Mierzeja Kurońska

Mierzeja Kurońska[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Litwa
 Rosja

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

V

Numer ref.

994

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2000
na 24. sesji

Położenie na mapie Litwy
Ziemia55°19′30,9″N 21°00′43,3″E/55,325250 21,012028
Landsat

Mierzeja Kurońska (lit. Kuršių nerija, ros. Куршская коса [Kurszskaja kosa], łot. Kuršu kāpas) to wąski, długi półwysep, w postaci piaszczystego wału, w południowo-wschodniej części wybrzeża Morza Bałtyckiego. Jest ona półwyspem podrzędnym Półwyspu Sambijskiego. Mierzeja oddziela Zalew Kuroński od otwartego Morza Bałtyckiego.

  • Długość: 98 km (w tym 50 km na Litwie)
  • Szerokość: od 400 metrów w rejonie Sarkawy(lit.) do 3800 metrów w rejonie przylądka Bulwiko, na północ od Nidy[1].

Mierzeja jest podzielona pomiędzy Rosję (część południowa) i Litwę (część północna). Znajdują się na niej drugie pod względem wysokości kompleksy wydm w Europie po Zatoce Biskajskiej. Cały obszar litewskiej części mierzei jest administracyjnie w granicach miast Nerynga i Kłajpeda. W 1991 utworzony został Park Narodowy Mierzei Kurońskiej obejmujący obszar mierzei wraz z przyległymi obszaram morza i zalewu.

W 2000 r. Mierzeja Kurońska została zapisana na liście światowego dziedzictwa UNESCO[2].

Historia

W X-XI wieku mierzeja była zamieszkana przez wikingów, którzy zamieszkiwali okolice dzisiejszego osiedla Rosity. Pierwsze ślady ich obecności zostały znalezione przez niemieckich archeologów w 1893 roku, jednak dopiero w 2008 roku w trakcie rosyjskich prac ustalono, że było to ich stałe miejsce zamieszkania[3].

Nazwa pochodzi od bałtyjskiego plemienia Kurów, którzy do średniowiecza zamieszkiwali zachodnią część obecnej Litwy i Łotwy. Po wyludnieniu w okresie podbojów krzyżackich z północy napłynęli rybacy pochodzący z obszaru późniejszego Księstwa Kurlandzkiego. Jeszcze na początku XX w. podróżnych zaskakiwała możliwość porozumienia się z niektórymi miejscowymi, poza niemieckim, również przy użyciu łotewskiego. Po II wojnie światowej tak jak w całym b. Okręgu Kłajpedzkim ludność autochtoniczna została wysiedlona.

Początkowo Mierzeja Kurońska była zalesiona. Na początku XVIII w. przez mierzeję przebiegał szlak pocztowy z Europy Zachodniej do Rosji. Wzrost populacji i nadmierny wypas bydła doprowadził do zniszczenia delikatnej roślinności, a lasy zostały przetrzebione. W roku 1757, w czasie wojny siedmioletniej, armia rosyjska na potrzeby drewna do budowy setek łodzi o płytkim zanurzeniu, które miały być wykorzystane do oblężenia Królewca, wycięła pozostałe lasy. W następnych dziesięcioleciach wiatr naniósł zwały piachu, doprowadziło to do nieodwracalnego zniszczenia tego obszaru - lasy zajmowały wtedy tylko około 10% terenu mierzei.

Georg David Kuwert, pracownik poczty wraz ze swym ojcem, Gottliebem, chciał odtworzyć pierwotny leśny krajobraz. W roku 1825 przystąpili do ponownego zalesiania mierzei, kontynuowanego przez ponad sto lat. Wzmocniono grunt specjalną odmianą głęboko ukorzeniającej się trawy oraz teren obsadzono różnymi odmianami wytrzymałych sosen i brzóz. Doprowadziło to do stanu obecnego, gdzie około 75% tego obszaru jest zalesione, a wydmy zajmują 12% lądu[4].

Turystyka

Mierzeja Kurońska odwiedzana jest przez około 8 tys. osób dziennie. Na mierzei występuje około 900 gatunków roślin. Lasy zamieszkują łosie, sarny, lisy i dziki oraz ponad 100 gatunków ptaków, a każdego roku migruje tędy ok. miliona ptaków. Można tu też uprawiać windsurfing i żeglarstwo. Istnieją również liczne muzea, które prezentują jantarową biżuterię. W Sarkawie znajduje się Muzeum Państwowego Przyrodniczego Parku Narodowego "Mierzeja Kurońska", a nieopodal w Piłkopie(lit.) tzw. Tańczący las, utworzony przez drzewa powyginane w kierunku wschodnim[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. Куршская коса, [w:] Aleksandr Prochorow, Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 30, Moskwa 1969–1978 (ros.).
  2. Куршская коса, Гринпис России [dostęp 2017-06-24] (ros.).
  3. Альберт Адылов, Ежедневная информационная газета "Калининградская правда" / Жизнь / Дюна Коралленберг открывает тайны, 12 kwietnia 2012 [dostęp 2017-06-24] [zarchiwizowane z adresu 2012-04-12].
  4. Куршская коса, www.nhpfund.ru [dostęp 2017-06-24] (ros.).
  5. Adam Hlebowicz: Kaliningrad bez wizy. Gdansk: Oskar, 2012. ISBN 978-83-63709-17-4.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Curonian Spit NP 05-2017 img15 Epha Dune.jpg
Autor: A.Savin (WikiCommons), Licencja: FAL
Curonian Spit in Kaliningrad Oblast (Russia). Epha Dune.
Curonian Lagoon.jpg
Curonian Lagoon