Mikołaj Antoni Koiszewski

Mikołaj Antoni Koiszewski

pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	14 listopada 1885 Warszawa
Data i miejsce śmierci	9 listopada 1942 Auschwitz-Birkenau
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie na Wschodzie Wojsko Polskie
Jednostki	I Korpus Polski 12 pułk ułanów XIII Brygada Kawalerii
Stanowiska	dowódca pułku dowódca brygady
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Mikołaj Antoni Koiszewski (ur. 14 listopada 1885 w Warszawie, zm. 9 listopada 1942 w Auschwitz-Birkenau) – oficer armii rosyjskiej, Wojska Polskiego na Wschodzie i Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Mikołaja (1850–1914), generała majora Armii Imperium Rosyjskiego, i Jadwigi z Kraszewskich (1857–1944)^[1]. Był starszym bratem Spirydiona (1886–1978), również pułkownika kawalerii.

W 1904, po ukończeniu nauki w korpusach kadetów w Niżnym Nowogrodzie i Połtawie, wstąpił do rosyjskiej Michałowskiej Szkoły Kawalerii. Po jej ukończeniu skierowany do 5 Litewskiego pułku ułanów. W armii rosyjskiej walczył na frontach I wojny światowej. Pod Dryświatami został kontuzjowany^[2].

W 1917 wstąpił do I Korpusu Polskiego, a po jego rozwiązaniu, do 5 Dywizji Syberyjskiej. W lipcu 1920 wrócił do kraju. 6 września tego roku objął dowództwo 12 pułkiem ułanów^[3]. Od 8 października, w zastępstwie chorego płk. Konstantego Plisowskiego, dowodził 6 Brygadą Jazdy w czasie zagonu na Korosteń^[4]. 10 października 1920 osobiście dowodził brawurowym atakiem na Korosteń, na czele spieszonych trzech szwadronów z 1, 12 i 14 pułku ułanów^[5]. Za czyn ten został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[6]. 23 października 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku, jako oficer byłej 5 Dywizji Strzelców Polskich w stopniu podpułkownika, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej^[7].

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 28. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii)^[8]. Z dniem 1 czerwca 1924 został mianowany dowódcą XIII Brygady Kawalerii w Płocku^[9]. W listopadzie 1926 został zwolniony ze stanowiska dowódcy brygady i przydzielony do kadry oficerów kawalerii z pozostawieniem w dyspozycji szefa Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych^[10]. Następnie został komendantem placu w Lublinie^[11]. W marcu 1929 został mianowany członkiem Oficerskiego Trybunału Orzekającego^[12][13][14], a od 1 października tego roku pełnił obowiązki zastępcy przewodniczącego trybunału^[15]. Z dniem 28 lutego 1933 został przeniesiony w stan spoczynku^[16].

W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[17].

We wrześniu 1939 zamierzał powrócić do czynnej służby wojskowej. Zbiegł z tymczasowego obozu oficerskiego w Radomiu. Aresztowany w Warszawie. 22 września 1942 został przewieziony do obozu Auschwitz-Birkenau i tam 9 listopada zamordowany^[18][19].

Funkcjonuje również wersja według, której pułkownik miał zginąć 17 września 1939 w Wojcieszkowie i być pochowanym na tamtejszym cmentarzu parafialnym^[20][21].

Symboliczny grób pułkownika znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie^[5] (kwatera 51-3-13)^[1].

Mikołaj Antoni Koiszewski był żonaty z Niną z Yazykov'ów (1891–1977), z którą miał córkę Helenę Zofię po mężu Zahorską (1913–1953)^[1].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 251
• Krzyż Niepodległości (2 sierpnia 1931)^[22]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[23]
• Złoty Krzyż Zasługi (18 lutego 1939)^[24]
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)^[25][23]
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)^[25][23]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
• Ułani Podolscy. Dzieje Pułku Ułanów Podolskich 1809–1947. Kazimierz Grocholski (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991. ISBN 83-04-03664-9.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Józef Turkiewicz: Zarys historii wojennej 12-go pułku ułanów podolskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2020-01-19].