Mikołaj Meluch

Mikołaj Meluch

Kolka

major
Data i miejsce urodzenia	4 grudnia 1921 Kowel
Data i miejsce śmierci	18 października 1965 Wietnam
Przebieg służby
Lata służby	1942-1965
Siły zbrojne	Gwardia Ludowa Armia Ludowa Ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Milicja Obywatelska Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Jednostki	Partyzancki oddział polsko-radziecki "Fiodora" Oddział GL im. Józefa Bema/Adama Mickiewicza Pluton ochrony sztabu Obwodu II GL/AL
Stanowiska	Dowódca oddziału partyzanckiego Członek dowództwa okręgu AL Komendant MO w Radzyniu Członek polskiej misji rozejmowej w Wietnamie
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa Bitwa pod Rąblowem walki z partyzantką antykomunistyczną Wojna wietnamska
Późniejsza praca	Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Odznaczenia

Mikołaj Meluch ps. „Kolka” (ur. 4 grudnia 1921 w Kowlu^[1], zm. 18 października 1965 w Wietnamie^[2]) – oficer Gwardii Ludowej i Armii ludowej, funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej, oficer Sił Zbrojnych PRL.

Życiorys

Urodził się w polsko-białoruskiej rodzinie chłopskiej, syn Anny (z domu Maleszczykow) i Grzegorza. Miał wykształcenie średnie. W 1937 wstąpił do KZMP, jego brat Jan zginął w wojnie obronnej^[3]. Jesienią 1941 zetknął się ze zbiegłymi z niemieckiej niewoli czerwonoarmistami i w listopadzie tego roku wstąpił do zorganizowanego przez nich oddziału partyzanckiego dowodzonego przez lejt. Jakowa Nikołajewa „Czuwasza”. Od lutego 1942 grupa ta wchodziła w skład oddziału Fiodora Kowalowa „Fiodora”, działającego na terenie powiatów włodawskiego i parczewskiego. Oddział rozrastał się bardzo szybko; należał do największych i najbardziej operatywnych na tym terenie. Po jego reorganizacji w sierpniu 1943 i utworzeniu z niego batalionu Meluch został mianowany dowódcą plutonu ochrony sztabu II Obwodu GL oraz adiutantem dowódcy obwodu, Mieczysława Moczara, a jesienią awansowany na podporucznika. W styczniu 1944 został członkiem dowództwa 4 Okręgu AL. Przebywał głównie przy zgrupowaniu AL operującym w rejonie lasów parczewskich. Uczestniczył w wielu akcjach dywersyjno-bojowych. 14 maja 1944 walczył pod Rąblowem^[4]. Od sierpnia 1944 komendant powiatowy MO w Radzyniu. Od 1 stycznia 1946 w komendzie powiatowej MO w Siedlcach.

W nocy z 9 na 10 kwietnia 1946 jako kapitan MO dowodził 37-osobową grupą operacyjną (wspartą przez kompanię 14 Dywizji Piechoty), która rozbiła obozujący w Starej Wsi oddział Narodowych Sił Zbrojnych dowodzony przez Ludwika Buraczyńskiego „Żbika”. Zginęło 14 partyzantów. Meluch kazał swoim podwładnym rozstrzeliwać rannych i jeńców oraz osobiście zabił gospodarza Józefa Wierzbickiego i jego syna Edwarda; rozkazał też zabić Różę Wierzbicką, żonę tego pierwszego.

Od kwietnia 1946 był w dyspozycji Komendy Głównej MO w Warszawie. W 1949 przeniesiony z MO do KBW, w tym samym roku ożenił się z Anną Iwnicką, pracownicą KG MO. W latach 1956-58 był radcą w MSZ, później przez dwa lata pracował w MSW. W 1960 przeniesiony do Sił Zbrojnych PRL, 22 czerwca 1963 awansowany do rangi majora. Zginął w październiku 1965 w katastrofie lotniczej podczas pełnienia obowiązków służbowych w Wietnamie (wysłany tam w 1964 z misją rozejmczą).

Odznaczenia

• Order "Krzyż Grunwaldu" III klasy (10 października 1945)^[5]
• Order Virtuti Militari V klasy (24 grudnia 1945^[6] lub 10 października 1945^[7])
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Partyzancki
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945

i inne.

Awanse

• podporucznik – jesień 1943^[8]
• porucznik – wczesna wiosna 1944
• kapitan – 1944 (po wyzwoleniu)^[7]
• major – 22 czerwca 1964

Przypisy

Bibliografia

• Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
• Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
• Księga pamięci poległych funkcjonariuszy SB, MO i ORMO red. Kazimierz Chociszewski, Warszawa 1971.
• Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Lubelszczyźnie (lipiec 1944 - czerwiec 1945), red. Sławomir Poleszak, Warszawa 2004.
• Powiat Sokołów Podlaski, red. Kazimierz Krajewski, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2007.
• Mieczysław Moczar, Barwy Walki, Warszawa 1964
• Gustaw Alef-Bolkowiak, Gorące dni, Warszawa 1971