Mikołaj Radziwiłłowicz

Mikołaj Radziwiłłowicz

Mikołaj I Radziwiłł
Portret Mikołaja Radziwiłłowicza. Kopia wcześniejszej pracy z lat 30. XIX wieku
Trąby
Mikołaj Radziwiłłowicz h. Trąby
Rodzina	Radziwiłłowie herbu Trąby
Data urodzenia	1440 (około)
Data śmierci	16 lipca 1509
Ojciec	Radziwiłł Ościkowicz herbu Trąby
Żona	Zofia Anna Monwind herbu Leliwa Zofia Zasławska herbu Ostrogski Fiedora Rohatyńska herbu Biberstein?
Dzieci	z Zofią Anną Monwind: Mikołaj II Radziwiłł Jerzy I Radziwiłł Wojciech I Radziwiłł Anna I Radziwiłł Jan Mikołajewicz Radziwiłł
Rodzeństwo	siostra

Mikołaj Radziwiłłowicz „Stary” (lit. Mikalojus Radvilaitis) herbu Trąby, znany także jako Mikołaj I Radziwiłł (ur. ok. 1440, zm. 16 lipca 1509) – kanclerz wielki litewski i wojewoda wileński od 1492 roku, kasztelan trocki od 1488 roku, namiestnik bielski i smoleński. Był senatorem I RP oraz starostą nowogródzkim^[1].

Biografia

Portret Mikołaja Radziwiłłowicza nieznanego autorstwa, znajdujący się w Narodowym Muzeum Sztuki Republiki Białorusi

W towarzystwie samego Kazimierza Jagiellończyka i jego synów, Mikołaj piął się w hierarchii urzędniczej Wielkiego Księstwa Litewskiego – od urzędu namiestnika smoleńskiego przez kasztelanię trocką aż po funkcję kanclerza wielkiego litewskiego. To właśnie Mikołajowi Radziwiłłowiczowi następne pokolenia Radziwiłłów zawdzięczają położenie podwalin pod przyszłą potęgę rodu. Dzięki królewskim nadaniom i innym nabytkom terytorialnym Mikołajowi udało się zgromadzić dobra, które w przyszłości stały się rdzeniem radziwiłłowskiego latyfundium, m.in. Kiejdany i Birże^[2]. Nie bez znaczenia dla przetrwania rodu kluczową rolę odegrało pozostawienie przez trzykrotnie żonatego Mikołaja Radziwiłłowicza - pięciorga dzieci, w tym czterech synów, z czego Jan, Jerzy i Mikołaj zapoczątkowali trzy oddzielne linie rodu^[2][3].

• Linia na Goniądzu i Medelach – wywodząca się od Mikołaja II Radziwiłła^[4].
• Linia na Nieświeżu, Klecku i Ołyce – wywodząca się od Jana I Mikołaja Radziwiłła^[4].
• Linia na Birżach i Dubinkach – wywodząca się od Jerzego I Radziwiłła^[4].

Jednak największą karierę zrobiła jego córka Anna I Radziwiłł. Wyznacznikiem potęgi domu Radziwiłłowskiego było jej wydanie za księcia mazowieckiego Konrada III Rudego. O to małżeństwo zabiegał sam książę Konrad, który potrzebował finansowego i politycznego wsparcia w konflikcie z Jagiellonami o utrzymanie suwerenności Mazowsza. Z kolei dla rodu Radziwiłłów była to szansa na związanie się z domem panującym. Po śmierci męża w 1503 r. aż do swojej śmierci skutecznie broniła suwerenności krainy Mazowsza przed Jagiellonami^[2].

Podjął udane kroki w stosunku do króla Aleksandra Jagiellończyka w celu nominowania swojego syna Wojciecha na duchownego do jednej z diecezji w państwie. Decyzję władcy poparł papież Aleksander VI. W latach 1508-1519 Wojciech był już biskupem wileńskim^[5].

Dzięki wszystkim tym zabiegom Radziwiłłowie stali się jednym z najpotężniejszych ówcześnie żyjących rodów, mających wpływy w większość poważnych struktur państwa^[4].

24 lipca 1499 roku podpisał w Wilnie akt odnawiający unię polsko-litewską^[6].

Mikołaj Radziwiłłowicz przyjął na stałe nazwisko Radziwiłł^[3]. Zmarł 16 lipca 1509 roku^[1].

Życie prywatne

Był synem Radziwiłła Ościkowicza, miał siostrę z innego małżeństwa swego ojca^[1]. Około roku 1460 wziął ślub z Zofią Anną Moniwidówną, miał z nią piątkę dzieci, Wojciecha, Jerzego, Jana, Mikołaja i córkę Annę – która została żoną księcia mazowieckiego Konrada III Rudego^[1]. Był jeszcze dwukrotnie żonaty, z Zofią Zasławską h. Ostrogski i Fedorą Zofią Rohatyńską najprawdopodobniej herbu Biberstein^[1][7][8][9].

Zobacz też

• Radziwiłłowie herbu Trąby
• Trąby (herb szlachecki)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Mikołaj Radziwiłł (Radziwiłłowicz) herbu Trąby Internetowy Polski Słownik Biograficzny