Mikołaj I Wielki

Mikołaj I Wielki

Nicolaus Magnus

Papież Biskup Rzymu
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	ok. 820 Rzym
Data i miejsce śmierci	13 listopada 867 Watykan
Miejsce pochówku	bazylika św. Piotra
Papież
Okres sprawowania	858–867
Wyznanie	chrześcijaństwo
Kościół	rzymskokatolicki
Pontyfikat	24 kwietnia 858

Święty
Mikołaj I Wielki

Czczony przez	Kościół katolicki
Kanonizacja	8 lipca 1883 przez Leon XIII
Wspomnienie	13 listopada

Mikołaj I Wielki, (ur. ok. 820 w Rzymie, zm. 13 listopada 867 w Watykanie^[1]) – święty Kościoła katolickiego, papież w okresie od 24 kwietnia 858 do 13 listopada 867^[2].

Życiorys

Początki papiestwa

Urodził się prawdopodobnie około 820 w Rzymie jako syn Teodora, pełniącego funkcję "regionariusza"^[3]. Późniejsza tradycja identyfikowała go jako członka rodu Colonna^[2], ale podanie to należy odrzucić, gdyż ród Colonna dopiero na przełomie XI i XII wieku wyodrębnił się z latyńskiego rodu hrabiów Tuskulum, który przed X stuleciem nie należał do grona rzymskiej arystokracji miejskiej^[4][5].

Karierę duchowną rozpoczął od funkcji subdiakona za czasów papieża Sergiusza II^[3]. Papież Leon IV wyświęcił go na diakona^[3] Za czasów Benedykta III pełnił funkcję papieskiego doradcy, a w 858 stał się jego następcą^[1]. 25 kwietnia 858 jako pierwszy z papieży został koronowany. Mikołaj I sformułował twierdzenie, że papież jest zastępcą Chrystusa na Ziemi i zwierzchnikiem Kościoła nie podlegającym sądowi. Wszedł w konflikt z Lotarem II, który postanowił rozwieść się z żoną Teutbergą i poślubić konkubinę Waldradę. W latach 862 i 863 odbyły się synody w Akwizgranie i Metzu, na których unieważniono małżeństwo Lotara^[2]. Papież sprzeciwił się decyzji synodów i odwołał uczestniczących w nich biskupów^[1].

Początek konfliktu z patriarchą Focjuszem

W 858 wybrano nowego patriarchę Konstantynopola, Focjusza^[2]. Został on wyświęcony po wygnaniu swego poprzednika Ignacego przez cesarza. Ignacy I, zmuszony do rezygnacji, oraz jego zwolennicy uważali jednak Focjusza za uzurpatora – kiedy więc Focjusz poinformował listownie papieża o objęciu urzędu, Mikołaj uznał, że spór między obiema stronami musi zostać rozpatrzony przed przyjęciem nominacji^[2]. Wysłani legaci zostali przyjęci z poważaniem i wraz z całym soborem w Konstantynopolu uznali, że prawowitym patriarchą jest Focjusz^[1]. Mikołaj postanowił jednak wykorzystać sytuację do podniesienia rangi Stolicy Apostolskiej, stwierdził, że legaci przekroczyli swoje kompetencje i po rozpatrzeniu kwestii na nowo na soborze w Rzymie osądził, że patriarchą jest Ignacy, Focjusza zaś pozbawił godności kapłańskiej^[2]. Bizantyńczycy zignorowali rozstrzygnięcie papieża nie wysyłając żadnej odpowiedzi do Rzymu i uznając rewizję procesu za niezgodną z warunkami ustalonymi w kanonie trzeciego soboru lokalnego w Sardyce (343), według którego papież może zarządzić rewizję potępienia biskupa, ale może być ona przeprowadzona tylko przez biskupów prowincji przyległych do prowincji potępionego biskupa^[1].

Rozwój konfliktu

Spór między stolicą rzymską i konstantynopolitańską zaostrzył się w 867. Wówczas to Focjusz w encyklice do pozostałych patriarchów Wschodu ostro skrytykował coraz bardziej rozprzestrzeniający się na Zachodzie dodatek do Symbolu Wiary – Filioque, a chrześcijan używających go oskarżył o herezję. Ponadto król Bułgarii, Borys I Michał został ochrzczony przez Mikołaja I w 866 roku i szukał zbliżenia z Rzymem, podobnie jak apostołowie Słowian święci Cyryl i Metody^[2]. Papież wysłał tam biskupa Porto, Formozusa (późniejszego papieża), lecz nie mianował go arcybiskupem Bułgarii^[1]. Cesarz bizantyński rozzłościł się na Mikołaja za wtrącanie się w sprawy Konstantynopola, a konsekwencją listu Focjusza była nałożona na Mikołaja ekskomunika, ogłoszona na soborze w Konstantynopolu^[1]. Papież jednak zmarł zanim ta informacja dotarła do Rzymu^[1].

W tym samym roku, w kluczowym dla sporu momencie Focjusz został wygnany przez cesarza a na jego miejsce powrócił Ignacy, który przywrócił łączność z Rzymem a następnie w latach 869-870 zwołał kolejny sobór w Konstantynopolu, który w niepełnym składzie anatematyzował Focjusza. Ten pierwszy widoczny rozbrat pomiędzy wschodnim i zachodnim chrześcijaństwem znalazł jednak swój koniec dopiero w następnej dekadzie, po śmierci Mikołaja. Obaj patriarchowie Konstantynopola pojednali się, a po śmierci Ignacego w 877 jego miejsce ponownie zajął Focjusz. Zwołany przezeń w 879 kolejny sobór unieważnił wszystkie postanowienia i potępienia sprzed 10 lat, a papież Jan VIII nie wystosował już w tej sprawie żadnego sprzeciwu.

Mikołaj zrehabilitował Anastazego bibliotekarza, który został jego doradcą^[1]. Jego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 13 listopada^[6].

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

Przypisy

Bibliografia

• MałgorzataM. Hertmanowicz-Brzoza MałgorzataM., KamilK. Stepan KamilK., Słownik władców świata, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, s. 468, ISBN 83-7435-077-6, OCLC 749692036 .
• Kowalski J. W., Poczet papieży, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1985, ISBN 83-03-01013-1, s. 67-68.
• Nowakowski P., Mikołaj I, (w:) Poczet najznamienitszych papieży, Wydawnictwo Kluszczyński, 2005, s. 50-53.
• Pope St. Nicholas I (ang.). Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-10-20].