Mikołaj Firlej (zm. 1600)

Mikołaj Firlej
Ilustracja
Herb
Lewart
Rodzina

Firlejowie herbu Lewart

Data śmierci

22 marca 1600

Ojciec

Jan Firlej

Matka

Zofia Boner

Żona

Elżbieta Ligęza
Agnieszka Tęczyńska

Dzieci

Mikołaj Firlej
Zofia Firlej
Anna Firlej
Katarzyna Firlej
z Agnieszką Tęczyńską
Jan Firlej

Mikołaj Firlej z Dąbrowicy herbu Lewart (zm. 22 marca 1600 roku[1]) – wojewoda krakowski w latach 1589–1600, kasztelan biecki w latach 1576–1589, referendarz koronny świecki w latach 1576–1589, sekretarz królewski od 1562 roku[2], starosta kazimierski w latach 1562-1596[3], starosta pilzneński, starosta nowokorczyński w latach 1585–1600[4], wolbromski i lubelski.

Życiorys

Był najstarszym synem marszałka wielkiego koronnego Jana i Zofii Bonerówny.

Wychowany w kalwinizmie, w czasie podróży do Rzymu w 1569 r., przeszedł potajemnie na katolicyzm. W Bolonii zetknął się z wybitnym przyrodnikiem Ulissesem Aldrovandim. Po powrocie do kraju wraz z profesorem Akademii Krakowskiej Marcinem Foxem dokonał wielu odkryć skamieniałości zwierząt prehistorycznych w Kazimierzu Dolnym.

Posłował na sejm walny z województwa lubelskiego w 1570 r. i z województwa krakowskiego w 1572 r. Poseł na sejm konwokacyjny 1573 roku[5]. Podpisał konfederację warszawską w 1573 r. Wybrany w skład wielkiej legacji do Henryka Walezego w Paryżu. W czasie bezkrólewia po ucieczce Walezego popierał kandydaturę Maksymiliana II Habsburga. W 1575 roku podpisał elekcję Maksymiliana II Habsburga[6]. Brał udział w poselstwie do Wiednia, które ofiarowało cesarzowi koronę polską. Przeszedł na stronę Stefana Batorego, co nowy władca mu wynagrodził licznymi nadaniami. W 1577 roku został wybrany deputatem sądów ultimae instantiae województwa sandomierskiego[7]. Za zgodą króla lokował w 1581 r. na prawie magdeburskim swoje prywatne miasto Radomyśl Wielki. Był jednym z najbliższych współpracowników kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego.

Po elekcji 1587 r., zwołał zjazd szlachty małopolskiej do Wiślicy i ułatwił Zygmuntowi III Wazie zajęcie Krakowa. Był marszałkiem sejmiku konfederacji województwa krakowskiego w 1587 roku[8]. W 1589 r. wraz z kardynałem Jerzym Radziwiłłem odbył poselstwo do cesarza Rudolfa II Habsburga, w celu zaprzysiężenia pokoju zawartego z I Rzecząpospolitą. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-będzińskiego na sejmie pacyfikacyjnym[9]. W czasie sejmu inkwizycyjnego w 1592 ostro występował przeciwko Zygmuntowi III.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Zbigniew Anusik, Dwa ostatnie pokolenia Tęczyńskich herbu Topór. Kilka korekt i uzupełnień dotyczących genealogii rodu, w: Przegląd Historyczny 111, 2020, 4, s. 726.
  2. ↑ Mirosław Korolko, Seminarium Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego. Humaniści w kancelarii królewskiej Zygmunta Augusta, Warszawa 1991, s. 200.
  3. ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie w Malopolsce 1565-1668, w: Społeczeństwo staropolskie, t. IV red. A. Wyczański, Warszawa 1986, s. 122.
  4. ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 167.
  5. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 216.
  6. ↑ Uchańsciana, czyli Zbiór dokumentów wyjaśniających życie i działalność Jakóba Uchańskiego arcybiskupa gnieźnieńskiego, legata urodzonego, Królestwa Polskiego Prymasa i Pierwszego Księcia, +1581. T. 2, Warszawa 1885, s. 319.
  7. ↑ Wiesław Śladkowski. Sąd „ultimae instantiae” trzech województw: sandomierskiego, lubelskiego i podlaskiego 1574 – 1577. Rocznik Lubelski 3, 1960, s. 43.
  8. ↑ Złota księga szlachty polskiej, r. XXV, Poznań 1903, s. 143.
  9. ↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae / wydał Maciej Dogiel. T. I. Wilno, 1758, s. 238.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie