Mikałaj Statkiewicz

Mikałaj Statkiewicz
Мікалай Статкевіч
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 sierpnia 1956
Ladno, rejon słucki

Przewodniczący Białoruskiej Socjaldemokratycznej Hramady
Okres

od lipca 1995
do 29 czerwca 1996

Przynależność polityczna

Białoruska Socjaldemokratyczna Hramada

Poprzednik

Aleh Trusau

Następca

stanowisko zlikwidowane

Przewodniczący Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Ludowa Hramada)
Okres

od 29 czerwca 1996, ostatnio wybrany 27 listopada 2007

Przynależność polityczna

Białoruska Socjaldemokratyczna Partia (Ludowa Hramada)

Następca

Anatol Laukowicz

Odznaczenia
Medal „Za nienaganną służbę” III Klasy (ZSRR)

Mikałaj (Mikoła) Statkiewicz (biał. Мікала́й (Міко́ла) Ві́ктаравіч Статке́віч, ur. 12 sierpnia 1956 we wsi Ladno w rejonie słuckim) – białoruski polityk, lider opozycyjnej Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Ludowa Hramada), Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Hramada) oraz Ruchu Europejskiego.

Życiorys

Urodzony w rodzinie nauczycieli[1]. W 1978 ukończył studia na Wyższej Inżynieryjnej Uczelni Przeciwlotniczo-Rakietowej w Mińsku (WIUPR), otrzymując tytuł inżyniera radioelektroniki. W latach 1978–1982 służył w Armii Czerwonej w obwodzie murmańskim na północy ZSRR. Tam też został członkiem KPZR, którą opuścił w 1991 na znak protestu przeciwko pacyfikacji Wilna. Kandydat nauk technicznych, podpułkownik rezerwy. W lipcu 1995 wybrany na stanowisko przewodniczącego Białoruskiej Socjaldemokratycznej Hramady, na miejsce odwołanego Aleha Trusaua. Po zjednoczeniu BSdH z Partią Zgody Ludowej został przewodniczącym powstałej w jego wyniku Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii (Ludowa Hramada). Był założycielem Białoruskiego Zjednoczenia Wojskowych.

31 maja 2005 został skazany razem z Pawłem Siewaryńcem przez Centralny Sąd Okręgowy w Mińsku na podstawie art. 342 kodeksu karnego na trzy lata pracy resocjalizacyjnej za organizację protestów opozycji po październikowym referendum w sprawie wyborów parlamentarnych. Rok później został uznany za więźnia sumienia przez Amnesty International. W lipcu 2007 został przedterminowo zwolniony z więzienia.

Zapowiedział start w wyborach prezydenckich 2010[2].

Udział w wyborach prezydenckich w 2010 roku

Mikałaj Statkiewicz uczestniczył w demonstracji w Mińsku przeciwko sfałszowaniu wyników wyborów prezydenckich wieczorem 19 grudnia 2010 roku. W czasie, gdy milicja i wojsko zaczęły bić i aresztować jej uczestników, opuścił miejsce demonstracji taksówką, której zajechały drogę dwa samochody osobowe i został uprowadzony[3] do izby śledczej białoruskiego KGB, gdzie od chwili porwania prowadził głodówkę protestacyjną[4] i odmawiał zeznań[5].

Represje wobec współpracowników

W nocy z 22 na 23 grudnia, w czasie fali represji wobec opozycji po wyborach prezydenckich, aresztowany został Siarhiej Marcalou, szef sztabu wyborczego Mikałaja Statkiewicza. Marcalou został zabrany z pociągu relacji Mińsk – Warszawa, którym jechał do Warszawy, na zaproszenie nadającej z Polski, białoruskojęzycznej stacji telewizyjnej Biełsat TV. Zatrzymania dokonali białoruscy pogranicznicy w Brześciu, na granicy polsko-białoruskiej. Do rana 24 grudnia przetrzymywany był w najbliższym oddziale rejonowym milicji. Tego samego dnia wieczorem rodzina Marcaleua otrzymała telefon z białoruskiego KGB, że ten znajduje się w izolatce śledczej tej instytucji i jest podejrzany w sprawie o organizację masowych niepokojów w Mińsku 19 grudnia[6].

Proces i wyrok

W 2011 roku sąd rejonu lenińskiego Mińska skazał go na 6 lat więzienia za organizację masowych zamieszek 19 grudnia 2010 roku[7], potem po wypuszczeniu bywał znowu wielokrotnie aresztowany i skazywany. W 2020 roku został zatrzymany z kandydatem na prezydenta Siarhiejem Cichanouskim i współpracownikami, oskarżonymi na podstawie art. 293 Kodeksu Karnego („Organizacja masowych zamieszek z przemocą wobec osób, pogromów, podpaleń, niszczenia mienia lub zbrojnego oporu wobec przedstawicieli władz”)[8], a w grudniu 2021 skazany na 14 lat[9].

Poglądy

W swoim programie wyborczym był za reformą edukacji, wprowadzeniem bezpłatnych studiów wyższych i możliwość wyboru miejsca pracy (obecnie państwo kontroluje przydział stanowisk pracy dla absolwentów uczelni państwowych). Polityk uważał, że gospodarkę i przemysł należy zmodernizować, pozyskać nowe inwestycje i wprowadzić nowe technologie; inwestorom ułatwić wejście na rynek poprzez ulgi podatkowe, usunięcie systemu kontraktowego, który łamał prawa pracowników. Optował za przywróceniem ulg dla najbiedniejszej części społeczeństwa.

W kwestii prawa wyborczego Statkiewicz był zwolennikiem likwidacji przedterminowych wyborów i uświadomienie społeczeństwu, że ma wpływ na wyniki głosowania. Dlatego przed wyborami prezydenckimi apelował o nieoddawanie swoich głosów przed wyznaczonym terminem, o wyłanianie wśród społeczeństw lokalnych własnych obserwatorów, o żądanie publicznego liczenia głosów po zakończeniu głosowania[10].

Życie prywatne

Mikałaj Statkiewicz jest żonaty z Maryną Adamowicz[7]. Jego dziadek został aresztowany w okresie Wielkiego Terroru i zginął w Słucku w styczniu 1938 r.[11]

Przypisy

  1. Biografia Mikałaja Statkiewicza na stronie „Kto jest kim w Republice Białorusi”. who.bdg.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-06)]. (ros.).
  2. Зміцер Панкавец, Мілінкевіч абвесціць пра старт выбарчай кампаніі 3 мая, Nasza Niwa z 28 kwietnia 2010 (biał.).
  3. Aleś Daszczynski: Haurucikau zajaulaje ab wykradańni i źniknieńni Statkiewicza. Radio Swaboda, 2010-12-21 12:56. [dostęp 2010-12-21]. (biał.).
  4. ZP: Mikoła Statkiewicz treci dzień trymaje haładouku. Nasza Niwa, 2010-12-21 23:03. [dostęp 2010-12-21]. (biał.).
  5. Tatjana Korowienkowa: Statkiewicz otkazałsia ot daczy pokazanij i objawił hołodowku w SIZO KGB. BiełaPAN, 2010-12-22 12:29. [dostęp 2010-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-23)]. (ros.).
  6. Kiraunik sztabu Statkiewicza Siarhiej Marcelau znajduje się w SIZA KDB. [dostęp 2010-12-18].
  7. a b Mikoła Statkiewicz budzie siadzieć u Szkłowie. Nasza Niwa, ЗП 2011-06-06 16:58. [dostęp 2011-06-07]. (biał.).
  8. Nikolai Statkevich is 65! A look back at the politician’s recent actions, belsat.eu [dostęp 2021-12-14] (ang.).
  9. Belarus jails opposition leader’s husband for 18 years, the Guardian, 14 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-14] (ang.).
  10. Priedwybornaja programma kandidata w priezidienty Riespubliki Biełaruś Statkiewicza H. W.. NewsBY.org – Nowosti Biełarusi, 2010-11-29. [dostęp 2010-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-23)]. (ros.).
  11. У Слуцкім раёне на месцах масавых расстрэлаў устаноўлены і асвечаны Крыжы Памяці, Nowy Czas [dostęp 2020-12-16].

Media użyte na tej stronie

10YearsServiceUSSRRibbon.png
Soviet 10 Years Service Ribbon.
Flag of Belarus (1918, 1991–1995).svg
Flag of Belarus in 1991—1995
Mikalai Statkevich.JPG
Mikalai Statkevich, a candidate for the Belarusian presidency