Mikołaj Bojanek

Mikołaj Bojanek

Ks. dziekan Mikołaj Bojanek
Data i miejsce urodzenia	1 listopada 1865 Latowicz
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 1935 Warszawa
Miejsce pochówku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
Kapelan prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Okres sprawowania	1926–1934
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	26 stycznia 1890
Odznaczenia

Mikołaj Bojanek

dziekan
Data i miejsce urodzenia	1 listopada 1865 Latowicz
Data śmierci	27 stycznia 1935
Przebieg służby
Lata służby	1928-1934
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Gabinet Wojskowy Prezydenta Rzeczypospolitej
Stanowiska	kapelan przyboczny

Prezydent RP Ignacy Mościcki z chrześniakiem, synem zastępcy szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP. Stoją: ppłk Wojciech Fyda i kapelan przyboczny, ks. prałat Mikołaj Bojanek.

Prezydent RP Ignacy Mościcki z żoną Michaliną w Spale przyjmują dary wielkanocne od mieszkańców; za Prezydentem kapelan ks. Mikołaj Bojanek.

Mikołaj Bojanek (ur. 1 listopada 1865 w Latowiczu, zm. 27 stycznia 1935 w Warszawie) – polski ksiądz, kanonik kapituły łowickiej, kapelan Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dziekan Wojska Polskiego.

Życiorys

Wykształcenie

Syn Mikołaja i Elżbiety z Mazurków. Wychowywał się w rodzinie powstańców z 1863, a kształcił w Warszawie – początkowo w gimnazjum, a później w seminarium duchownym, które ukończył jako prymus^[1].

Został karnie wydalony z piątej klasy gimnazjum za to, że w obecności kuratora Apuchtina okazał swoje uczucia patriotyczne. 26 stycznia 1890 otrzymał z rąk biskupa Kazimierza Ruszkiewicza święcenia kapłańskie^[1].

Posługa kapłańska

Po otrzymaniu święceń został wikariuszem w Kutnie. W Kutnie oprócz pracy duszpasterskiej współpracował przy druku ulotek patriotycznych^[1]. Rodziny, które także zajmowały się ulotkami były szykanowane i musiały opuścić Kutno, a ks. Bojanek znalazł się pod ścisłym nadzorem policyjnym^[1]. Po dwóch latach powrócił do Warszawy jako wikariusz w parafii św. Aleksandra. Wykonując obowiązki kapłańskie, równolegle współpracował z niepodległościowymi organizacjami narodowymi^[1]. Pomimo represji nie odstąpił od działalności niepodległościowej^[1]. Publicznie odmówił czytania z ambony manifestu carskiego w języku rosyjskim, za co został przeniesiony na probostwo do parafii w Kurzeszynie^[1].

Okres I wojny światowej

W czasie I wojny światowej dzięki staraniom ks. Bojanka w Grodzisku Mazowieckim powstał pierwszy w Polsce Komitet Pomocy Ofiarom Wojny^[1].

Ks. Bojanek zorganizował także straż obywatelską, szpital, aprowizację oraz doraźną pomoc dla rannych i chorych. Z własnych oszczędności składał ofiary na Legion Puławski, narażając własne życie bronił i opiekował się mieszkańcami Grodziska, bez różnicy wyznania, pochodzenia i przekonań^[1]. Wystąpił w obronie Żydów, za co dotkliwie go pobito, a plebanię okradziono i zniszczono^[1].

W końcu 1915 ks. Bojanek poświęcił się działaniom związanym ze stacjonującymi w okolicach Grodziska oddziałami legionowymi – wyjaśniał znaczenie czynu legionowego, łamał nieufność, werbował ochotników, brał udział w decyzjach dowództwa^[1]. Wraz z legionistami stawiał w Grodzisku krzyż – pomnik powstańcom 1863, za co otrzymał list dziękczynny powiatowego urzędu zaciągu do Wojska Polskiego, w którym czytamy:

Ks. Bojanek był represjonowany przez żandarmerię carską za swoją działalność niepodległościową^[1].

W latach 1895–1904 przebywał na probostwach w Pustelniku, Babsku, Kuflewie i Cegłowie, gdzie był administratorem^[1]. Od 28 lutego 1902 ponownie w Kuflewie, gdzie dalej pracował, a szczególnie zajmował się tymi, których Rosjanie celowo deprawowali i wykorzystywali do współpracy z ochraną^[1]. Przeciwstawiał się z rusyfikacji oraz agitacji międzynarodówki.

15 września 1904 został przeniesiony do Warszawy, gdzie objął obowiązki rektora Seminarium Duchownego^[1]. Następnie skierowany na probostwo w Rawie Mazowieckiej, skąd po roku trafił na plebanię w Grodzisku, gdzie został dziekanem i kanonikiem kapituły łowickiej^[1]. Był także kanonikiem honorowym warszawskim i sędzią konsystorskim^[1].

Organizował towarzystwa dobroczynne, towarzystwo opieki nad sierotami i został stałym kuratorem szpitala. Zakładał tajne szkoły polskie i przy okazji nauki religii uczył historii Polski^[1].

Oprócz działalności duszpasterskiej i pracy społecznej, przejawiał on zainteresowania naukowe, co zaowocowało napisaniem broszury O kapelanach Wojsk Polskich^[1]. Spotkało się to z szykanowaniami ze strony władz rosyjskich^[1].

Powołanie na funkcję kapelana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Grób ks. Mikołaja Bojanka

W 1926 za zgodą Stolicy Apostolskiej został zwolniony z urzędu dziekana i proboszcza w Grodzisku i mianowany kapelanem przybocznym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej^[1]. Obejmował duchową opieką całe otoczenie prezydenta^[1].

9 lipca 1928 na podstawie zarządzenia Prezydenta RP został przeniesiony z pospolitego ruszenia do rezerwy duchowieństwa wojskowego z równoczesnym mianowaniem kapelanem rezerwy ze starszeństwem z 1 kwietnia 1928 i 1. lokatą^[2].

21 grudnia 1928 na podstawie zarządzenia Prezydenta RP został skreślony z listy starszeństwa oficerów rezerwowych w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego, w stopniu kapelana ze starszeństwem z 1 kwietnia 1928 i 1. lokatą oraz wpisany na tę samą listę w stopniu dziekana ze starszeństwem z 1 kwietnia 1928 i 1. lokatą^[3].

Minister Spraw Wojskowych powołał go do służby czynnej z dniem 1 grudnia 1928 na stanowisko kapelana przybocznego w Gabinecie Wojskowym Prezydenta RP^[4][5].

Z dniem 1 czerwca 1931 został przemianowany na zawodowego duchownego wojskowego w stopniu dziekana ze starszeństwem z 1 kwietnia 1928 i 1. lokatą^[6], a z dniem 30 kwietnia 1934 został przeniesiony w stan spoczynku^[7].

Zmarł w Warszawie 27 stycznia 1935, po 44 latach kapłaństwa. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim^[1] (pod murem ul. Tatarskiej, grób 256)^[8].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1932)^[9]
• Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1928)^[10]
• Medal Niepodległości (4 listopada 1933)^[11]
• Medal Pamiątkowy Za wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[1]

Osiągnięcia i wyróżnienia

Wydał monografię historyczną Kościół i parafia w Grodzisku, w której kilka rozdziałów stanowiło pamiętnik własny autora. Zbierał również materiały do historii kapituły łowickiej, których nie zdążył opublikować^[1].

Jego imię nosi jedna z ulic w centrum Grodziska Mazowieckiego^[12]

Przypisy

Bibliografia

• Zygmunt T. Gajowniczek: Wielcy ludzie zasłużeni dla Regionu Latowickiego. [dostęp 2009-05-22]. (pol.).

Literatura dodatkowa

• Stefan Pomarański: Bojanek Mikołaj. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 235. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.

Linki zewnętrzne

• Mikołaj Bojanek na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Mikołaj Bojanek – publikacje w bibliotece Polona