Mierzeja Kurońska

Ten artykuł od 2012-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Mierzeja Kurońska^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Litwa  Rosja
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	V
Numer ref.	994
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2000 na 24. sesji
Położenie na mapie Litwy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Mierzeja Kurońska
55°19′30,9″N 21°00′43,3″E/55,325250 21,012028
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Landsat

Mierzeja Kurońska (lit. Kuršių nerija, ros. Куршская коса [Kurszskaja kosa], łot. Kuršu kāpas) to wąski, długi półwysep, w postaci piaszczystego wału, w południowo-wschodniej części wybrzeża Morza Bałtyckiego. Jest ona półwyspem podrzędnym Półwyspu Sambijskiego. Mierzeja oddziela Zalew Kuroński od otwartego Morza Bałtyckiego.

• Długość: 98 km (w tym 50 km na Litwie)
• Szerokość: od 400 metrów w rejonie Sarkawy(lit.) do 3800 metrów w rejonie przylądka Bulwiko, na północ od Nidy^[1].

Mierzeja jest podzielona pomiędzy Rosję (część południowa) i Litwę (część północna). Znajdują się na niej drugie pod względem wysokości kompleksy wydm w Europie po Zatoce Biskajskiej. Cały obszar litewskiej części mierzei jest administracyjnie w granicach miast Nerynga i Kłajpeda. W 1991 utworzony został Park Narodowy Mierzei Kurońskiej obejmujący obszar mierzei wraz z przyległymi obszaram morza i zalewu.

W 2000 r. Mierzeja Kurońska została zapisana na liście światowego dziedzictwa UNESCO^[2].

Historia

W X-XI wieku mierzeja była zamieszkana przez wikingów, którzy zamieszkiwali okolice dzisiejszego osiedla Rosity. Pierwsze ślady ich obecności zostały znalezione przez niemieckich archeologów w 1893 roku, jednak dopiero w 2008 roku w trakcie rosyjskich prac ustalono, że było to ich stałe miejsce zamieszkania^[3].

Nazwa pochodzi od bałtyjskiego plemienia Kurów, którzy do średniowiecza zamieszkiwali zachodnią część obecnej Litwy i Łotwy. Po wyludnieniu w okresie podbojów krzyżackich z północy napłynęli rybacy pochodzący z obszaru późniejszego Księstwa Kurlandzkiego. Jeszcze na początku XX w. podróżnych zaskakiwała możliwość porozumienia się z niektórymi miejscowymi, poza niemieckim, również przy użyciu łotewskiego. Po II wojnie światowej tak jak w całym b. Okręgu Kłajpedzkim ludność autochtoniczna została wysiedlona.

Początkowo Mierzeja Kurońska była zalesiona. Na początku XVIII w. przez mierzeję przebiegał szlak pocztowy z Europy Zachodniej do Rosji. Wzrost populacji i nadmierny wypas bydła doprowadził do zniszczenia delikatnej roślinności, a lasy zostały przetrzebione. W roku 1757, w czasie wojny siedmioletniej, armia rosyjska na potrzeby drewna do budowy setek łodzi o płytkim zanurzeniu, które miały być wykorzystane do oblężenia Królewca, wycięła pozostałe lasy. W następnych dziesięcioleciach wiatr naniósł zwały piachu, doprowadziło to do nieodwracalnego zniszczenia tego obszaru - lasy zajmowały wtedy tylko około 10% terenu mierzei.

Georg David Kuwert, pracownik poczty wraz ze swym ojcem, Gottliebem, chciał odtworzyć pierwotny leśny krajobraz. W roku 1825 przystąpili do ponownego zalesiania mierzei, kontynuowanego przez ponad sto lat. Wzmocniono grunt specjalną odmianą głęboko ukorzeniającej się trawy oraz teren obsadzono różnymi odmianami wytrzymałych sosen i brzóz. Doprowadziło to do stanu obecnego, gdzie około 75% tego obszaru jest zalesione, a wydmy zajmują 12% lądu^[4].

Turystyka

Mierzeja Kurońska odwiedzana jest przez około 8 tys. osób dziennie. Na mierzei występuje około 900 gatunków roślin. Lasy zamieszkują łosie, sarny, lisy i dziki oraz ponad 100 gatunków ptaków, a każdego roku migruje tędy ok. miliona ptaków. Można tu też uprawiać windsurfing i żeglarstwo. Istnieją również liczne muzea, które prezentują jantarową biżuterię. W Sarkawie znajduje się Muzeum Państwowego Przyrodniczego Parku Narodowego "Mierzeja Kurońska", a nieopodal w Piłkopie(lit.) tzw. Tańczący las, utworzony przez drzewa powyginane w kierunku wschodnim^[5].

Zobacz też

• Mierzeja Helska
• Mierzeja Wiślana
• Ùrbo kálnas

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Mierzeja kurońska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 928 .