Mihály Babits

Mihály Babits

Babits Mihály

Portret i podpis Babitsa z 1935 r.
Data i miejsce urodzenia	26 listopada 1883 Szekszárd
Data i miejsce śmierci	4 sierpnia 1941 Budapeszt
Narodowość	węgierska
Język	węgierski
Dziedzina sztuki	poezja, publicystyka, tłumaczenia
Muzeum artysty	Babits Mihály Emlékház, Szekszárd

Mihály Babits

Mihály Babits de Szentistván^[1] (ur. 26 listopada 1883 w Szekszárdzie, zm. 4 sierpnia 1941 w Budapeszcie) – węgierski pisarz, tłumacz literatury i publicysta^[2].

Życiorys

Pochodził z rodziny szlacheckiej^[2]. Babits studiował w latach 1901-1905 filologię węgierską, francuską i łacińską na uniwersytecie w Budapeszcie^[3], gdzie rozbudziły się jego zainteresowania filozofią Schopenhauera i Nietzschego. Podziwiał też swego nauczyciela László Négyesyego.

Po skończonych studiach pracował jako nauczyciel w Szegedzie (1906-1908), Fogarasie (1908-1911), Ujpeszcie (1911) i Budapeszcie (1912-1918). Oprócz tego tłumaczył literaturę m.in. : Sofoklesa, Goethego, Shakespeare’a, Wilde’a, Baudelaire’a i Dantego na węgierski, był również jednym z redaktorów czasopisma „Nyugat” (1916). W czasie rządów rad robotniczych na Węgrzech (1919) został profesorem budapeszteńskiego uniwersytetu, jednakże po klęsce rewolucji pozbawiono go tej funkcji.

W 1921 roku ożenił się z poetką Sophie Török (Ilona Tanner), w 1923 przeniósł się do Esztergomu (Ostrzyhomia) i w 1927 został członkiem Towarzystwa im. Kisfaludych. W 1937 zachorował na raka krtani, zmarł po czterech latach zmagań z chorobą w 1941. Wraz z jego śmiercią skończyła się w węgierskiej literaturze tzw. „Epoka „Nyugat”“.

W Szekszárdzie, w jego domu rodzinnym, znajduje się obecnie poświęcone mu muzeum, a w samym mieście jego dwa pomniki.

Nagrobek Babitsa na peszteńskim cmentarzu Kerepesi

Twórczość

Jego poezja jest bardzo różnorodna, często wzniosła. Czasem jednak, gdy temat tego wymaga, jak np. w wierszu Rákospalota 23. Május, opisującym krwawe stłumienie demonstracji robotniczej w 1912, bywa ekspresjonistyczna. Również jego wiersze antywojenne (przeciw I wojnie) posługują się podobnymi środkami wyrazu. Babits był radykalnym pacyfistą. W swych powojennych wierszach dokonywał symbiozy pacyfizmu z katolicyzmem, łącząc je w głębokim humanizmie. Babits dostrzegał poezję jako narzędzie proroka i czuł się w moralnym obowiązku ostrzegania i kierowania czytelnikiem, co uwidacznia się np. we fragmencie: „gdyż, współwinny jest, kto w obliczu grzechu milczy“.

Wybór dzieł

• Levelek Iris koszorújából, Wiersze 1909 (Liście z wianka Iris)
• Herceg, hátha megjön a tél is! Wiersze 1911 (Cóż książę, gdy będzie zima)
• Recitatív, Wiersze 1916 (Recytująco)
• A gólyakalifa, Powieść, Budapeszt 1916 (Kalif bocian)
• Irodalmi problémak, 1917 (Problemy literackie)
• A Nyugatalanság völgye, Wiersze 1920 (Dolina niepokoju)
• Karácsonyi Madonna, 1920
• Timár Virgil fia, Powieść 1922 (Syn Virgiliusa Timára)
• Kártyavár, Powieść 1924 (Domek z kart)
• Sziget és tenger, Wiersze 1925 (Wyspa i morze)
• Halál fiai, Powieść 1927 (Synowie śmierci)
• Az istenek halnak, az ember él, Wiersze 1929 (Bogowie umierają, człowiek żyje)
• Versenyt az esztendőkkel, Wiersze 1933 (Wyścig z biegiem lat)
• Elza pilóta vagy a tökéletes társadalom, Powieść 1933 (Pilotka Elsa, lub społeczeństwo doskonałe)
• Jónás könyve, opowiadania 1940 (Księga Jonasza)
• Az európai irodalom története, 1941 (Wiersze literatury europejskiej)

Przypisy

Zobacz też

• „Nyugat”

Linki zewnętrzne

• Mihály Babits Museum