Mikołaj Kabazylas

Mikołaj Kabazylas
Νικόλαος Καβάσιλας (Χαμαετός)
Ilustracja
Imię i nazwisko

Mikołaj Chamaetos

Data i miejsce urodzenia

I poł. XIV wieku
Tesalonika

Data i miejsce śmierci

ok. 1391
Konstantynopol

Język

grecki

Dziedzina sztuki

teolog

Ważne dzieła

O życiu w Chrystusie

Mikołaj Kabazylas lub Kabasilas[1] właśc. Mikołaj Chamaetos (gr.: Νικόλαος Καβάσιλας, Nikolaos Kabasilas, zm. ok. 1391) – teolog bizantyński, zwolennik palamityzmu, święty prawosławny.

Życiorys

Mikołaj Kabazylas, a właściwie Mikołaj Chamaetos, przyszedł na świat w I połowie XIV wieku. W młodości był sakelariuszem (zarządcą klasztorów) patriarchatu konstantynopolitańskiego. W okresie walki o tron cesarski pomiędzy Janem VI Kantakuzenem a Janem V Paleologiem posłował z ramienia patriarchy Jana XIV Kalekasa do Jana Kantakuzena. W latach 60. XIV wieku był biskupem Tesaloniki, następcą na tym urzędzie po swoim krewnym Nilu Kabazylasie[2].

Pisma

Mikołaj zdobył sławę jako autor O życiu w Chrystusie (Peri tes en Christozoes, po raz pierwszy wydane przez W. Gassa w Greifswald, w 1849 r. pt. Die Mystik des Nikolaus K. vom Leben in Christo, PG 150, 493–727). Kabazylas przedstawił w nim ideę powszechnego obowiązku świętości w Kościele, która realizuje się przez zjednoczenie ze Zmartwychwstałym Chrystusem w sakramentach, modlitwie, kontemplacji i umartwieniach podejmowanych z radością z miłości do Boga. Autor rozumie sakrament chrztu jako nowe narodziny i zaktualizowanie tajemnic wiary, bierzmowanie – jako tajemnicę daru męstwa i nadziei, eucharystię – jako sakrament odnowienia człowieczeństwa. Początkowe cztery z siedmiu części, z których składa się całe dzieło, opisują ingerencje Boga w świat człowieka. Kolejne trzy mówią o współpracy człowieka poddającego się woli Bożej ze swoim Stwórcą. Dzieło ma charakter komentarza liturgicznego. Kabazylas, za Ojcami Kościoła, powtarza, że wszystkie sakramenty wypływają z modlitwy i wymagają współpracy człowieka z Bogiem, co szczególnie ukazuje na przykładzie sakramentu kapłaństwa, pojednania i komunii[2].

W swoich pismach Kabazylas wiele miejsca poświęca też liturgii. w Hermeneia tes theias leiturgias (wydał F. Duceusz w 1524) wyjaśnia czynności symboliczne w liturgii i modlitw mszalnych wiążąc je z wydarzeniami z życia Jezusa. Jako pierwszy w Kościele wschodnim, w Eis ten theian leiturgian, że przemiany chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa dokonuje, przyzywany po słowach ustanowienia, w epiklezie, Duch Święty. Prowadził spory z teologami zachodnimi o słowa konsekracji eucharystycznej. Uznając ołtarz za niezbędny do sprawowania sakramentów, zanalizował jego części i ich znaczenie[3].

W pismach ascetycznych pozostaje zależny od Pseudo-Dionizego Areopagity[3].

Przypisy

  1. ↑ O. Jurewicza w Zasadach spolszczania i transpozycji imion własnych i nazw geograficznych greckich epoki bizantyńskiej podaje formę Kabazylas (w G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum, s. 614) Formę Kabasilas stosuje m.in. Z. Pałubska (Encyklopedia katolicka, t. 8, s. 301)
  2. ↑ a b Zofia Pałubska: Nikolaos Kabazylas. W: Encyklopedia katolicka. T. 8. s. 301.
  3. ↑ a b Zofia Pałubska: Nikolaos Kabazylas. W: Encyklopedia katolicka. T. 8. s. 302.

Bibliografia

  • Zofia Pałubska: Nikolaos Kabasilas. W: Encyklopedia katolicka. T. 8. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2000, s. 301.

Media użyte na tej stronie