Mikołaj Piaskowski

Mikołaj Józef Piaskowski herbu Junosza (ur. 5 grudnia 1726, zm. 8 marca 1803) – kasztelan inowłodzki w 1785 roku, szambelan Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1765 roku[1], podkomorzy krzemieniecki w latach 1765-1785, chorąży wołyński w 1765 roku, wojski włodzimierski w latach 1758-1765, starosta piaseczyński[2] i taraszczański, kawaler Orderu Świętego Stanisława, przeciwnik Konstytucji 3 maja i targowiczanin.

Życiorys

Pochodził z rodu Piaskowskich, jednej z najbogatszych wielkopolskich rodzin magnackich w czasach I Rzeczypospolitej. Imiona jego rodziców pozostają nieznane; wiadomo jedynie, że oboje urodzili się około 1700 roku, zaś ojciec zmarł około roku 1763. Posiadał kilkoro rodzeństwa, większość o nieznanych imionach, wśród nich m.in. siostry Klarę i Franciszkę, obie urodzone ok. 1730 roku. Poseł województwa wołyńskiego na sejm 1758 roku[3], na sejm 1762 roku[4] i na sejm konwokacyjny 1764 roku[5]. Konsyliarz konfederacji Czartoryskich w 1764 roku[6]. Jako poseł na sejm elekcyjny 1764 roku z województwa wołyńskiego i deputat podpisał pacta conventa Stanisława Augusta Poniatowskiego[7]. Komisarz z rycerstwa Komisji Skarbowej Koronnej w 1765 roku[8]. Poseł województwa wołyńskiego na Sejm Czaplica 1766 roku[9]. W 1766 roku kupił od Stanisława Lubomirskiego miejscowość Krasne w powiecie jampolskim, gdzie założył swoją stałą siedzibę. W 1787 roku w pałacu Piaskowskiego w Krasnem nocował Stanisław August Poniatowski wracający z Kamieńca do Warszawy. Krasne znajdowało się w rękach Piaskowskich do rozwiązania I Rzeczypospolitej przez Sejm[10][11].

Ożenił się 17 lutego 1772 roku z Joanną z Szaniawskich (zm. 1799 w Janowcu). Mikołaj Piaskowski był politykiem i oratorem czynnym w latach 80. XVIII wieku, o czym świadczą wydawane przez niego broszury o tematyce politycznej. 8 maja roku 1785 w kościele Św. Krzyża w Warszawie otrzymał z rąk Stanisława Augusta Poniatowskiego Order Świętego Stanisława. W dowód wdzięczności Piaskowski jeszcze przed faktycznym otrzymaniem orderu napisał i wydał dziękczynną broszurę na cześć króla, zatytułowaną Podziękowanie Nayjasnjeyszemu Panu Jasnie Wielmoznego Mikołaja Junosza Piaskowskiego Starosty Taraszczanskiego, Orderu Świętego Stanisława Kawalera Za Order Orła Białego Dnia 6. Februarii Roku 1785[12]. Konsyliarz konfederacji generalnej koronnej w konfederacji targowickiej[13].

Wiadomo, że w roku 1789 Piaskowski był już starostą taraszczańskim; Taraszcza i wchodzące w jej klucz wsie przynosiły mu rocznie ponad 55 tysięcy złotych polskich.

Mikołaj jest znany przede wszystkim jako właściciel zamku w Janowcu nad Wisłą, który rzekomo wygrał w karty w 1783 roku od znanego awanturnika i konfederaty barskiego Jerzego Marcina Lubomirskiego. Mikołaj prowadził rozrzutny tryb życia i nie będąc w stanie utrzymać olbrzymiej twierdzy doprowadził ją do opłakanego stanu i ostatecznie sprzedał Janowi Potockiemu w 1791 roku[14]. Fakt ten nie jest jednak pewny, ponieważ niektóre źródła podają, że zamek był własnością Piaskowskich do śmierci Mikołaja w 1803 roku, po czym został sprzedany rodzinie Osławskich[15]. W okresie kiedy zamkiem władali Piaskowscy przeobraził się on ze świeżo wyremontowanej rezydencji w ruinę, którą pozostaje do dzisiaj.

Z ramienia konfederacji targowickiej wybrany w 1793 roku członkiem Komisji Skarbowej Koronnej[16].

Mikołaj zmarł w wieku 77 lat i został pochowany obok swojej żony Joanny (zm. 1799), w krypcie właścicieli Janowca, w kościele p.w. św. Stanisława i św. Małgorzaty w Janowcu. Wewnątrz kościola znajdują się ich kamienne epitafia.[17]

Przypisy

  1. ↑ AGAD, Metryka Koronna, Księgi Sigillat, 30, k. 41 v.
  2. ↑ Urzędnicy wołyńscy XIV-XVIII w". Oprac. Marian Wolski, Kórnik 2007, s. 175.
  3. ↑ Diarjusze sejmowe z wieku XVIII.T.III. Diarjusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, Warszawa 1937, s. 286.
  4. ↑ Dyaryusz Seymu Ordynaryinego Warszawskiego, w Roku, 1762, s. 14.
  5. ↑ Dyaryusz seymu convocationis siedmio- niedzielnego warszawskiego : zdania, mowy, projekta y manifesta w sobie zawierający, przez sessye zebrany r. p. 1764., fol. 88, mylnie zapisany jako Michał, Archiwum Państwowe w Poznaniu , /Zestawienie według województw, nazwisk, posłów zasiadających na sejmie convocationis 1764 r./ Archiwum Państwowe w Poznaniu Rkps Akta Braci Czeskich syg. 2105, k. 4.
  6. ↑ Konfederacya Generalna Koronna Po doszłym Seymie Convocationis Zaczęta w Warszawie Dnia 23. Czerwca Roku Pańskiego 1764. Ręką J. O. Xcia Jmci Prymasa Korony Polskiey [...] Stwierdzona, s. 6.
  7. ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 21.
  8. ↑ Antoni Sozański, Imienne spisy osób duchownych, świeckich i wojskowych, które w pierwszych ośmiu latach panowania króla Stanisława Poniatowskiego od 1764-1772 r. w rządzie lub przy administracyi Rzeczypospolitéj udział brały [...]. Cz. 1, Tablice i rejestr, Kraków 1866, s. 10.
  9. ↑ Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego odprawionego w Warszawie roku 1766 ..., [b.n.s]
  10. ↑ Taraszcza, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom XII, s. 162.
  11. ↑ Krasne, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom IV, s. 626.
  12. ↑ Tekst Podziękowania na stronie Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych.
  13. ↑ Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792 - styczeń 1793), Katowice 2000, s. 162.
  14. ↑ Janowiec – Bastejowy zamek magnacki (Zamki Polskie).
  15. ↑ Janowiec-zamkipolskie.pl.
  16. ↑ Korrespondent Kraiowy y Zagraniczny. 1793, nr 36 + dod., s. 708.
  17. ↑ Janowiec kościół św. Stanisława i św. Małgorzaty, www.lubelskieklimaty.pl [dostęp 2022-05-30].

Bibliografia

  • hasło „Piaskowski Mikołaj”, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 25, s. 811.
  • Polski Słownik Biograficzny; Uzupełnienia i sprostowania do art. Piaskowski Mikołaj; t. 42.
  • Teodor Szeliga Żychliński jr, Biskupi, Senatorowie i Dygnitarze Polscy, Poznań 1886.

Linki zewnętrzne