Mikałaj Marcinczyk

Data i miejsce urodzenia

3 grudnia?/ 16 grudnia 1901
Kubielniki

Data i miejsce śmierci

23 maja 1980
Grodno

Mikałaj Marcinczyk (biał. Мікалай Марцінчык, ur. 3 grudnia?/ 16 grudnia 1901 w Kubielnikach, zm. 23 kwietnia 1980 w Grodnie) – białoruski działacz społeczno-polityczny, lekarz, publicysta, autor pamiętników, represjonowany przez władze polskie i radzieckie.

Życiorys

Urodził się 3 (16) grudnia 1901 roku we wsi Kubielniki w powiecie grodzieńskim guberni grodzieńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1921 roku, po tym, jak Grodzieńszczyzna znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej, Marcinczyk został jednym z założycieli Białoruskiego Związku Studentów, a następnie jednym z jego kierowników i redaktorem czasopisma „Studenckaja Dumka”. Brał udział w konferencji założycielskiej Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady w 1925 w Gdańsku. Od roku 1925 był sekretarzem, a od 1934 zastępcą przewodniczącego Zarządu Głównego TBSz.

W 1926 roku należał do zarządu Białoruskiego Komitetu Narodowego w Wilnie[1]. W 1927 ukończył studia na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie i w tym samym roku zaczął wykładać chemię i anatomię w Gimnazjum Białoruskim w Wilnie. Jednocześnie pracował jako lekarz w uniwersyteckiej klinice. Był osobistym lekarzem Michała Zabejdy-Sumickiego[2].

W 1927 i 1930 aresztowany. W 1931 wysłany do wsi Narewka pod dozór policji.

W latach 30. został oskarżony przez prasę KP(b)B i KPZB o „współpracę z władzami polskimi i próby odwrócenia TBSz z drogi walki narodowo-wyzwoleńczej”. Wskutek tego zrezygnował z działalności społecznej i politycznej.

Od 1944, kiedy grodzieńczyzna weszła w skład Białoruskiej SRR, Marcinczyk został głównym lekarzem szpitala zakaźnego w Grodnie. Aresztowany przez organy Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego w 1948. 12 marca 1949 skazany na 10 lat łagrów i zesłany do Workuty, gdzie pracował jako lekarz w obozowym szpitalu. Zrehabilitowany w 1956.

Po opuszczeniu łagru powrócił do Grodna, gdzie pracował w szpitalu obwodowym. Pozostawił pamiętniki[3].

Siostra Mikałaja, Luba Marcinczyk, była żoną Alaksandra Audzieja[4].

Przypisy

  1. ↑ Рэдкал.: М. В. Біч і інш.: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. T. 1: А — Беліца. Mińsk: „Biełaruskaja Encykłapiedyja” im. Piatrusia Brouki, 1993, s. 449. ISBN 5-85700-074-2. (biał.).
  2. ↑ І. Астраўцова. Вядомы тэнар лячыўся пісьмамі. „Birża Informacii”. 151, 2001-01-11. Grodno. [dostęp 2016-06-04]. (biał.). 
  3. ↑ Леанід Маракоў: Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. 1794-1991. T. 2. [dostęp 2017-03-09]. (biał.).
  4. ↑ Леанід Галяк: Успаміны. T. 1,2. Stany Zjednoczone: Letapis, 1982,1983. [dostęp 2017-03-09]. (biał.).