglana - Staromiejska - 1 Maja - Pl. Konstytucji 3 Maja - Siemiradzkiego - Libelta - Dembowskiego - Trzcianecka - Al. Poznańska - Cicha - Motylewska - MOTYLEWSKA/WAPIENNA

Poranne kursy skrócone do Cicha/Dembowskiego: ... - Al. Poznańska - Cicha - CICHA/DEMBOWSKIEGOJeden kurs po godz. 8 omija ulicę Cichą: ... - Al. Poznańska - Motylewska - ...Kursuje od poniedziałku do soboty. W sobotę kursuje w godz. od 9 do 16

13-18miejska
20AL. PIASTÓW/PL. KONSTYTUCJI 3 MAJA - Pl. Konstytucji 3 Maja - Al. Piastów - Wodna - Al. Niepodległości - Koszalińska - KOSZALIŃSKA/PADEREWSKIEGO

Kursuje od godz. 9 do 13 i od 16 do 19

6miejska
50MIROSŁAW - DW182 Mirosław-Ujście - Ujście Czarnkowska - Ujście Pilska - DK11 Ujście-Ługi Ujskie - Ługi Ujskie - DK11 Ługi Ujskie-Piła - Al. Poznańska - Pl. Konstytucji 3 Maja - Al. Piastów - PL. ZWYCIĘSTWA/ŚRÓDMIEJSKA

Jeden kurs o 8.38 przez Ujście/Wojska Polskiego: ... - Ujście Czarnkowska - Ujście Pilska - Ujście Wojska Polskiego - Ujście Pilska - ... Wybrane kursy przez Ługi Ujskie/Wieś (w głąb wsi) Jeden kurs o 20.58 przez Orlą: ... - Al. Poznańska - Orla - Al. Poznańska - ... Wybrane kursy skrócone z Ujście/Osiedle Górne: UJŚCIE/OSIEDLE GÓRNE - Ujście Czarnkowska - ... Wybrane kursy wydłużone do Kossaka/Pętla: ... - Al. Piastów - Al. Jana Pawła II - Al. Powstańców Wielkopolskich - Philipsa - Kossaka - KOSSAKA/PĘTLA

16-30podmiejska
50 BisUJŚCIE/UL. WOJSKA POLSKIEGO - Ujście Pilska - DK 11 Ujście-Ługi Ujskie - Ługi Ujskie (w głąb wsi) - DK11 Ługi Ujskie-Piła - Al. Poznańska - Orla - Al. Poznańska - Pl. Konstytucji 3 Maja - Al. Piastów - PL. ZWYCIĘSTWA/ŚRÓDMIEJSKA

Wykonuje jeden kurs od poniedziałku do piątku o godz. 6.46

19podmiejska szkolna
60PL. ZWYCIĘSTWA/ŚRÓDMIEJSKA - Al. Wojska Polskiego - DW179 Piła-Dolaszewo - Dolaszewo - DW179 Dolaszewo-Szydłowo - Szydłowo - JARACZEWO

Kursuje tylko od poniedziałku do piątku w wybranych godzinach

13/14podmiejska
PPL. ZWYCIĘSTWA/ŚRÓDMIEJSKA - Al. Jana Pawła II - Al. Powstańców Wielkopolskich - DK11 Obwodnica Piły - Kossaka - J. PŁOTKI/GEOVITA

Kursuje w wybranych godzinach w okresie wakacyjnym

7rekreacyjna

Tabor spółki

Autobusy
Typ autobusuprzewóz osób na wózkach Lata produkcjiLata zakupuNumery taboroweLiczba sztuk
Jelcz 120M200020003651
Solaris Urbino 10przewóz osób na wózkach 2003, 20112004, 2011372 – 374, 4044
Solaris Urbino 12przewóz osób na wózkach 2005 – 2007, 2009, 2010, 2011, 2016, 2017, 20202005-2007, 2009-2010, 2011, 2016-2017, 2020377 – 380, 382 – 395, 402, 403, 412-416, 423-42831
Solaris Urbino 12 Hybridprzewóz osób na wózkach 2018, 20202018, 2020417-422, 429-43511
Solaris Urbino 12 Electricprzewóz osób na wózkach 20212022436-4415
Wszystkie pojazdy52
Udział autobusów przystosowanych dla niepełnosprawnych we flocie99%
Średnia wieku eksploatowanego taboru autobusowego~5 lat
Tramwaje wodne
Nazwa pojazduLiczba sztukLata produkcjiLata zakupuIlość miejsc
Gordalina12014201412

Tabor eksploatowany w przeszłości

Berliet PR100 #191 w zajezdni.
Typ autobusuOkres eksploatacji
Star N521957 – 19??
San H01B1958 – 198?
San H27B1964 – 198?
San H100B196? – 198?
Autosan H9-35197? – 1991
Jelcz 272 MEX1979 – 1983
Jelcz-Berliet PR110U1981 – 1995
Jelcz PR110M1985 – 2010
Jelcz M111987 – 1995
Renault PR1001992 – 2001
Berliet PR1001994 – 2001
Autosan H6-061992 – 2005
Jelcz PR110D1995 – 1998
Jelcz M121MB1995 – 2013
Autosan H91995 – 2010
Neoplan N40091997 – 2012
Neoplan N40161998 – 2018
Jelcz 120M2001 – 2010
Neoplan N4016TD2005 – 2012
Mercedes 05302012 – 2020
Neoplan N44112010 – 2021

Testowane autobusy w Pile

Typ autobusuRok testowania
Jelcz M121MB1995
Neoplan N40161998
Jelcz M101I2001, 2003
Karosa B951.17132005
MAN NM2221997
Jelcz M121I2007
Solaris Urbino 152008
Solaris Urbino 18 Hybrid2008
Solbus SN11M2008
Scania CN280UB2009
Solaris Urbino 12 Hybrid2012, 2016
AMZ City Smile 12 LF2013
Solaris Urbino 12 electric2015, 2018

Przypisy

  1. Na wiosnę obrodziło... autobusami. pila.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)]., pila.pl
  2. Piła: MZK kupuje aż 6 używanych autobusów, infobus.pl, 2010-03-24
  3. Piła kupuje Neoplany od … Solarisa. infobus.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)]., infobus.pl, 2010-06-16
  4. Od 1 stycznia rusza Pilska Karta Miejska i zmiany w cenach biletów. pila.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]., pila.pl
  5. https://www.mzk.pila.pl/aktualnosci/zmiana-ukladu-komunikacyjnego.html

Bibliografia

  • Zuzanna Przeworska, 50 lat Komunikacji Miejskiej w Pile, Piła 2007
  • Andrzej Świątek, Piła: zarys dziejów komunikacji miejskiej, Piła 1998
  • Marcin Strzelec, 60 lat Komunikacji Miejskiej w Pile, Piła 2017

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Berl100a.jpg
Autor: Desimo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Oryginalny Berliet PR 100 MI (#191) z MZK Piła.
MZK Pila.JPG
Autor: Marcinekk2, Licencja: CC BY-SA 4.0
Miejski Zakład Komunikacji w Pile przy ul. Łącznej 4.
Berl100b.jpg
Autor: Desimo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Berliet PR100MI (#191) z MZK Piła.
Jelcz 120M -365.jpg
Autor: Pilanin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jelcze 120M na zajezdni przy ul. Łącznej
Solaris Urbino IV -412.jpg
Autor: Pilanin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Solaris w nowych barwach, obowiązujących od 2016.